Gruczoły Bartholina są rozmiaru ziarnka grochu i występują po jednym z każdej strony przedsionka pochwy. Zapalenie gruczołu Bartholina objawia się m.in. obrzmieniem, zaczerwienieniem czy też wystąpieniem guza w przedsionku pochwy. Nieleczona infekcja może prowadzić do schorzeń organów miednicy mniejszej.
Gruczoł Bartholina – czym jest?
Gruczoł Bartholina jest określany także gruczołem przedsionkowym większym. Jest mocno unaczyniony, a jego zadanie polega na nawilżaniu nabłonka pochwy. W ten właśnie sposób powstaje śluz wydzielany w czasie podniecenia seksualnego. Gruczoł znajduje się w bliskim położeniu od odbytu. To powoduje, że gruczoły przedsionkowe są narażone na infekcje bakteryjne i występowanie stanów zapalnych. Ponadto srom jest podatny na wpływ śluzu z pochwy, wytwarzanego przez nabłonek podczas zapalenia, a także po urazach mechanicznych np. podczas porodu.
Znacznie częściej infekcja pojawia się między 20. do 30. rokiem życia, może też dotyczyć kobiet wchodzących w okres menopauzy. Im wcześniej zostanie rozpoznane zapalenie gruczołu Bartholina, tym szybciej będzie można podjąć skuteczne leczenie. Odpowiednio dobrana terapia może pozwolić na uniknięcie powstania jego najgorszej postaci – ropnia.
Jakie są przyczyny zapalenia gruczołu Bartholina?
Najczęstszą przyczyną zapalenia gruczołu Bartholina jest zakażenie bakteryjne. Wskutek infekcji pojawia się obrzęk i dochodzi do zatkania ujścia przewodu wyprowadzającego, czego efektem jest zaleganie wydzieliny w gruczole, czyli tworzenie się torbieli. Gdy dojdzie do zakażenia zatrzymującej się treści, powstaje ropień. Zapalenie gruczołu Bartholina może być także skutkiem zachorowania na rzeżączkę.
Inna przyczyną jest cysta Bartholina, która nie jest wynikiem infekcji bakteryjnej. Najpierw zatykane są przewody drenujące śluz, czego efektem jest nadmierne gromadzenie się substancji. Po dostaniu się tam bakterii powstaje zakażenie gruczołów Bartholina.
Zobacz także: Cysta - czym jest i jak się jej pozbyć?
Symptomy zapalenia gruczołu Bartholina
Zapalenie gruczołu Bartholina może występować pod dwiema postaciami. Postać zastoinowa charakteryzuje się występowaniem bezbolesnego, sprężystego guza, któremu czasami towarzyszy gorączka. Wynika z zarośnięcia przewodu wyprowadzającego gruczołu i zatrzymaniu niezakażonej wydzieliny. Postać ostra przejawia się natomiast wyczuwalną, bolącą naroślą znajdującą się w przedsionku pochwy, przy czym ból nasila się podczas ruchu bądź ucisku, a nawet siedzenia. Może pojawiać się zaczerwienienie i obrzęk okolic wypukłości, przesunięcie szpary sromowej w stronę zdrową. Dodatkowo może występować podwyższona temperatura. Innymi symptomami są bolesność w trakcie stosunku płciowego oraz silne osłabienie organizmu. Objawy mogą narastać szybko. Schorzenie przeważnie dotyczy jednej strony sromu, rzadziej występuje po jego obu stronach.
Jak skutecznie leczyć zapalenie gruczołu Bartholina?
Zapalenie gruczołu Bartholina rozpoznaje się w oparciu o symptomy kliniczne oraz badanie ginekologiczne wykonywane za pomocą wziernika. Czasami jest potrzebne zrobienie tzw. posiewu z wydzieliny gruczołu.
Ropień gruczołu Bartholina najczęściej jest leczony operacyjnie. Nabrzmiały guz najpierw jest nacinany, a następnie oczyszczany z zalegającej wydzieliny. Przy nawracającym zapaleniu można zastosować tzw. marsupializację, czyli chirurgiczne cięcie zmienionego obszaru oraz rozszerzenie tak powstałego otworu. W ten sposób zalegająca substancja ma stworzoną drogę służącą do odpływu. Ropień może sam ulec pęknięciu, a w związku z tym – opróżnieniu. Jednak często w niedługim czasie następuje jego nawrót, dlatego warto zaopatrzyć chirurgicznie nawet te przypadki które pękły samoistnie. Antybiotyki są podawane przede wszystkim kobietom w ciąży, w pozostałych przypadkach o włączeniu tej terapii decyduje lekarz.
Może ona również zastosować domowe sposoby leczenia (w tym okłady mające w składzie octanowiniam glinu, rumianek, nadmanganianu potasu czy preparaty ziołowe). Skutecznym domowym sposobem na walkę z zapaleniem gruczołu Bartholina jest gorąca kąpiel. Żeby odblokować kanalik ropny, należy skierować ciepły strumień na zmieniony obszar oraz ogrzewać go termoforem. Dodatkowo można stosować okłady z płynu galmanowego czy oczaru.
Zobacz także: Torbiel na jajniku – przyczyny, objawy, leczenie i szansa na zajście ciążę
Aby zapobiegać powstaniu zapalenia gruczołu Bartholina, kobieta powinna zwracać uwagę na to, by jej partnerzy seksualni (zwłaszcza gdy współżyje z kilkoma w krótkim czasie) stosowali podczas zbliżeń prezerwatywy, nosić bawełnianą, przewiewną bieliznę i szczególnie dbać o higienę okolic intymnych, m.in. używać żelu o odpowiednim pH. Może też wspomagać organizm preparatami zawierającymi odpowiednie kultury bakterii w trakcie i po ukończeniu antybiotykoterapii.