Zapalenie brzegów powiek charakteryzuje się przede wszystkim ich zaczerwienieniem i obrzękiem. Najczęstszą przyczyną powstania choroby jest nadkażenie bakteryjne. Zapalenie brzegów powiek występować może pod dwiema postaciami (tylne i przednie) i mieć ostry lub przewlekły charakter.

Zapalenie brzegów powiek – czym jest?

Zapalenie brzegów powiek to choroba okulistyczna dotycząca struktur ochronnych narządu wzroku. Przejawia się stanem zapalnym zlokalizowanym w obrębie brzegów powiek, mieszków rzęs, gruczołów tarczkowych. Często współwystępuje z przewlekłym zapaleniem spojówek i zespołem suchego oka.

Przyczyny stanu zapalnego

Zapalenie brzegów powiek wywołane może być zarówno przez infekcję bakteryjną (przeważnie gronkowcową, na którą narażone są zwłaszcza osoby chore na atopowe zapalenie skóry), jak i zakażenie pasożytnicze. W drugim przypadku najczęściej za rozwój choroby odpowiada nużeniec. To pajęczak bytujący w gruczołach łojowych i/lub torebkach włosowych ssaków. Po raz pierwszy obecność nużeńca ludzkiego na brzegach powiek stwierdzono w 1875 r.

Czynnikami predysponującymi do rozwoju choroby są stałe drażnienie oczu dymem lub pyłami i nadmierna praca powiekowych gruczołów łojowych. Dużą rolę przypisuje się także niewyrównanym wadom wzroku, jak astygmatyzm i nadwzroczność, sprzyjającym stanom zapalnym. Dodatkowo nie bez znaczenia są obniżenie odporności organizmu, cukrzyca, niedożywienie, nieprawidłowe nawyki higieniczne, starszy wiek.

Zobaczcie, jak można ćwiczyć wzrok:

Zapalenie brzegów powiek – objawy

Zapalenie brzegów powiek objawia się:

• pieczeniem,
• swędzeniem,
• obrzękiem,
• przekrwieniem,
• lśnieniem brzegu powiek,
• uczuciem piasku pod powiekami,
• obecnością wydzieliny pokrywającej mieszki włosowe rzęs,
• sklejaniem się rzęs,
• zaczerwienieniem oczu,
• wrażeniem obecności w oku ciała obcego,
• wypadaniem rzęs w obszarze objętym procesem zapalnym,
• łuszczeniem skóry na powiekach,
• widzeniem jak przez mgłę.

Dodatkowo, w przypadku nadkażenia bakteryjnego, stwierdza się obecność niewielkich owrzodzeń na brzegu powiek. Z kolei w zapaleniu łojotokowym występują żółtawe, miękkie łuski wokół mieszków rzęs, zaś w zapaleniu nużeńcowym – zanik wydzielania filmu łzowego.

Powikłaniami po nieprawidłowo leczonym zapaleniu brzegów powiek mogą być blizny predysponujące do podwinięcia lub odwinięcia powieki, w konsekwencji czego rzęsy rosną nieprawidłowo i drażnią rogówkę.

Jak rozpoznać zapalenie brzegów powiek

Rozpoznanie zapalenia brzegów powiek opiera się na:

• badaniu rogówki i wewnętrznej strony powieki,
• obecności objawów klinicznych,
• wymazie pobranym z brzegu powieki poddanym następnie analizie laboratoryjnej w kierunku obecności bakterii,
• obejrzeniu pod mikroskopem świetlnym rzęs w kierunku obecności nużeńców powieki.

Sposoby leczenia

Nieodzowne znaczenie w leczeniu zapalenia brzegów powiek przypisuje się prawidłowej higienie okolicy powiek, tj. codziennym starannym usuwaniu zalegającej wydzieliny. Zakażoną treść ściera się po uprzednim zastosowaniu ciepłych kompresów na oko, które ją rozmiękną, a przez to znacznie ułatwią usuwanie. Okład trzyma się przez 5–10 minut. Za każdym razem należy stosować świeży kompres. Kolejnym krokiem w higienie brzegów powiek jest ich masaż, który usuwa z gruczołów upłynnioną prze kompres wydzielinę. Wykonuje się go czystym palcem. Górną powiekę masuje się od góry do dołu, zaś dolną od dołu do góry w kierunku linii rzęs. Ostatni krok stanowi oczyszczanie brzegów powiek, które przeprowadza się przy zastosowaniu specjalnego roztworu i wacików kosmetycznych. Zwilżonym wacikiem usuwa się zaschniętą wydzielinę i nadmiar łoju z zewnętrznej powieki. W sprzedaży znajdują się też chusteczki do higieny brzegów powiek.

W przypadku podłoża bakteryjnego choroby przechodzi się do aplikowania maści na zapalenie brzegów powiek zawierającej antybiotyk. Antybiotyki doustne stosowane są w odosobnionych przypadkach. Specjalistyczna terapia w przypadku nasilonego odczynu zapalnego opiera się dodatkowo na aplikowaniu maści z glikokortykosteroidem. W sytuacji zakażenia nużeńcem stosuje się jodowany roztwór powidonu i metronidazol. Wskazane jest używanie preparatów sztucznych łez, które zapewnią nawilżenie i ochronę oczu, wspomagając tym samym proces gojenia. Na czas choroby nie należy nakładać na oczy makijażu, korzystać z soczewek kontaktowych, należy też ograniczyć ekspozycję na pyły i dymy.

Pomocniczą rolę w leczeniu zapalenia brzegów powiek pełnią domowe sposoby, a zwłaszcza odpowiedni sposób odżywiania. Dieta powinna być urozmaicona i zbilansowana, o dużej zawartości witamin dostarczanych w formie świeżych owoców i warzyw. Wskazane są zwłaszcza te o właściwościach antybakteryjnych i przeciwzapalnych. Pozytywne efekty lecznicze w zapaleniu brzegów powiek wykazuje olejek z drzewa herbacianego i ziołowe okłady z rumianku, chabra, babki lancetowatej, ogórecznika lekarskiego.

Bibliografia:

1. P. Brzeziński, A. Chiriac, Łojotokowe zapalenie brzegów powiek. Opis przypadku i przegląd literatury, „Dermatologia Praktyczna”, 2014, 2, s. 52–56.

2. B. Urban, Zapalenia aparatu ochronnego, „Okulistyka. Kwartalnik Medyczny”, 2009, 1(5), s. 4–10.

3. J.J. Kański, C.E. Pavesio, S.J. Tuft, Choroby zapalne oczu, Wrocław 2008.