Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne niekiedy zamienne jest nazywane nerwicą natręctw. Objawy schorzenia są podobne do cech osobowości anankastycznej, jednak charakteryzuje się ona znacznie wyższym poczuciem niepewności, lęku i przesadną dokładnością.

Jak objawia się zaburzenie obsesyjno-kompulsywne?

Osoby cierpiące na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne mają natrętne myśli, które są dla nich przykre i niechciane. Często występują one w postaci przesadnej niepewności, która dotyczy codziennych spraw, np. wyłączenia światła przed wyjściem lub zamknięciem drzwi. Chory może kilka razy wracać i sprawdzać, czy aby na pewno wykonał te podstawowe czynności. Niekiedy natrętne myśli przyjmują charakter bluźnierczy lub obsceniczny. Zwykle mają one miejsce w najmniej odpowiednim momencie, np. podczas spotkania z szefem lub rodziną. Osoba cierpiąca na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne często ma też potrzebę, aby się obnażyć w publicznym miejscu lub zacząć krzyczeć bez powodu. Najczęściej te impulsy nie są nigdy realizowane, jednak kumulują się one w głowie chorego, który się boi, że kiedyś będzie zmuszony ich dokonać. Luminacje natomiast to ciągłe rozważanie tych samych tematów dotyczących podjęcia decyzji. Chory nie może uwolnić się od tych bezużytecznych dywagacji, które do niczego nie prowadzą. Te natrętne myśli prowadzą niekiedy do stanów depresyjnych oraz uczucia bezradności.

W przypadku zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego zwykle zdarzają się również natrętne czynności (kompulsje) w postaci np. nadmiernie częstego czyszczenia rąk lub części ubrania (np. butów). Często chorzy zmuszają się też do układania wszystkich przedmiotów w określony kształt. Może to być schemat symetrii lub innej prawidłowości wymyślonej przez osobę cierpiącą na to zaburzenie.

Zgodnie z danymi statystycznymi, 92% osób cierpiących na nerwicę natręctw ma trudności w budowaniu związku, a 40% jest niezdolne do pracy. Te statystyki pokazują, jak poważny jest to problem dla chorych.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne – przyczyny: dziedziczenie, mikrouszkodzenia w korze mózgowej, trudne dzieciństwo

Lekarze uważają, że zaburzenie obsesyjno-kompulsywne mają najsilniejsze powiązanie z genetyką spośród wszystkich stanów lękowych. Choroba jest związana też z Zespołem Tourette'a, który objawia się tikami nerwowo-motorycznymi. Odkryto, że zaburzenie obsesyjno-kompulsywne jest związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem pracy orbitalnej kory przedczołowej oraz jądra ogoniastego. Elementy te zostają zahamowane, co skutkuje zaburzeniem równowagi dotyczącej myśli na temat agresji, higieny czy zagrożenia. Psycholodzy uważają również, że na zaburzenie obsesyjno-kompulsywne składa się usilne dążenie do osiągnięcia sukcesu oraz chęci unikania odrzucenia ze strony społeczeństwa. Przez to osoba chce za wszelką cenę unikać jakichkolwiek błędów, co objawia się patologicznym skupieniem na drobnostkach codziennego życia. Elementy odstające od wytworzonej normy są obiektem samopotępienia i samokarania. Niekiedy też objawy obsesyjno-kompulsywne są próbą obniżenia lęku, który wytworzył się w dzieciństwie na skutek traumatycznych doświadczeń, takich jak wykorzystywanie czy przemoc. Natrętne myśli i czynności przenoszą uwagę osoby chorej na inne aspekty niż trudne wspomnienia.

Zobacz film: Choroby psychiczne

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne – leczenie: psychoterapia poznawczo-behawioralna, psychodynamiczna, leki antydepresyjne

Leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego wymaga cierpliwości pacjenta, ponieważ jest to długotrwały proces. W lżejszych przypadkach tego schorzenia stosuje się tylko psychoterapię, jednak w cięższych rodzajach niezbędne są też leki przeciwdepresyjne wykorzystujące selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, takie jak paroksetyna, sertralina czy fluoksetyna. Leczenie nerwicy za pomocą psychoterapii odbywa się głównie w nurcie poznawczo-behawioralnym, gdzie pacjent uczy się radzić w sytuacjach wywołujących silne natręctwa. Praca terapeutyczna polega najpierw na określeniu przekonań, które powodują nerwicę. Następnie zapisuje się je i tworzy się eksperymenty, które potwierdzają te twierdzenia. Po wykonaniu tych testów zapisuje się wnioski i pracuje się na uzyskanych zachowaniach przez klienta. Gdy źródła tego schorzenia znajdują się w trudnym dzieciństwie (traumy, wykorzystywanie), zaleca się stosowanie terapii psychodynamicznej.

Tomasz Delmaczyński