Wyrostek mieczykowaty jest miejscem przyczepu niektórych mięśni brzucha, a jego połączenie z mostkiem wyznacza dolną granicę centralnej części klatki piersiowej. Może być wyczuwalny pod palcami jako twardy guzek lub deformacja. Zdarza się, że w jego obrębie odczuwana jest bolesność i wrażliwość na ucisk.

Wyrostek mieczykowaty – zespół Tietza

Ból w okolicy wyrostka mieczykowatego może wynikać z zespołu Tietza, który określany jest również mylnie jako zapalenie chrząstek żebrowych. Tymczasem stan zapalny wywołuje ból stawowo-żebrowy, ale nie występuje obrzęk. Ponadto zespół Tietza pojawia się u osób poniżej 40 roku życia, a zapalenie jest diagnozowane u starszych ludzi.

Do stanu zapalnego może dojść na skutek niewielkich uszkodzeń powstałych w wyniku np. powtarzającego się uciążliwego kaszlu, kichania, wymiotów czy wysiłku fizycznego. Jest też konsekwencją urazu w obrębie klatki piersiowej. Do zespołu dochodzi w wyniku powikłania po radioterapii w obrębie klatki piersiowej i piersi. Bolesność i obrzęk umiejscawiają się w okolicach połączenia części chrzęstnej i kostnej żeber, a także w stawie mostkowo-obojczykowym. Należy pamiętać, że w zespole Tietza nie zawsze odczuwany jest dyskomfort w okolicy wyrostka, ale jeśli dolegliwości się pojawiają, to mogą być związane właśnie z tych schorzeniem.

Powiększony wyrostek mieczykowaty – zapalenie

Dotkliwy ból w klatce piersiowej może być objawem zapalenia kości wyrostka mieczykowatego lub okostnej – do stanu chorobowego dochodzi na skutek reakcji zapalnej w tkance kostnej.

W miejscu objętym zmianami niekiedy wyczuwalne jest zgrubienie kości (chociaż nie jest to regułą), a także widoczne jest zewnętrzne zaczerwienienie skóry.

Leczenie polega na przyjmowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (również z grupy NLPZ), po których zastosowaniu ból powinien ustąpić w przeciągu kilku dni. Dobre efekty daje wcieranie miejscowe maści przeciwbólowych. Jeżeli jednak, pomimo podjętych działań, dolegliwości nie ustąpią, konieczna jest konsultacja lekarska.

Wyrostek mieczykowaty – guz

Zdarza się, że pod palcami można wyczuć zgrubienie umiejscowione na środku klatki piersiowej. Zazwyczaj guz wyrostka mieczykowatego jest wrażliwy na dotyk. Wyrostek może zacząć wystawać nagle, nawet jeżeli kilka dni wcześniej objawy były jeszcze niezauważalne. Dolegliwości często pojawiają się po wysiłku fizycznym, a przy podnoszeniu cięższych przedmiotów odczuwany jest ucisk. Zgrubienie, które jest widoczne na badaniu RTG, może być również wynikiem zapalenia kości lub okostnej. Powiększony wyrostek mieczykowaty pojawia się jako skutek narastania okostnej objętej zmianami chorobowymi. Osoby, które zauważyły u siebie niepokojące symptomy, często przyznają, że pierwszy ból wystąpił po zwiększonym wysiłku, np. podczas ćwiczeń na siłowni lub przy podnoszeniu ciężarów.

Deformacje w obrębie kości klatki piersiowej mogą być też skutkiem urazu doznanego w przeszłości. W jego konsekwencji mogło dojść do wadliwego ustawienia, które często określane jest wystającym wyrostkiem mieczykowatym. Nie w każdym wypadku występują dolegliwości utrudniające normalne funkcjonowanie. Sama deformacja nie jest wskazaniem do leczenia, które wymaga przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego. Zdarza się jednak, że niezadowolenie z własnego wyglądu jest tak duże, że przeradza się w brak akceptacji. W takich przypadkach można zasięgnąć konsultacji chirurga specjalisty od klatki piersiowej. Wskazanie występuje też w przypadku bólu, który przeszkadza w wykonywaniu codziennych czynności.

Ból wyrostka mieczykowatego a dusznica bolesna

Choroba określana jako dusznica bolesna również charakteryzuje się silnym bólem w okolicy wyrostka mieczykowatego lub w całej klatce piersiowej. Cierpiący z powodu tych dolegliwości skarżą się na uczucie ucisku, które nasila się podczas wysiłku fizycznego, ale potrafi też wystąpić w nocy, utrudniając ponowne zasypianie. Objawom towarzyszą ataki silnych duszności, które występują nagle i trwają kilka minut.

Przyczyną dusznicy bolesnej jest zazwyczaj miażdżyca tętnic, w wyniku której do serca zostaje dostarczona zbyt mała ilość krwi, a przez to jego mięsień nie jest zasilany wystarczającą ilością tlenu. Dusznica jest powszechnym schorzeniem, chociaż w grupie podwyższonego ryzyka znajdują się przede wszystkim osoby otyłe, palące papierosy, prowadzące siedzący tryb życia i pracy, cukrzycy i osoby z nadciśnieniem tętniczym. Najczęściej dotyka osób po 50 roku życia, znacznie rzadziej młodych ludzi.

Ponieważ powikłaniem jest niedokrwienność mięśnia sercowego, potwierdzająca chorobę diagnoza oznacza prowadzenie leczenia do końca życia. Jeżeli środki farmakologiczne nie są wystarczające, konieczne jest zastosowanie zabiegu chirurgicznego w postaci angioplastyki lub pomostowania aortalno-wieńcowego.