Nawet lekkie ugryzienie przez psa lub kota wymaga starannego postępowania. Głównym ryzykiem jest niebezpieczeństwo rozwoju wścieklizny – choroby wirusowej, która po kilku tygodniach inkubacji jest dla człowieka śmiertelna. Leczenie pełnoobjawowej postaci wścieklizny nie jest możliwe. Można jednak nie dopuścić do jej rozwoju dzięki odpowiednim szczepionkom.

Pogryzienie przez psa lub kota – co robić przy krwotoku?

Jeśli obrażenia są rozległe i poszkodowana osoba ma liczne rany szarpane i gryzione, to pierwszym celem jest zapobieganie utracie krwi i zabezpieczenie zranionych powierzchni przed wtórną infekcją.

Dowodem krwawienia tętniczego jest duża ilość jasnej krwi wydobywająca się z rany pulsacyjnie, mocnym strumieniem. Wówczas zakłada się niezwłocznie opatrunek. Siła jego ucisku powinna zahamować krwawienie. W przypadku rany kończyny należy unieść ją wysoko, by zmniejszyć ciśnienie w tętnicy i ograniczyć wypływ krwi. Gdy chory nadal traci ją w dużej ilości, można założyć szeroką (min. 2–3 cm) opaskę uciskową. Zaciska się ją z taką siłą, jaka jest wymagana do zatrzymania krwotoku. Godzina założenia musi być odnotowana. Jeśli kończyna stanie się zimna, blada lub zacznie intensywnie sinieć, opaskę trzeba na chwilę poluzować, tak by objawy ustąpiły. Do silnego ucisku powraca się w przypadku nawrócenia krwawienia.

Rana po ugryzieniu przez psa lub kota

Rana po ugryzieniu przez psa lub kota ma najczęściej charakter szarpany (rozerwana nieregularnie na pewnej powierzchni skóra lub głębsze tkanki), gryziony (miejscowy ubytek tkanki ze śladami zębów) albo kłuty (punktowe, krwawiące ranki, najczęściej będące śladami po kłach). Ze względu na dużą siłę szczęk zwierzęcia i znaczną prędkość ataku dookoła rany może powstać intensywny obrzęk i krwiak – podobnie jak po mocnym uderzeniu tępym przedmiotem.

Bezpośrednio po zdarzeniu ranę należy przez kilka minut przemywać wodą (najlepiej przegotowaną albo butelkowaną) tak, by oczyścić ją z pozostałości śliny zwierzęcia. Niektóre źródła zalecają stosowanie roztworu mydła przeciwbakteryjnego, ale użycie go może spowodować dodatkowe podrażnienie tkanek i utrudnić gojenie. W przypadku niewielkiego krwawienia żylnego pozwala się, by przez chwilę krew swobodnie wypływała. Dotyczy to w szczególności ran kłutych i może zmniejszyć ilość bakterii i wirusów, które pozostaną w zasklepiającym się kanale zranienia. Po kilku minutach ranę dezynfekuje się i zabezpiecza jałowym opatrunkiem. Zdrową skórę wokół zranienia zmywa się natychmiast wodą z mydłem i przemywa środkiem antyseptycznym  (wodą utlenioną, jodyną, roztworem nadmanganianu potasu lub rivanolu).

Ugryzienie przez psa lub kota – powikłania i postępowanie

Ugryzienie przez psa lub kota może być przyczyną zakażenia wirusem wścieklizny. Choroba ta rozwija się skrycie, a kiedy pojawią się już objawy, jest nieuleczalna i prowadzi do śmierci. Równie niebezpieczne jest nieleczone zakażenie laseczkami tężca – powoduje zgon w ciągu kilku tygodni. Dlatego każde, nawet lekkie, ugryzienie przez psa lub kota wymaga jak najszybszej konsultacji lekarskiej, by wdrożyć prawidłowe leczenie. Obejmuje ono zwykle podawanie szczepionki przeciw wściekliźnie i anatoksyny tężcowej. Dodatkowo chory otrzymuje immunoglobulinę działającą na wirusy wścieklizny w przypadku:

• głębokich, rozległych zranień,

• pogryzienia głowy i szyi,

• gdy wiadomo, że zwierzę jest wściekłe,

• kiedy zwierzę uciekło i nie udało się poddać go obserwacji w kierunku wścieklizny.

Jeżeli pies lub kot nie był wcześniej szczepiony, wybraną przez lekarza terapię podejmuje się niezwłocznie. Można ją przerwać tylko wtedy, gdy obserwacja zwierzęcia wykluczy wściekliznę.

By zabezpieczyć się przed tężcem, należy regularnie (w odstępach maksymalnie 8–10 lat) poddawać się szczepieniom profilaktycznym. Ze względu na niebezpieczeństwo tej choroby do lekarza należy zgłosić się nawet wtedy, gdy ugryzł pies lub kot szczepiony przeciw wściekliźnie.

Gojenie uszkodzeń ciała spowodowanych przez ugryzienie zawsze jest utrudnione w związku z faktem, że w jamie ustnej zwierzęcia bytuje dużo różnych bakterii. Ze względu na ryzyko ciężkich, ropnych lub gnilnych infekcji, w uzasadnionych przypadkach rany te są pozostawiane do wygojenia bez szycia. Zakłada się wtedy, że ewentualną korektę estetyczną (plastykę blizny) wykona się w późniejszym terminie.

Niebezpieczne są również urazy psychiczne związane z ugryzieniem. Osobę pogryzioną należy uczyć zachowania się w sytuacji kontaktu ze zwierzęciem. Ćwiczenia te mają, w miarę możliwości, wykluczyć reakcje paniczne, histeryczne, odruch ucieczki albo agresji wobec zwierzęcia, co może stać się w przyszłości przyczyną kolejnych pogryzień.