W początkowym stadium wzrostu tętniaki nie dają żadnych objawów chorobowych. Z czasem pojawiają się: bóle głowy, wymioty i światłowstręt. Tętniak mózgu tuż obok nadciśnienia tętniczego jest najczęstszą przyczyną krwotoków mózgowych, które są stanem bezpośrednio zagrażającym życiu. 

Przyczyną powstawania takich patologicznych zmian w obrębie naczyń mózgowych najczęściej jest nieodpowiedni tryb życia, w tym przede wszystkim: palenie papierosów, nadużywanie alkoholu i wysokokaloryczna dieta.

Jak powstaje tętniak mózgu? - przyczyny

Tętniak mózgu jest uwypukleniem na tętnicy, które powstaje pod wpływem poszerzenia naczyń krwionośnych. Jego najczęstszym podłożem są zmiany miażdżycowe, przyczyniające się do osłabienia ścian żył i tętnic. Wśród czynników ryzyka, zwiększających prawdopodobieństwo powstania zmian w obrębie naczyń mózgowych warto wymienić przede wszystkim nadciśnienie tętnicze. 

Pośrednią przyczyną powstawania tętniaków może być także nieprawidłowy tryb życia, który przejawia się: paleniem papierosów, nadużywaniem alkoholu, spożywaniem narkotyków, wysokokaloryczną dietą oraz namnożeniem sytuacji stresogennych. W grupie największego ryzyka znajdują się kobiety po 40. roku życia. Niekiedy tętniaki mózgu towarzyszą takim chorobom, jak: torbielowatość nerek, zespół Marfana oraz neurofibromatoza.

Proces powstania i umiejscowienia zmian w obrębie naczyń mózgowych uzależniony jest od rodzaju tętniaka. Wyróżnia się:

• tętniaka workowatego, który jest najczęstszą jego postacią. Zazwyczaj ma on kształt kulisty i mierzy kilka centymetrów. Zwykle umiejscowiony jest w okolicach koła tętniczego mózgu;
  
• tętniaka wrzecionowatego, który zlokalizowany jest w obrębie tętnicy podstawnej i szyjnej wewnętrznej. Charakteryzuje się nieregularnym kształtem, przypominającym literę "S";
  
• tętniaka prosowatego, zwanego również mikrotętniakiem. Zwykle umiejscowiony jest on na gałązkach tętnic w obrębie móżdżku;
  
• tętniaka rozwarstwiającego, który powstaje na skutek urazu głowy. Jest on najrzadziej diagnozowanym typem patologicznej zmiany w obrębie mózgowych naczyń krwionośnych. 
  

Tętniak mózgu - objawy

W początkowej fazie wzrostu tętniak mózgu bardzo rzadko daje jakiekolwiek objawy. Wówczas często wykrywany jest podczas rutynowych badań. Dolegliwości związane z tętniakiem mózgu pojawiają się najczęściej w przypadku, gdy tętniak jest już na tyle duży, że uciska na nerwy. 

Jednakże nawet wówczas symptomy te nie są na tyle uciążliwe i alarmujące, by udać się do lekarza specjalisty. Zalicza się do nich, m.in.: opadanie powieki, powiększenie źrenicy ocznej oraz zaburzenia widzenia, w tym szczególności podwójne widzenie i pogorszenie ostrości. Stan bezpośredniego zagrożenia życia pojawia się w przypadku, gdy tętniak mózgu pęka. 

Najczęściej towarzyszą temu takie dolegliwości, jak:

• bardzo intensywny ból głowy, 
  
• wymioty i nudności, 
  
• utrata przytomności, 
  
• sztywność karku.
  

Tego typu objawów nie należy bagatelizować, ponieważ pęknięcie tętniaka mózgu jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu. Może to doprowadzić do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, niedowładu kończyn, zaburzeń mowy, a w wielu przypadkach nawet do śpiączki czy śmierci.

Leczenie tętniaka mózgu - klasyczna operacja i embolizacja

Tętniaka mózgu rozpoznaje się za pomocą badania angiografii rezonansu komputerowego lub angiografii tomografii komputerowej. Jego diagnostyką zajmuje się specjalista od neurochirurgii lub neuroradiologii.

Przy leczeniu tętniaka mózgu najczęściej wykorzystuje się metodę neurochirurchicznego klipsowania lub tzw. embolizację. Pierwszy z wymienionych sposobów leczenia jest zabiegiem operacyjnym, polegającym na wycięciu tętniaka mózgu przy otwarciu czaszki. 

Z kolei embolizacja polega na usunięciu zmiany, powstałej na naczyniu krwionośnym. W tym celu stosuje się cewnik, wypełniony substancjami o działaniu rozpuszczającym. Metoda ta jest coraz to szerzej wykorzystywana w neurochirurgii, ze względu na jej stosunkowo niewielką inwazyjność. 

Rekonwalescencja po tego typu leczeniu zwykle trwa ok. tygodnia i w tym czasie często pojawia się tzw. zespół poembolizacyjny. Objawia się on przede wszystkim podwyższoną temperaturą ciała.

Dobór sposobu leczenia uzależniony jest przede wszystkim od tego, czy doszło już do pęknięcia tętniaka, czy zmiana ma jeszcze zachowaną ciągłość ściany. W pierwszym przypadku bardzo dużą rolę odgrywa czas, zwykle decyzję o zastosowanej technice leczniczej należy podjąć najpóźniej 72 h po pęknięciu tętniaka. Gdy zmiana nie jest naruszona, leczenie zwykle odbywa się po dokładnej diagnostyce. 

W takim przypadku dobór metody leczenia uzależniony jest przede wszystkim od: umiejscowienia tętniaka oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Zobacz film: Tętniaki mózgu - skąd się biorą i jak można je leczyć?