Alergie wziewne, skórne (kontaktowe) i pokarmowe to trzy typy uczulenia występujące u ludzi. Mogą wywoływać je różne alergeny, zwykle konkretne grupy dla danego rodzaju, np. substancje chemiczne czy metale przeważnie są sprawcami alergii kontaktowych. Aby wiedzieć, co wywołuje reakcję alergiczną, należy przeprowadzić testy alergiczne. Do wykrywania alergii kontaktowych stosuje się testy płatkowe. Alergie pokarmowe i wziewne można zbadać w testach śródskórnych (z nakłuciem skóry) lub testach z krwi.

Testy płatkowe: jakie alergeny wykrywają, zastosowanie, u kogo można wykonać

Testy płatkowe wykonuje się u dzieci powyżej 4. roku życia i u dorosłych. Dzieci poniżej 4. lat nie powinny być badane w ten sposób, ponieważ mogą zakłócić przebieg testu, np. odrywając płatki od skóry. Zaaplikowany na skórę alergen u dzieci młodszych może być przyczyną płaczu dziecka, drażliwości czy problemów ze snem w ciągu dwóch dni badania.

Zobaczcie, jakie testy wykonuje się przy diagnozowaniu alergii:

Panel podstawowy testów płatkowych kontaktowych uwzględnia takie alergeny, jak:

• nikiel – zawarty m.in. metalowych elementach odzieży, biżuterii i środkach piorących,
  
• chrom – zawarty m.in. w farbach antykorozyjnych, impregnatach do drewna, środkach piorących, barwinkach do tekstyliów, gipsie czy tuszu do długopisów,
  
• kobalt – zawarty m.in. w stopach metali, gumach, cemencie i glinie,
  
• olejki eteryczne i sztuczne substancje zapachowe – zawarte w perfumach, kosmetykach, środkach piorących i produktach z innych grup,
  
• leki,
  
• barwniki – używane m.in. w przemyśle tekstylnym i kosmetycznym,
  
• konserwanty – zawarte m.in. w kosmetykach.
  

Jeśli wystąpi reakcja alergiczna na którąś grupę alergenów, przeprowadza się badania szczegółowe pozwalające uściślić, co z danego panelu uczula.

Naskórkowe testy płatkowe można wykonać również z uwzględnieniem używanych środków piorących czy kosmetyków, jeśli dostarczy się próbki tych substancji. Możliwe jest to tylko w gabinetach alergologicznych, ponieważ laboratoria stosują zazwyczaj gotowe panele, wymagające jedynie odpowiedniego zaaplikowania ich na skórę.

Cena testów płatkowych i ich dostępność

Testy płatkowe można wykonać u alergologa i w laboratoriach, które oferują taką usługę. Cena testów płatkowych zależy od liczby alergenów użytych podczas badania. Jeden panel może kosztować od 150 do 200 złotych, a pojedyncze alergeny (zwykle stosowane w uściślaniu, na które substancje z danej grupy występuje uczulenie) od około 20 złotych za sztukę.

W zależności od wybranego pakietu i cennika oraz promocji w poszczególnych placówkach i gabinetach cena testów płatkowych waha się od około 130 do 400 złotych.

Testy płatkowe – jak się przygotować? Leki i higiena przed badaniem

Przygotowanie do testów płatkowych należy zacząć nawet 6 tygodni wcześniej. Na 6 tygodni przed planowanymi badaniami nie należy wystawiać skóry na działanie promieni ultrafioletowych. Lepiej zrezygnować z kąpieli słonecznych i wizyt w solarium w tym czasie. Na 2 tygodnie przed wykonaniem testów płatkowych należy odstawić leki przeciwhistaminowe i przeciwzapalne oraz przeciwbólowe. Przynajmniej 2 tygodnie powinny upłynąć od zakończenia antybiotykoterapii do testów alergicznych. Skóra przed badaniem powinna być umyta i osuszona.

Zobaczcie także, co uczula nas najczęściej:

Przebieg testów płatkowych: odczyt i wyniki

Po aplikacji płatków z alergenami na skórę badany powinien przestrzegać kilku zasad, by test powiódł się i był wiarygodny. Podczas noszenia płatków nie należy wykonywać dużego wysiłku fizycznego, który mógłby powodować wystąpienie potu lub przemieszczenie płatków. Powinno się unikać zmoczenia płatków (plastra), a najlepiej podczas wykonywania testu w ogóle nie moczyć pleców.

Po 48 godzinach od zaaplikowania alergenów wykonuje się pierwszy odczyt – testy płatkowe po dwóch dobach powinny dać pierwsze rezultaty. To jednak nie koniec badania. Alergeny przymocowane do skóry zostają na kolejną dobę. Po 72 godzinach od rozpoczęcia testów płatkowych wyniki można odczytać i zinterpretować.

Wynik ujemny testów płatkowych oznacza, że organizm nie jest uczulony na dany alergen. W miejscu zaaplikowania alergenu skóra powinna być niezmieniona. Wynik dodatni jest wtedy, gdy w miejscu kontaktu alergenu ze skórą wystąpią przynajmniej dwa z trzech objawów:

• rumień,
  
• grudki,
  
• pęcherzyki.
  

Jeśli wynik jest dodatni, przeprowadza się kolejne testy, by określić, który konkretny alergen z danej grupy wywołał reakcję uczuleniową.

Przeciwwskazania do testów płatkowych

Testy płatkowe alergiczne nie mogą być wykonane, gdy skóra w miejscu aplikacji alergenów – na plecach – jest podrażniona, opalona lub chorobowo zmieniona. Tego rodzaju testu na alergie nie wykonuje się również podczas infekcji przebiegających z gorączką. Przeciwwskazaniami do testów płatkowych są też choroby autoimmunologiczne, nowotworowe oraz ciąża.