Ureaza to enzym produkowany przez bakterie Helicobacter pylori. Test ureazowy polega na wykryciu tego enzymu w organizmie. Można zrobić to w sposób inwazyjny lub nieinwazyjny. Nieinwazyjne sposoby wykrycia bakterii w układzie pokarmowym to także badania krwi na przeciwciała przeciwko Helicobacter pylori oraz kału w poszukiwaniu DNA tych bakterii.

Szybki test ureazowy: pobranie wycinka i jego zbadanie

Test ureazowy o największej czułości to ten przeprowadzony na wycinku pozyskanym podczas gastroskopii. Badanie endoskopowe górnej części układu pokarmowego wykonuje gastrolog przy użyciu gastroskopu. Specjalny endoskop ma na końcu kamerę, która przesyła obraz do monitora, a także źródło światła. Ma też oprzyrządowanie pozwalające wtłoczyć do żołądka powietrze podczas badania oraz takie, które umożliwiają pobranie wycinka z tkanek.

Przed badaniem gardło chorego zostaje znieczulone miejscowo (przeważnie preparatem w spreju). Następnie osoba badana powinna położyć się na lewym boku. Lekarz wprowadza przez jamę ustną endoskop, a następnie ogląda wnętrze żołądka i dwunastnicy. Aby odnaleźć nawet niewielkie zmiany chorobowe, podczas gastroskopii do środka wtłacza się gaz. Po oględzinach i pobraniu wycinka lekarz usuwa endoskop. Możliwe jest także przeprowadzenie gastroskopii przeznosowo. Tę metodę stosuje się m.in. u osób z bardzo silnym odruchem wymiotnym.

Najczęściej wycinek do badania pobiera się ze znalezionych zmian lub z okolicy odźwiernika żołądka. Następnie gastrolog umieszcza fragment tkanki na przygotowanym wcześniej krążku czy płytce z mocznikiem oraz barwnikiem. Wynik może odczytać już po 15 minutach, a w przypadku testu suchego – po godzinie.

Zobacz także: Badanie endoskopowe (endoskopia) - co to jest i na czym polega?

Inną inwazyjną metodą badania pod kątem infekcji Helicobacter pylori jest badanie histopatologiczne. Także wykonuje się je na wycinku pobranym podczas gastroskopii, ale tkankę bada się pod mikroskopem. Badanie histopatologiczne ma taką samą czułość jak inwazyjny szybki test ureazowy. Na wyniki trzeba czekać od 10 dni do nawet 2 tygodni.

Test ureazowy oddechowy i z moczu

Przed wykonaniem oddechowego testu ureazowego badany wypija roztwór zawierający mocznik z radioaktywnym izotopem węgla 13C lub (rzadziej) 14C. Po upływie od 15 do 30 minut wykonuje się spektometrię mas (w przypadku izotopu węgla 13C) lub pomiar radioaktywności wykrywaczem promieniowania jonizującego (w przypadku izotopu węgla 14C). Uzyskane rezultaty pozwalają ocenić, czy doszło do infekcji, czy nie.

Test ureazowy z moczu wykonuje się po podaniu osobie badanej mocznika, którego cząsteczka azotu jest znakowana radioaktywnym izotopem. Następnie bada się radioaktywność moczu. Powstający z rozkładu mocznika znakowany amoniak jest wydalany przez nerki, dlatego wykrywa się go w moczu.

Wadą tych badań jest obciążenie organizmu substancjami radioaktywnymi (po podaniu izotopu węgla 14C). Ponadto test z moczu wymaga nawet kilkunastu godzin trwania – od zaaplikowania mocznika do wydalenia moczu, który może zostać poddany próbie. Bezpieczny dla dzieci i kobiet w ciąży oraz planujących ciążę jest test z izotopem węgla 13C.

Interpretacja wyników testu ureazowego i leczenie zakażenia Helicobater pylori

Test ureazowy dodatni oznacza, że doszło do infekcji Helicobacter pylori i niezbędne jest leczenie. Po zaaplikowaniu wycinka pobranego w trakcie badania endoskopowego na specjalną płytkę i upływie kilkunastu minut kolor w obszarze testu powinien zmienić się z żółtego na różowy, czerwony lub fioletowy – dając w ten sposób wynik dodatni. Jeśli pozostanie żółty, oznacza to wynik ujemny.

Test ureazowy ujemny jest informacją, że w organizmie nie ma bakterii Helicobacter pylori. W takich wypadkach konieczna jest dalsza diagnostyka w poszukiwaniu przyczyn problemów z układem pokarmowym, które skłoniły do przeprowadzenia badania.

Test ureazowy jest użyteczny nie tylko w diagnostyce. Ma zastosowanie także jako narzędzie do oceny skuteczności leczenia infekcji. Po zakończeniu kuracji wynik powinien być ujemny. Gdy wynik mimo przebytej terapii nadal jest dodatni, konieczne jest wdrożenie innych metod leczenia.

Jako badanie sprawdzające najczęściej wykonuje się oddechowy test ureazowy. Niekiedy gastrolog może zlecić również badanie kału pod kątem zakażenia Helicobacter pylori. Nieskuteczne natomiast jest badanie krwi (serologiczne), ponieważ przeciwciała przeciwko bakteriom w organizmie mogą znajdować się nawet do kilku lat po wyleczeniu infekcji.

Bibliografia:

1. "Urease test, microbiologic tests, histologic and serologic tests for the evaluation of Helicobacter pylori infections in persons with peptic ulcer and gastritis", Jarczyk G, Jarczyk J, Raczyńska A, Jedrzejczyk W.
   
2. "Endoscopic urease sensor system for detecting Helicobacter pylori on gastric mucosa", Sato T, Fujino MA, Kojima Y, Ohtsuka H, Ohtaka M, Kubo K, Nakamura T, Morozumi A, Nakamura M, Hosaka H.
3. "A non-invasive method of evaluation of Helicobacter pylori urease activity: its perfection and introduction to clinical practice", Tsodikov GV, Ziakun AM, Isakov VA, Sudovtsov VE, Matevosov DIu, Morozova NA, Ganskaia ZhIu.
   
4. "Test ureazowy na Helicobacter pylori", mgr Katarzyna Wajda-Drzewiecka