Stabilizacja kręgosłupa jest formą leczenia operacyjnego, którego celem jest złagodzenie doświadczanych przez chorego dolegliwości bólowych kręgosłupa, co osiąga się dzięki zespoleniu sąsiednich kręgów przy użyciu specjalnych implantów. Działanie to pozwala na powstanie zrostu kostnego. Ostatnimi czasy popularna jest dynamiczna stabilizacja kręgosłupa DIAM z użyciem silikonowych implantów zamiast śrub. Szybszy powrót do zdrowia przynieść mogą stabilizatory na kręgosłup.
Co to jest stabilizacja kręgosłupa?
Model stabilizacji kręgosłupa autorstwa Manohara M. Panjabiego wyszczególnia następujące podsystemy odpowiadające za prawidłowe działanie mechanizmu stabilizacji: czynny, czyli mięśnie i ścięgna, bierny, czyli kości i więzadła, oraz kontrolę nerwową. Patologie w ich obrębie prowadzą do powstania zaburzeń stabilizacji, w konsekwencji czego rozwijają się przeciążenia i uszkodzenia narządu ruchu. Wówczas konieczna staje się stabilizacja kręgosłupa, czyli spondylodeza, która ma na celu zespolenie sąsiadujących ze sobą kręgów przy użyciu implantów, żeby uzyskać zrost kostny. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Cel leczenia osiąga się, gdy w ciągu 3–9 miesięcy powstanie lity zrost kostny między sąsiednimi trzonami.
Rodzaje stabilizacji kręgosłupa
Wymienia się następujące rodzaje stabilizacji kręgosłupa:
- tylno-boczna – polega na odsłonięciu kręgosłupa i obłożeniu powierzchni tylno-bocznej wiórami kostnymi. Zapewnia powstanie zrostu kostnego w tylnej części kręgosłupa;
- międzytrzonowa – polega na zastąpieniu usuniętego dysku materiałem powodującym zrost między trzonami. Pod względem rodzaju dojścia do przestrzeni międzytrzonowej wyodrębniono następujące techniki:
- tylna lędźwiowa stabilizacja międzytrzonowa (z ang. posterior lumbar interbody fusion, PLIF),
- przezotworowa lędźwiowa stabilizacja międzytrzonowa (z ang. transforaminal lumbar interbody fusion, TLIF) – dojście do dysku od boku,
- przednia lędźwiowa stabilizacja międzytrzonowa (z ang. anterior lumbar interbody fusion, ALIF) — dojście do dysku przez jamę brzuszną,
- ekstremalnie boczna lędźwiowa stabilizacja międzytrzonowa (z ang. extreme lateral lumbar interbody fusion, XLIF).
Dynamiczna stabilizacja kręgosłupa
Operacja stabilizacji kręgosłupa może mieć charakter dynamicznej stabilizacji. System DIAM to najnowsze osiągnięcie technologiczne w zakresie leczenia przewlekłych zespołów przeciążeniowo-bólowych kręgosłupa. Polega na wprowadzeniu silikonowych implantów między wyrostki kolczyste sąsiednich kręgów. Konsekwencją tego jest odciążenie krążka i stawów międzykręgowych, zmniejszenie ucisku na struktury nerwowe, poprawa odżywiania jądra miażdżystego i jego częściowa regeneracja. Stabilizacja typu DIAM wykonywana jest najczęściej w przypadku zespołów przeciążeniowo-bólowych kręgosłupa oraz stawów międzykręgowych w odcinku L4/L5.
Polecamy: Na czym polega cementowanie kręgosłupa?
Powikłania po stabilizacji kręgosłupa
Najczęstszym powikłaniem po stabilizacji kręgosłupa jest uszkodzenie korzeni nerwowych, w konsekwencji czego dochodzi do zaburzeń czucia, a nawet częściowego porażenia mięśni. Podczas operacji uszkodzone mogą zostać pobliskie naczynia krwionośne. Skutkiem stabilizacji bywa także szybszy proces degeneracji sąsiednich segmentów. Usztywnienie sprzyja dyskopatii niżej lub wyżej położnych krążków.
Polecamy: Jak dbać o kręgosłup?
O tym, jak dbać o kręgosłup? dowiecie się z filmu:
Ćwiczenia stabilizacyjne kręgosłupa
Najpopularniejsze ćwiczenia stabilizacyjne kręgosłupa to trening stabilizacji centralnej lub ogólnej, czyli tzw. CORE stability, którego korzystny wpływ zauważa się zwłaszcza w przypadku odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Podstawę treningu stanowi aktywowanie głębokich mięśni stabilizujących. Osiąga się to, wykonując poniższe ćwiczenia:
- pozycją wyjściową do ćwiczenia jest leżenie na plecach, z kończynami dolnymi zgiętymi w kolanach i stopami opartymi o podłoże, unoszenie bioder ze stabilnym odcinkiem lędźwiowym do pozycji neutralnej w stawach biodrowych;
- pozycją wyjściową do ćwiczenia jest leżenie na boku, z kończyną dolną bliższą podłożu zgiętą w stawie biodrowym i kolanowym, zaś dalszą wyprostowaną, odwiedzenie nogi przy utrzymaniu napięcia stabilizacyjnego dolnego odcinka kręgosłupa.
Trening CORE zmniejsza poziom subiektywnego odczuwania bólu, poprawia ruchomość kręgosłupa, wzmacnia gorset mięśniowy, kształtuje prawidłową postawę oraz poprawia równowagę i świadomość ciała.
Polecamy: Ćwiczenia rozciągające kręgosłup – przykłady, efekty wykonywania
Stabilizator na kręgosłup
Stabilizatory na kręgosłup stanowią podstawowy asortyment sklepów ze sprzętem medycznym. Możliwe są także do nabycia dzięki sprzedaży internetowej. Większość modeli dostępna jest w wersji męskiej i damskiej. Wykonane są z antybakteryjnej, hipoalergicznej, elastycznej i oddychającej tkaniny, która zapewnia odprowadzenie wilgoci z powierzchni ciała. Dodatkowo idealnie dopasowuje się do kształtu ciała. Stabilizatory mają specjalne otwory wentylacyjne, które zmniejszają uczucie ciepła spod ortezy. Sprzęt można prać w temperaturze do 30°C. W sprzedaży jest spory wybór stabilizatorów na kręgosłup lędźwiowy, które rozładowują napięcie mięśniowe, wykazują działanie przeciwbólowe, pozwalają na prawidłowe ustawienie miednicy. Gorset mechanicznie stabilizuje plecy i rozszerza obszar międzykręgowy. Ceny stabilizatorów kręgosłupa zaczynają się od 100 zł i sięgają nawet 270 zł.
Dokonując wyboru stabilizatora na odcinek lędźwiowy kręgosłupa, należy zmierzyć obwód bioder i na tej podstawie dobrać rozmiar. Przykładowa tabela rozmiarów przedstawia się następująco:
- Kobieta
| Rozmiar | Rozmiar |
|---|---|
| 1 | 76–86 |
| 2 | 87–98 |
| 3 | 99–111 |
| 4 | 112–125 |
| 5 | 126–140 |
- Mężczyzna
| Rozmiar | Rozmiar |
|---|---|
| 1 | 66–76 |
| 2 | 77–88 |
| 3 | 89–101 |
| 4 | 102–115 |
| 5 | 116–130 |
Bibliografia:
1. Golec J., Mieleń S., Szczygieł E., Przybytek M., Wpływ treningu stabilizacji centralnej na stan funkcjonalny i dolegliwości bólowe chorych z dyskopatią lędźwiowego odcinka kręgosłupa, „Ostry Dyżur”, 2016, 9(2), s. 35-40.
2. Spandel S., Bąk E., Spandel L., Krzemińska S., Influence of the implantation of a dynamic inter-spinous stabilizer for a functioning condition and pain ailments of patients with the discopathy of lumbar spine, “Journal of Education, Health and Sport”, 2017, 7(8), s. 280-295.