Śluzak to łagodny nowotwór powstający w obrębie tkanki łącznej. Występuje najczęściej w: mięśniu sercowym, kościach twarzoczaszki, mięśniach kończyn oraz tkance miękkiej jamy ustnej. W niektórych wypadkach może pojawić się także w mięśniach szyi, mięśniu skroniowym, w krtani, a nawet w kościach nosa i u podstawy czaszki.

Śluzaki rozwijają się powoli i ekspansywnie, a często bezobjawowo. Ich skutkami mogą być różnego rodzaju deformacje. Śluzak pojawia się w każdym wieku, najczęściej u osób starszych (po 65. roku życia).

Śluzak – przyczyny

Przyczyny pojawienia się śluzaków są związane z ich rodzajem oraz miejscem występowania. Mogą mieć także podłoże genetyczne. Nowotwór rzekomy otrzewnej powstaje w większości przypadków w obrębie wyrostka robaczkowego lub jajnika. Znacznie rzadszą przyczyną rozwoju śluzaka rzekomego otrzewnej są nowotwory jelita grubego, trzustki, żołądka, pęcherzyka żółciowego, macicy, moczowodu i pęcherza moczowego, płuc, jajowodów lub piersi. W przypadku śluzaka przedsionka serca przyczyną może być wada genetyczna, w tym występowanie zespołu Carneya.

Zobacz także: Objawy otrzewnowe – rodzaje i charakterystyka objawów w przebiegu zapalenia otrzewnej

Objawy i rodzaje śluzaka

Śluzak na początku praktycznie w ogóle nie daje żadnych objawów, jednak wraz z rozrostem może pojawić się guz. Podobnie jak w wypadku przyczyn, tak i objawy są uzależnione od umiejscowienia, dlatego też są różnorodne.

W przypadku śluzaka rzekomego otrzewnej można zaobserwować: powiększenie obwodu brzucha, zaparcia, niepłodność, bóle brzucha, wzdęcia, a nawet przepuklinę. Innym symptomem jest pojawienie się masy guzowej wokół jajników. U większość kobiet jest to jedna z najbardziej charakterystycznych oznak choroby. Nowotwór wiąże się również z objawami gastrycznymi organizmu. Dodatkowo może pojawić się zapalenie wyrostka robaczkowego. W sytuacji, gdy następuje pęknięcie nowotworu może dojść do przedostania się komórek śluzotwórczych do jamy otrzewnej.

Śluzakowi przedsionka serca towarzyszą zazwyczaj: gorączka, krwioplucie, kołatanie serca, utrata masy ciała, bóle stawów, zaburzenia rytmu serca, a także zawroty głowy czy omdlenia. Innym przykładem symptomów są napady duszności, które najczęściej występują w czasie wysiłku.

Niektóre rodzaje śluzaków mogą także powodować niedokrwistość, odczyn zapalny, małopłytkowość, a nawet trombocytozę.

Jak leczyć śluzaka?

Metody leczenia oraz diagnostyka śluzaka są dostosowywane do jego rodzaju i miejsca występowania w organizmie. Terapia najczęściej rozpoczyna się od kuracji zachowawczej oraz od przygotowania przedoperacyjnego, bowiem lekarze twierdzą, że większość pacjentów potrzebuje interwencji chirurgicznej.

Głównym założeniem jest usunięcie guza oraz wszelkich zmian nowotworowych. Po pozbyciu się śluzaka jego nawroty są bardzo rzadkie. Chirurg podczas operacji dokonuje partycji elementów sztucznego serca i jednocześnie przywraca optymalny stan tam, gdzie umiejscowiony jest guz. Ostatecznym etapem jest rehabilitacja przez okres od dwóch do trzech miesięcy.

Aby potwierdzić wystąpienie śluzaka rzekomego jamy otrzewnej, lekarz najpierw przeprowadza USG oraz tomografię komputerową jamy brzusznej. Jak się jednak okazuje, śluzak ten często jest rozpoznawany przypadkowo, a to ze względu na mało charakterystyczne objawy. Niekiedy diagnozowany jest podczas laparotomii, którą wykonuje się przy podejrzeniu zapalenia otrzewnej bądź ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego.

Śluzak rzekomy jamy otrzewnej może być leczony na kilka sposób w zależności od postaci nowotworu. Pierwszym jest leczenie chirurgiczne, które usuwa największą część guza. Może się ono wiązać z wycięciem macicy, jajników, sieci komórek odpowiadających za produkcję śluzu lub prawej części jelita grubego.

Kolejnym rozwiązaniem jest stały nadzór lekarski nad pacjentem. Operacja nie jest konieczna, ale tylko wówczas, gdy nie występują powikłania, które mogą zagrażać życiu. Następną stosowaną metodą jest całkowita cytoredukcja, mająca zniszczyć zmiany chorobowe. Po zastosowaniu tej metody zaleca się chemioterapię dootrzewnową w hipertermii.

W przypadku śluzaka przedsionka serca jedynym właściwym sposobem leczenia jest chirurgiczne usunięcie guza. Operację przeprowadza się wówczas na otwartym sercu. Nowoczesne technologie pozwalają na zabiegi małoinwazyjne, czego przykładem jest mała torakotomia boczna. Ten rodzaj śluzaka nie wymaga późniejszego stosowania chemioterapii.

Jakie są powikłania?

Śluzak, który nie jest leczony bądź wobec którego są stosowane nieodpowiednie metody, może osiągać duże rozmiary i prowadzić do deformacji. Powikłania wiążą się z miejscem występowania guza. W wyniku tego może pojawić się zapalenie otrzewnej, niedrożność jelit, zatorowość, a nawet w ostatecznym stadium – śmierć. Ponadto mogą wystąpić blokada przedsionkowo-komorowa czy konsekwencje związane z metabolizmem (najczęściej jest to kacheksja – wyniszczenie).