Śluz w kale to naturalne zjawisko fizjologiczne. Galaretowa substancja, wydzielana przez komórki znajdujące się w błonie śluzowej wyściełającej przewód pokarmowy, składająca się z wody, związków soli oraz nadającego mu lepkość białka zwanego mucyną, odgrywa ważną rolę w organizmie – działa ochronnie i nawilżająco, pomaga w przemieszczaniu się zawartości jelit oraz uniemożliwia kwasom i enzymom destrukcyjne działanie na ściany żołądka i jelit.
Śluz w kale pojawia się w efekcie jego zwiększonej produkcji przez śluzówki jelita. Może wynikać to z różnych przyczyn, nie zawsze związanych z poważnymi zaburzeniami w funkcjonowaniu organizmu. Śluz w kale często występuje u osób o nieuregulowanym rytmie wypróżnień, doświadczających biegunek czy zaparć.
Śluz w kale u dziecka
Śluz w kale dziecka to zjawisko dość powszechne, często wywołujące niepokój rodziców, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu inne dolegliwości, np. podwyższona temperatura ciała, biegunka, brak apetytu czy krew w stolcu.
Śluz w kale dziecka może zwiastować zakażenie rotawirusem. Najsilniejsze objawy występują u niemowląt i dzieci do 3. roku życia. Oprócz białym śluzem w kale schorzenie charakteryzuje się też:
- rozrzedzonym stolcem, brzydko pachnącym, często o zielonym zabarwieniu;
- podwyższoną temperaturą do 38°C;
- intensywnymi wymiotami;
- sennością i apatycznością, rozdrażnieniem;
- brakiem apetytu.
Śluz w kale niemowlęcia, ale także starszego dziecka, bywa objawem zwykłej niestrawności lub alergii pokarmowej. W tym drugim przypadku należy zastosować dietę eliminacyjną, by wykluczyć produkty wywołujące reakcje uczuleniowe, zwykle są to: mleko i przetwory mleczne, zboża, jajka lub orzechy.
Biegunka i śluz w kale dziecka mogą być też efektem długotrwałej antybiotykoterapii, która zaburza równowagę bakteriologiczną w jelicie. Szacuje się, że częstość występowania takich dolegliwości w populacji dziecięcej wynosi 11–40 %, częściej dotyczy dzieci poniżej 2. roku życia. Zwykle objawy te mają postać łagodną i ustępują po odstawieniu leków. W cięższym przebiegu dochodzi do rzekomobłoniastego zapalenia jelit. Schorzenie charakteryzuje się wówczas biegunką, wodnistymi stolcami o cuchnącym zapachu, w których obecne mogą być śluz i krew, a także bólem brzucha, gorączką i odwodnieniem.
Krew i śluz w kale
Krew i śluz w kale mogą zwiastować hemoroidy, zwane też żylakami odbytu lub guzkami krwawniczymi. Objawiają się także ostrym bólem, szczególnie podczas oddawania stolca, oraz swędzeniem, któremu niekiedy towarzyszy bezustanne uczucie wilgoci w okolicy odbytu.
Krew i śluz w kale bywają również symptomem szczeliny odbytu, czyli niewielkiego pęknięcia błony śluzowej, zwykle powstałego na skutek oddawania twardych stolców w czasie zaparć.
Śluz w kale – inne przyczyny
Śluz w kale może być również objawem zespołu jelita drażliwego, dość powszechnego schorzenia przewodu pokarmowego, którego innymi symptomami, nasilającymi się zwykle w wyniku stresu i zdenerwowania, są:
- burczenie w brzuchu i kurczowe bóle brzucha,
- nudności,
- wzdęcia,
- biegunki lub zaparcia,
- pogorszenie samopoczucia.
Śluz w kale, bóle pojawiające się przed oddaniem stolca i zanikające po wypróżnieniu, a także inne długotrwale występujące dolegliwości, np.: podwyższona temperatura, ubytek masy ciała, nudności, wymioty, utrata apetytu, bywają sygnałem świadczącym o tzw. nieswoistym zapaleniu jelit, czyli grupie nawracających chorób przewodu pokarmowego. Należą do niej m.in. wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz choroba Leśniowskiego-Crohna, mające podłoże genetyczne, immunologiczne lub środowiskowe (sprzyja im antybiotykoterapia, stres czy niewłaściwa dieta i spożywanie wysoko przetworzonych produktów).
W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oprócz białego śluzu w kale pojawia się także krew. Występują również bóle brzucha, zazwyczaj po lewej stronie i w podbrzuszu (niekiedy ustępują po oddaniu stolca). W chorobie Leśniowskiego-Crohna śluzowi w kale towarzyszy też rozlany ból po prawej stronie brzucha.
Śluz w kale bywa symptomem świadczącym o grzybicy układu pokarmowego, często dotykającej osoby o obniżonej odporności. Innymi objawami tego schorzenia są: bóle brzucha, zaparcia lub biegunki, wzdęcia, częste oddawanie gazów, bóle mięśniowe oraz uczucie stałego zmęczenia.
Śluz w kale jest niekiedy konsekwencją nietolerancji laktozy, towarzyszą mu wówczas: kolka jelitowa, biegunka i wydalanie wodnistych stolców, pojawiające się po spożyciu mleka i jego przetworów. Niekiedy w ten sposób objawia się także nowotwór jelita grubego.
Bibliografia:
1. Hanna Zielińska-Duda, BeataJakubowska-Zając, Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Biegunka związana z antybiotykoterapią wywołana przez Clostridium difficile u małych dzieci – obserwacje własne.