RDW (skrót angielskiego określenia red cell distribution width) to zakres rozkładu wielkości krwinek czerwonych, podawany w dwóch wariantach: CV oraz SD. W pewnym uproszczeniu – informuje o tym, jak duże są różnice wielkości krwinek czerwonych i jak wiele z nich znacząco odbiega rozmiarem od średnich wartości.

RDW – dlaczego należy wyliczać ten parametr?

RDW to wyliczona wartość, która opisuje statystycznie wielkość krwinek czerwonych (erytrocytów). Ich średnica i objętość mogą się znacznie różnić. Umownie podzielono je na prawidłowe normocyty (czyli te, które mają średnicę 7,7–8,0 µm), zbyt małe mikrocyty oraz większe od standardowych krwinek makrocyty lub megalocyty (wielkość tych ostatnich przekracza 12µm). Jednym z oznaczanych tradycyjnie w trakcie badania morfologii krwi parametrów jest MCV – średnia objętość krwinki. Dzięki niemu można ustalić, czy erytrocyty danego pacjenta w ogólności mają odpowiednią wielkość. Jednak określenie tej uśrednionej wartości nie informuje, czy krwinki są takie same, czy też różnią się między sobą. Dla przykładu: nie można powiedzieć, czy erytrocyty o MCV = 7,5 µm są identyczne, czy też jedna połowa ma 5, a druga 10 µm średnicy. RDW pozwala na określenie „rozrzutu” wielkości krwinek czerwonych, co daje możliwość stwierdzenia, czy proces ich powstawania nie jest zaburzony.

Normy RDW-CA i RDW-SD

Wartość RDW-CA (współczynnika zmienności krwinek) wyrażona jest w procentach. Wartości referencyjne (normy) – w zależności od wykorzystanej metody badania i użytego sprzętu laboratoryjnego – wahają się w przedziale od 11–11,5% do 14–14,5%. RDW-SD określa statystyczny parametr tzw. odchylenia standardowego (ang. standard deviation) objętości erytrocytów. Przedział wartości prawidłowych to 37–46 fl (femtolitrów). Uważa się, że o istniejącym procesie chorobowym świadczy wynik przekraczający 60 fl. W przypadku obu parametrów zakres wartości referencyjnych (norm) jest taki sam dla kobiet i mężczyzn.

RDW – przebieg badania

Oznaczenie parametru RDW jest obecnie standardowym elementem badania morfologii krwi. Można badać krew żylną (zwykle z żyły łokciowej) albo włośniczkową (z palca, płatka ucha). Pobiera się ją zwykle na czczo, w godzinach przedpołudniowych, by zachować porównywalność wszystkich wykonanych badań. Skomputeryzowane kombajny analityczne wykonują odpowiednie pomiary i dokonują automatycznie niezbędnych przeliczeń. Nad całością procesu czuwa wykwalifikowany personel medyczny.

Podwyższone RDW

Podwyższone RDW jest oznaką znacznego zróżnicowania wielkości krwinek czerwonych. Może ono wynikać z nieprawidłowej lub zdecydowanie przyspieszonej czynności erytropoezy, czyli tworzenia erytrocytów. Przyczyną jest najczęściej niedobór składników niezbędnych do prawidłowej czynności krwiotwórczej (witamin z grupy B, żelaza). Jego powody mogą być różne i wiążą się z zaburzeniami wchłaniania jelitowego, głodzeniem lub niedostateczną podażą tych elementów albo z chorobami szpiku.

Nadmierna stymulacja produkcji krwinek czerwonych może być wywołana zbyt intensywnym ich ubytkiem. Wynika on najczęściej z utraty krwi albo z przyspieszonego przez procesy chorobowe rozpadu erytrocytów. Ubytek krwi krążącej jest zwykle skutkiem chorób przewodu pokarmowego (krwawienia z żylaków przełyku, wrzodów żołądka albo z owrzodzeń jelit) albo – u kobiet – krwawień z układu rodnego. Zbyt intensywny rozkład krwinek czerwonych (hemoliza) wiąże się z:

• czynnikami infekcyjnymi (choroby bakteryjne lub wirusowe),

• zatruciami,

• skutkami ubocznymi działania niektórych leków,

• powiększeniem i zwiększoną aktywnością śledziony (hipersplenizm),

• wadami budowy erytrocytów (sferocytozą, owalocytozą) albo hemoglobiny (np. talasemiami),

• chorobą nowotworową,

• zaburzeniami autoimmunologicznymi,

• zespołem poprzetoczeniowym.

Obniżone RDW

Obniżenie wartości RDW nie zawsze świadczy o procesie chorobowym, szczególnie jeśli nie towarzyszą mu żadne objawy ani inne odchylenia w wynikach badań. Objaw ten pojawia się jednak w sytuacjach, gdy czynność krwiotwórcza szpiku jest mocno zahamowana (z powodu np. białaczki, niewydolności szpiku, ostrych niedoborów żelaza).

Ocena wyników RDW

Wartość diagnostyczna RDW jako samodzielnego parametru nie jest duża. Musi być rozpatrywana w połączeniu z innymi wskaźnikami (liczba krwinek czerwonych, poziom hemoglobiny, średnia zawartość hemoglobiny w krwince itp.) oraz w kontekście stanu ogólnego pacjenta, obserwowanych objawów i rezultatów pozostałych badań. Do właściwej interpretacji wymagana jest duża wiedza medyczna, dlatego w przypadku nieprawidłowych wyników RDW należy skonsultować się z lekarzem.