Rak żołądka to nowotwór złośliwy, który wywodzi się z nabłonka błony śluzowej tego narządu. Czynnikami ryzyka predysponującymi do jego wystąpienia są: zakażenie Helicobacter pylori, nieprawidłowa dieta (jadłospis ubogi w warzywa i owoce, bogaty natomiast w produkty smażone, słone i przetworzone), palenie tytoniu i otyłość. Pierwsze objawy są niecharakterystyczne – niestrawność, dyskomfort w nadbrzuszu, uczucie sytości. Dopiero później pojawia się duży spadek masy ciała, brak apetytu, ból i krwawienie z guza. Rak żołądka zajmuje 5 miejsce pod względem zachorowalności i 3 pod względem śmiertelności. Zwykle rozpoznaje się go w zaawansowanym stadium, co istotnie wpływa na rokowanie.

Przeczytaj też: Rak żołądka - przyczyny zachorowań, objawy i metody leczenia

Od czego zależą rokowania w przypadku raka żołądka?

Na rokowania w przypadku raka żołądka ma wpływ kilka czynników. Do najważniejszych z nich zalicza się stopień zaawansowania choroby, na którym została ona wykryta. Duże znaczenie ma wielkość, lokalizacja i typ guza, obecność przerzutów do innych narządów, zajęcie węzłów chłonnych oraz zastosowane leczenie i ogólny stan chorego.

Przy ocenie rokowania w raku żołądka pod uwagę bierze się również stopień złośliwości histologicznej, czyli cechy komórek rakowych. Mogą być one dobrze lub źle zróżnicowane. W tym celu stosuje się jedną z trzech najczęściej używanych klasyfikacji: WHO, Laurena lub Goseki.

Klasyfikacja przyjęta przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) wyróżnia gruczolakoraka (cewkowatego, brodawkowatego, śluzowego i mieszanego), raka płaskonabłonkowego, gruczołowo-płaskonabłonkowego i niezróżnicowanego.

W klasyfikacji Goseki wyróżnia się 4 typy, które wpływają na rokowania:

• typ I – dobrze uformowane, liczne gruczoły i mała ilość śluzu w komórkach;
• typ II – obecne liczne gruczoły i duża ilość śluzu;
• typ III – gruczoły są słabo uformowane;
• typ IV – gruczoły są słabo uformowane, a w komórkach jest duża ilość śluzu.

Najlepsze rokowanie stwierdza się w przypadku typu I i III.

Klasyfikacja Laurena wyróżnia 3 typy raka:

• typ I jelitowy – jest umiejscowiony obwodowo i rozwija się na podłożu zmian przedrakowych;
• typ II rozlany – rozwija się w okolicy przełyku z niezmienionej błony śluzowej;
• typ III mieszany.

Ocena stopnia zaawansowania nowotworu

Ocena stadium zaawansowania nowotworu jest określana na podstawie klasyfikacji TNM. Wyróżnia się 5 stopni, na podstawie których ocenia się rokowania nowotworu złośliwego żołądka. Są to:

• stopień 0 – nowotwór nie nacieka blaszki właściwej błony śluzowej, brak przerzutów do węzłów i narządów;
• stopień I

A – guz zajmuje blaszkę właściwą, podśluzową lub mięśniową, brak przerzutów;

B – guz nacieka warstwę mięśniową i nie daje przerzutów lub nacieka blaszkę właściwą błony śluzowej i daje przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych;

• stopień II

A – guz nacieka tkankę łączną i nie daje przerzutów lub warstwę mięśniową z przerzutami do węzłów chłonnych;

B – guz nacieka otrzewną trzewną bez przerzutów albo tkankę łączną, mięśniową lub blaszkę właściwą błony śluzowej z przerzutami do węzłów chłonnych;

• stopień III

A – guz nacieka otrzewną trzewną, tkankę łączną lub warstwę mięśniową i daje przerzuty do węzłów chłonnych regionalnych (1–7 węzłów);

B – guz może naciekać wątrobę, śledzionę, jelita, trzustkę, przeponę i dawać lub nie przerzuty do węzłów chłonnych;

C – guz nacieka śledzionę, wątrobę, nerkę, przeponę, trzustkę, jelita, przestrzeń zaotrzewnową i zajmuje powyżej 7 regionalnych węzłów chłonnych;

• stopień IV – guz jest zlokalizowany w dowolnym miejscu, może naciekać na węzły chłonne i zawsze daje przerzuty do innych narządów.

Jakie są rokowania w raku żołądka?

Najlepsze rokowania w raku żołądka stwierdza się w przypadku wcześnie wykrytego guza, którego stopień zaawansowania określa się jako I A. Pięcioletnie przeżycie odnotowuje się u 70% chorych. W miarę rozrostu guza i zwiększania się liczby zajętych węzłów chłonnych rokowanie ulega pogorszeniu. Rak żołądka w IV stopniu zaawansowania wiąże się z dużą śmiertelnością – 5 lat przeżywa zaledwie 4% chorych.

Znaczenie ma także umiejscowienie guza. Rokowania w raku wpustu żołądka są zdecydowanie gorsze, niż w przypadku zmian zlokalizowanych w trzonie i odźwierniku. Biorąc pod uwagę natomiast stopień zezłośliwienia histologicznego, najgorsze rokowania nowotworu złośliwego żołądka odnotowuje się w gruczolakoraku brodawkowym, w typie rozlanym według klasyfikacji Laurena oraz w typie II i IV zgodnie z klasyfikacją Goseki.

Jedynym sposobem leczenia tego nowotworu jest chirurgiczne wycięcie żołądka. U chorych, u których nie jest to możliwe, stosuje się terapię paliatywną, której celem jest zmniejszenie objawów choroby i poprawa jakości życia. Rokowanie w nieoperacyjnym raku żołądka jest złe. Czas przeżycia wynosi od kilku do kilkunastu miesięcy.

Przeczytaj też: Choroby żołądka – jakie dają objawy? Jak często występują?

Bibliografia:

• R. Fuchs, Nowotwory przewodu pokarmowego. Diagnostyka i leczenie, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2012.
• M. Wełnicka-Jaśkiewicz, Rak żołądka nieoperacyjne metody leczenia, [w:] „Gastroenterologia Kliniczna” 2011, tom 3, nr 1, 36–45.
• Krajowy Rejestr Nowotworów, http://onkologia.org.pl/rak-zoladka/
  
  Zobacz, jak zbudowany jest układ pokarmowy.