Nowotwory żołądka są trudne do leczenia, bo zwykle rozpoznaje się je w zaawansowanym stadium. Choroba rzadko zostaje prawidłowo zdiagnozowana w początkowej fazie, ponieważ nie ma specyficznych wczesnych objawów. Zwykle mylone są one z symptomami innych dolegliwości i w efekcie - bagatelizowane. Tymczasem tylko chirurgiczne, całkowite usunięcie raka żołądka daje choremu szansę na przeżycie. W przeciwnym razie rokowania są złe, a leczenie znacznie utrudnione, często ograniczone jedynie do pomocy paliatywnej.

Typy nowotworu żołądka

Wyróżnia się dwa typy kliniczne guzów żołądka: jelitowy i rozlany. Typ rozlany stanowi około 30% zachorowań i występuje głównie u ludzi młodych, częściej u kobiet. Rozwija się na niezmienionej błonie śluzowej, przeważnie w okolicy wpustu żołądka. Rak żołądka typu rozlanego jest zwykle dziedziczny. Jelitowy stanowi około 60% zachorowań. 

Dotyka najczęściej mężczyzn. Rozwija się długotrwale, na podłożu zmian przedrakowych (stanów zapalnych błony śluzowej żołądka). 

Guz umiejscowiony jest w trzonie żołądka, dzięki czemu w mniejszym stopniu ogranicza jego drożność. Typ jelitowy daje lepsze rokowania na przyszłość niż typ rozlany.

Przyczyny zachorowań na raka żołądka

Przyczyny zachorowań na raka żołądka do dziś nie zostały naukowo wyjaśnione. Ustalono, że na jego powstawanie większy wpływ mają czynniki środowiskowe niż uwarunkowania dziedziczne.

Przede wszystkim, istnieje silna korelacja pomiędzy zachorowaniami na raka a zakażeniem Helicobacter pylori - bakterią, która wywołuje przewlekły stan zapalny błony śluzowej żołądka i wrzody trawienne. Zmiany te powodują przebudowę komórek nabłonka, którym wyścielony jest żołądek, co z kolei może prowadzić do powstawania ognisk nowotworowych. Stwierdzono też, że choroba znacznie częściej dotyka palaczy i osoby nadużywające alkoholu.

Innym czynnikiem, z jakim wiążą się przypadki zachorowań, są nawyki żywieniowe. Nowotwory żołądka występują przeważnie u osób, których dieta uboga jest w świeże warzywa i owoce, a za to zawiera dużo produktów konserwowanych, wędzonych, kwaszonych czy peklowanych. Na chorobę narażeni są bardziej ludzie otyli oraz ci, którzy nieregularnie spożywają posiłki.

Objawy raka żołądka we wczesnym i późnym stadium

Pierwsze objawy raka żołądka są nieswoiste. Zwykle towarzyszą także innym, mniej poważnym dolegliwościom. Należą do nich:

• ból w nadbrzuszu (o niewielkim nasileniu, niestały, zazwyczaj pojawiający się tylko po posiłku),
  
• utrata masy ciała,
  
• spadek apetytu (w szczególności - wstręt do jedzenia mięsa),
  
• zaburzenia połykania,
  
• zgaga,
  
• wzdęcia,
  
• odbijanie,
  
• nudności,
  
• wymioty,
  
• ogólne osłabienie, przemęczenie, senność.

W miarę rozwoju choroby nasilają się objawy niedrożności żołądka (problemy z przełykaniem - gdy guz umieszczony jest w okolicy wpustu; zwracanie pokarmów - gdy guz znajduje się przy odźwierniku). Wzmagają się także bóle w nadbrzuszu, które nie słabną po zażyciu leków zazwyczaj stosowanych przy dolegliwościach żołądkowych. Inne częste symptomy rozwijającego się raka żołądka to smoliste stolce, anemia, bladość skóry i spojówek. Spowodowane są one krwawieniem z przewodu pokarmowego.

Dopiero w zaawansowanym stadium raka żołądka pojawiają się jego wyraźne, specyficzne objawy:

• guz wyczuwalny w nadbrzuszu przez powłoki ciała,
  
• wodobrzusze,
  
• powiększony węzeł chłonny w lewym dole nadobojczykowym, w dołach pachowych lub okolicy pępka,
  
• powiększenie wątroby,
  
• żółtaczka,
  
• wysięk do jamy opłucnej,
  
• niedrożność przewodu pokarmowego,
  
• przerzuty do wątroby, otrzewnej, płuc, nadnerczy, trzustki, kości.
  

Wyżej wymienione symptomy późnego stadium choroby pozwalają na jej wykrycie wówczas, gdy rak żołądka jest już nieoperacyjny, a jedynym ratunkiem dla chorego pozostaje leczenie paliatywne.

Czy rak żołądka jest uleczalny?

Rokowania w leczeniu raka żołądka zależą przede wszystkim od stadium, w którym został wykryty. Od stopnia zaawansowania choroby uzależniony jest też rodzaj terapii.

Jedyną metodą, która daje szansę na wyleczenie, jest gastrektomia - całkowite lub częściowe wycięcie żołądka (wraz z otaczającymi go węzłami chłonnymi) i odtworzenie ciągłości przewodu pokarmowego poprzez zespolenie przełyku bezpośrednio z jelitem cienkim. Taki zabieg chirurgiczny skuteczny jest we wczesnej fazie choroby, nim dojdzie do naciekania sąsiednich narządów lub powstania przerzutów.

Jeśli - ze względu na stopień zaawansowania - rak żołądka jest nieoperacyjny, celem terapii nie jest wyleczenie, lecz poprawienie ogólnego stanu chorego, przedłużenie mu życia i podniesienie jego komfortu. 

W przypadku dużych guzów, zamykających światło żołądka, oznacza to przede wszystkim konieczność udrożnienia przewodu pokarmowego. Osiąga się to przez zespolenie jego części nieobjętych zmianami chorobowymi, protezowanie wpustu lub wykonanie kanału w obrębie guza. Praktykuje się także endoskopowe usuwanie części guza z użyciem wiązki laserowej. W szczególnie trudnych przypadkach stosuje się gastrostomię lub jejunostomię (połączenie żołądka lub jelita cienkiego ze środowiskiem zewnętrznym).

Rak żołądka słabo reaguje na chemio- i radioterapię. Te zabiegi stosuje się jednak w celu zahamowania namnażania się komórek nowotworowych, a także zmniejszenia masy guza. W efekcie następuje poprawa drożności żołądka oraz redukcja innych objawów choroby (bólu, nudności itd.), co poprawia jakość życia chorego.

Nadzieją dla osób cierpiących na raka żołądka jest nowoczesna, celowana terapia molekularna, która polega na hamowaniu procesów nowotworowych w konkretnych komórkach. Niestety ta metoda leczenia nie u wszystkich chorych okazuje się skuteczna. Ponadto jest bardzo kosztowna.

Zobacz film i dowiedz się jak działa układ pokarmowy:

Profilaktyka raka żołądka

W obliczu nie najlepszych rokowań związanych z nowotworami żołądka niezwykle ważna jest odpowiednia profilaktyka. Raka żołądka można uniknąć, stosując odpowiednią dietę, prowadząc higieniczny tryb życia, kontrolując wagę ciała. Nie należy także dopuszczać do przewlekłego zakażenia Helicobacter pylori.

Wczesna diagnostyka pozwala odróżnić pierwszą fazę raka żołądka od innych, łagodniejszych schorzeń. Dzięki temu można podjąć walkę z chorobą w jej początkowym stadium, zyskując szansę na całkowite wyleczenie.