Radikulopatia bywa nazywana korzeniowym zapaleniem nerwu lub syndromem korzeniowym, ponieważ dotyczy dysfunkcji korzeni nerwowych, czyli wiązek włókien nerwowych (odchodzących od rdzenia kręgowego jako nici korzeniowe i tworzących po połączeniu pień nerwu rdzeniowego), umożliwiających wykonywanie ruchów oraz odczuwanie bodźców w obrębie tułowia, kończyn i szyi.

Radikulopatia szyjna

Radikulopatia szyjna to zaburzenie neurologiczne, które charakteryzuje się dysfunkcją korzeni nerwowych szyjnego odcinka kręgosłupa, spowodowaną uciskiem na nerwy zwyrodnieniowe wyrośli kostnych lub przepukliny krążka międzykręgowego. Choroba częściej jest diagnozowana u mężczyzn niż kobiet. Może wystąpić w każdym okresie życia, jednak więcej przypadków notuje się u osób w wieku średnim i starszym

Przyczyną radikulopatii szyjnej w prawie 70% przypadków są zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa lub przepuklina krążków międzykręgowych, ewentualnie oba te schorzenia występujące równocześnie. Niekiedy za rozwój stanu chorobowego odpowiadają też guzy lub infekcje rdzenia kręgowego, choć są to przypadki bardzo rzadkie.

Radikulopatia lędźwiowa

Radikulopatia lędźwiowa to zespół dolegliwości związanych z dysfunkcją odcinka lędźwiowego kręgosłupa, najmocniej obciążonego i – co się z tym wiąże – najbardziej podatnego na zwyrodnienia. Dotyczy to zwłaszcza osób w średnim i starszym wieku, które prowadzą siedzący tryb życia i nie uprawiają aktywności fizycznej.

Do głównych przyczyn radikulopatii lędźwiowej zalicza się przede wszystkim: przepuklinę krążka międzykręgowego, zwężenie otworów międzykręgowych, guzy, osteoty (narośle kostne spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi), a niekiedy też infekcje.

Objawy radikulopatii

Objaw radikulopatii szyjnej to najczęściej ból szyi, często też promieniujący wzdłuż obszaru zaopatrywania uciskanego nerwu. Często towarzyszą mu zaburzenia czucia, uczucie drętwienia oraz problemy z poruszaniem szyją, obręczą barkową i kończynami górnymi. Ból wywołany radikulopatią szyjną jest ostry i przenikliwy, często równocześnie z nim pojawia się parestezja (wrażenie mrowienia) lub dyzestezja (zaburzenia czucia).

W odróżnieniu od dolegliwości charakterystycznych dla zmian zwyrodnieniowych kręgów, ból jest zazwyczaj jednostronny i promieniuje wzdłuż obszaru skóry zaopatrywanego czuciowo przez uciskany nerw rdzeniowy. Często pojawia się też w okolicy międzyłopatkowej. W zależności od stopnia uszkodzenia korzenia nerwowego, promieniowanie jest zmienne, niekiedy może występować zaburzenie funkcji czuciowej lub motorycznej bez nasilonego bólu.

W przypadku radikulopatii lędźwiowej chorzy skarżą się na ból pleców oraz kończyny dolnej, promieniujący od korzenia nerwu rdzeniowego odcinka lędźwiowego. Oprócz bólu odczuwane są: drętwienie, mrowienie, osłabienie siły mięśniowej oraz zanik odruchów. U osób z radikulopatią lędźwiową często obserwowane jest odruchowe przesunięcie tułowia na jedną stronę. Pojawia się objaw Lasègue’a, czyli ból w pośladku, tylnej części uda i łydce podczas unoszenia kończyn dolnych wyprostowanych w kolanach.

Radikulopatia szyjna – leczenie

Leczenie radikulopatii szyjnej musi być poprzedzone dokładnym rozpoznaniem stanu zdrowia. Lekarz powinien przeprowadzić dokładny wywiad, pytając pacjenta o okoliczności pojawienia się bólu, jego charakter, lokalizację oraz czynniki wywołujące zaostrzenie lub złagodzenie dolegliwości. Badanie fizykalne umożliwia zaś ocenę postawy, zakresu ruchów odcinka szyjnego kręgosłupa, obecności ewentualnych niedowładów oraz ustalenie pozycji, w których ból nasila się lub zanika.

W przypadku zaawansowanej choroby konieczne jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego odcinka szyjnego kręgosłupa. Nieprawidłowości w obrębie krążków międzykręgowych oraz struktur uciskających korzenie nerwów rdzeniowych pozwala wykryć obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego lub mielografia metodą tomografii komputerowej. Istotne są także badania neurofizjologiczne (elektroneurografia, elektromiografia, ruchowe potencjały wywołane indukowane polem magnetycznym).

Celem leczenia dolegliwości wywołanych przez radikulopatię powinno być przede wszystkim opanowanie bólu i stanu zapalnego. Terapia obejmuje zwykle schładzanie obszaru objętego chorobą, stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz unikanie pozycji nasilających ból.

U osób z radikulopatią szyjną wskazana jest rehabilitacja i fizykoterapia (ćwiczenia rozciągające i poprawiające zakres ruchów, uzupełniane masażem, a także ciepłymi lub zimnymi okładami), niekiedy sprawdza się również przezskórna elektryczna stymulacja nerwów czy akupunktura. Czasem we wczesnej fazie choroby zaleca się noszenie półsztywnego kołnierza szyjnego.

Gdy nie uda się osiągnąć poprawy stanu zdrowia, należy rozważyć zabieg operacyjny

Bibliografia:

Marta Łukaszewska, Bartosz Łukaszewski, Jerzy Nazar, Mieczysława U. Jurczyk „Radikulopatia szyjna”