Kość ogonowa (guziczna) jest najniższym odcinkiem kręgosłupa. Jej ból w terminologii medycznej to kokcygodynia (coccygodynia). Jest to dolegliwość, której objawy są zależne od przyczyny – może promieniować np. do ud i pośladków. Czas trwania bólu również jest nieregularny, gdyż może on ustąpić samodzielnie po kilku godzinach, ale może także przeistoczyć się w ból chroniczny trwający nawet kilka miesięcy. Jest to dolegliwość ujawniająca się przy prostych codziennych czynnościach, takich jak siedzenie, wstawanie i chodzenie.

Przyczyny bólu kości ogonowej

Ból kości ogonowej może być wynikiem urazu odniesionego przy upadku np. w wyniku poślizgnięcia się lub w trakcie uprawiania sportu. Zdarzają się przypadki, w których konieczna jest operacja mająca na celu usunięcie odłamków kości po upadku. Inne przyczyny dokuczliwego bólu kości ogonowej to:

• siedzący tryb życia; także spowodowany obowiązkami zawodowymi, takimi jak praca biurowa, częste podróżowanie samochodem lub samolotem itd. – są to nawyki prowadzące do problemów z kręgosłupem;
  
• uporczywe zaparcia – jest to skutek niewłaściwego trybu życia, nawyków takich jak wstrzymywanie wypróżnień, źle zbilansowana dieta i mała ilość pitych płynów; ból, który pojawia się przy tych zaparciach może promieniować do kości ogonowej;
  
• neuralgia (nerwoból) splotu krzyżowego i guzicznego – splot krzyżowy jest największym splotem w ludzkim ciele, ma kształt trójkąta i znajduje się w miednicy mniejszej; funkcją splotu guzicznego jest natomiast unerwianie skóry okolicy krzyżowej i odbytnicy; neuralgia jest sygnałem ze strony nerwów o nieprawidłowym działaniu organizmu, jednak trudno wskazać jej bezpośrednią przyczynę, ból idący ze splotów jest najczęściej ostry, rwący i szarpiący;
  
• torbiel pilonidalna – jest to torbiel, która może się pojawić na kości ogonowej wskutek zakażenia mieszków włosowych
  
• ropień – również może on powstać na kości, jest to częsty przypadek u mężczyzn między 15. a 24. rokiem życia;
  
• przeciążenie mięśni – wynika ono najczęściej z wykonywania trudnej pracy fizycznej wymagającej przenoszenie ciężkich przedmiotów, przeciążenie może dotyczyć mięśnia gruszkowatego lub dźwigacza;
  
• schorzenia kręgosłupa – zdarzają się przypadki, w których bóle wyższych odcinków kręgosłupa promieniują do kości ogonowej; są to np. zwyrodnienia kręgosłupa, dyskopatia lub rwa kulszowa;
  
• hemoroidy (żylaki odbytu) - objawia się to dużym świądem i dyskomfortem w okolicach odbytu, a z czasem dochodzą problemy z wypróżnianiem i niewielkie krwawienia, w tym krew w kale; hemoroidy mogą powodować ból kości ogonowej, jeżeli towarzyszą im powikłania zapalne i zakrzepowe;
  
• nowotwór olbrzymiokomórkowy kości krzyżowej – jest to rzadki rodzaj łagodnego guza kości;
  
• struniak (pierwotny złośliwy nowotwór kości) – początkowo bezobjawowy typ nowotworu kości, ujawnia się dopiero po urośnięciu guza do sporych rozmiarów;
  
• mięsak Ewinga – nowotwór mogący się lokalizować w odcinku krzyżowo-ogonowym.
  

Diagnoza i leczenie bólu kości ogonowej

Jeżeli dokuczliwy ból w kości ogonowej jest spowodowany upadkiem, należy udać się do lekarza ortopedy w celu wykonania zdjęcia RTG tej kości. Schorzenia kręgosłupa, nowotwory i neuralgie są diagnozowane poprzez rezonans i tomograf kości ogonowej. Jeżeli ból jest rezultatem siedzącego trybu życia, przeciążenia mięśni itd., należy skonsultować to z fizjoterapeutą. W zależności od przyczyny stosowane są następujące metody leczenia:

• podawanie leków – szczególnie przeciwbólowych, rozluźniających mięśnie, a poza tym środków zmiękczających stolec,
  
• zimne kompresy na okolice kości ogonowej (stosowane, jeżeli zostanie stwierdzony stan zapalny),
  
• ciepła kąpiel (można dodać do wody zioła, np. szałwię lub rumianek),
  
• zaopatrzenie ortopedyczne, np. rehabilitacyjna poduszka,
  
• przejście na dietę lekkostrawną, bogatą w błonnik (owoce, warzywa, kasza, pieczywo pełnoziarniste),
  
• picie dużej ilości wody – pomaga to szczególnie w leczeniu zaparć,
  
• redukcja masy ciała,
  
• aktywny tryb życia – głównie ogólne ćwiczenia mające na celu zwiększenie wydolności fizycznej, poza tym skoncentrowane na mięśniach kręgosłupa, by uzyskać efekty, zaleca się regularne uczęszczanie na siłownię,
  
• masaże lecznicze,
  
• inne zabiegi przeprowadzane w gabinecie fizjoterapeutycznym; np. z wykorzystaniem ciepła lub promienia podczerwonego.