Przewlekłe zapalenia wątroby typu B i C wykazują wiele cech wspólnych na poziomie objawów klinicznych. Schorzenia różnią się histopatologią miąższu wątroby, umiejscowieniem i zasięgiem uszkodzenia. Zakażanie wirusowym zapaleniem wątroby (WZW) odbywa się na drodze kontaktu z zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi nosiciela.
Przewlekłe zapalenie wątroby
Przewlekłe zapalenie wątroby to choroba o różnorodnej etiologii i sile przebiegu, wywołana zakażeniem wirusowym. Charakteryzuje się zmianami zapalno-martwiczymi w miąższu wątroby, utrzymującymi się przez co najmniej 6 miesięcy. Chociaż wszystkie typy przewlekłych rodzajów zapaleń wątroby wykazują wiele cech wspólnych na poziomie klinicznym i histologicznym, to różnorodności nadaje im odmienność histopatologiczna, której podstawą jest umiejscowienie i zasięg uszkodzenia narządu. Na podstawie zmian na tle serologicznym można dokonać podziału przewlekłego zapalenia wątroby na typy B i C. W zależności od odmiany choroba może postępować łagodnie (z powolną progresją zmian) bądź w formie ciężkiej, w której przebiegu dochodzi do szybkiego postępu uszkodzeń strukturalnych wątroby, prowadzących nawet do marskości lub nowotworu wątroby. Przebieg i objawy przewlekłego zapalenia wątroby zależą od rodzaju wirusa wywołującego chorobę.
Przewlekłe zapalenie wątroby typu B – przebieg
Przewlekłe zapalenie wątroby typu B powstaje w wyniku zakażenia wirusem HBV za pośrednictwem kontaktu z zainfekowaną krwią oraz płynami ustrojowymi zawierającymi krew. Do grupy czynników ryzyka zalicza się pracę w zakładach opieki zdrowotnej oraz zabiegi medyczne z udziałem krwi, takie jak transfuzje i dializy. Przeniesienie wirusa zapalenia wątroby typu B możliwe jest także podczas kontaktów seksualnych, zabiegów kosmetycznych i tatuowania, przebiegających z naruszeniem ciągłości skóry. Przewlekłe zapalenie wątroby typu B rozwija się do 6 miesięcy po infekcji, w następstwie mniej lub bardziej wyrażonej ostrej fazy choroby. Często przebiega bezobjawowo lub łagodnie. Schorzenie u dzieci postępuje wolniej niż u dorosłych, u których stanowi jedną z dominujących przyczyn marskości i raka wątroby.
Przewlekłe zapalenie wątroby typu B – jak się objawia?
Przewlekłe zapalenie wątroby typu B początkowo przebiega bez dolegliwości lub objawy są słabo wyrażone. Chorobie najczęściej towarzyszy obniżony nastrój i uczucie zmęczenia. W badaniu przedmiotowym można dostrzec nieznacznie powiększoną wątrobę oraz zażółcenie powłok skórnych, obecne stale lub pojawiające się okresowo. Zaawansowana postać zniszczeń wątroby powstałych w przebiegu przewlekłego zapalenia typu B zwykle prowadzi do nadciśnienia wrotnego, utraty apetytu i spadku masy ciała, wodobrzusza, powiększenia śledziony, stale utrzymującej się żółtaczki, wybroczyn podskórnych i skłonności do siniaków. Ponadto często występują hipogonadyzm (uszkodzenie gonad) i ginekomastia (przerost sutka u mężczyzny). Przewlekłe zapalenie wątroby typu B sprzyja kłębuszkowemu zapaleniu nerek. Okresowe zaostrzenia choroby może przypominać objawy ostrej postaci WZW.
Przewlekłe zapalenie wątroby typu C – przebieg
Przewlekłe zapalenie wątroby typu C rozwija się w następstwie zakażenia wirusem HCV po blisko 150 dniach inkubacji w organizmie pomimo leczenia ostrej postaci choroby. Schorzenie szerzy się drogą krwiopochodną oraz poprzez niesterylny sprzęt medyczny i naruszenie ciągłości skóry. Przewlekłe zapalenie wątroby typu C często nie daje charakterystycznych objawów. Zbyt późne rozpoznanie i wdrożona terapia może prowadzić do niewydolności, marskości i nowotworu wątroby, a także sprzyja powstawaniu żylaków przełyku i żołądka.
Jak się objawia przewlekłe zapalenie wątroby typu C?
Przewlekłe zapalenie wątroby typu C w pierwszym etapie najczęściej przebiega bezobjawowo. Stopniowo pojawiają się niespecyficzne dla choroby objawy, utrudniające diagnozę i wczesną interwencję lekarską. Do najbardziej charakterystycznych symptomów zalicza się bóle mięśniowo-stawowe, zmęczenie, słaby apetyt czy nawracające mdłości oraz objawy grypopochodne. Sporadycznie obserwuje się przetrwałe po ostrej fazie zażółcenie skóry. Wraz z postępem zmian zapalno-martwiczych wątroby dodatkowo pojawiają się m.in.: świąd skóry, zaburzenia układu krzepnięcia i encefalopatia wątrobowa. Przewlekłe zapalenie wątroby typu C często stanowi podłoże zaburzeń autoimmunologicznych, np. zespołu Sjögrena, w którym dochodzi do uszkodzenia ślinianek i gruczołów łzowych, w efekcie czego pojawiają się dolegliwości, takie jak wysychanie oczu, uczucie piasku pod powieką, przekrwienie spojówek, problemy z żuciem i mówieniem czy odczuwaniem smaku. Ponadto przewlekłe zapalenie wątroby typu C sprzyja cukrzycy i obniżeniu poziomu płytek krwi.
Zobacz film: Wątroba
Bibliografia:
- Gołąb J., „Immunologia”, PWN, Warszawa 2004;
- Juszczyk J., „Wirusowe zapalenia wątroby”, PZWL, Warszawa 1999;
- Polański J. A., „Hepatologia – kompendium”, Medical Tribune, Warszawa 2004.