Przewlekła niewydolność żylna to pojęcie obejmujące powszechnie znane żylaki, zespoły uciskowe, zespół pozakrzepowy, jak również pierwotną niewydolność zastawek żylnych. Jest to zespół objawów, który wynika z przewlekłego, czyli długotrwałego poszerzenia naczyń żylnych i wzrostu ciśnienia żylnego. Objawami są początkowo obrzęki kostek, które nasilają się w godzinach wieczornych, jak również bóle w łydkach, kurcze i widoczne poszerzenie powierzchownych żył. Z czasem dochodzi do stwardnienia skóry i tkanki podskórnej tłuszczowej, co objawia się brunatnymi przebarwieniami na skórze i stanami zapalnymi. Leczenie jest kompleksowe i ukierunkowane na bezpośrednią przyczynę tego stanu. Wyróżniamy leczenie zachowawcze i zabiegowe.

Czym jest przewlekła niewydolność żylna?

Przewlekła niewydolność żylna jest zespołem objawów, które pojawiają się w efekcie wstecznego przepływu krwi w naczyniach żylnych, jak również w wyniku zwężenia czy niedrożności żył. Dlatego też pojęcie przewlekłej niewydolności żylnej obejmuje takie patologie, jak:

• żylaki (poszerzenie żyły powierzchownej w kończynach dolnych w pozycji stojącej do średnicy przekraczającej 3 mm),
  
• niewydolność zastawek żylnych o pierwotnym charakterze,
  
• zespół pozakrzepowy,
  
• ucisk na żyły.

Ponadto wymienia się takie czynniki ryzyka rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej, jak:

• płeć (kobiety są bardziej predysponowane),
  
• wiek (ryzyko rośnie wraz z wiekiem),
  
• uwarunkowania genetyczne co do osłabienia struktur żył i zastawek żylnych,
  
• ciąża,
  
• brak aktywności fizycznej,
  
• praca w pozycji stojącej,
  
• nadmierna masa ciała (otyłe osoby są szczególnie predysponowane do rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej).
  

Polecamy: Przewlekła niewydolność żylna (PNŻ) może zaatakować każdego. Sprawdź, co zrobić, żeby nie zachorować

Jak działa układ krążenia? Dowiesz się tego z naszego filmu:

Objawy przewlekłej niewydolności żylnej

Początkowo chory odczuwa, że jego nogi stają się cięższe i nadmiernie wypełnione. Ból nasila się wieczorami po całym dniu bez odpoczynku w pozycji leżącej. Dochodzi ponadto do rozwoju takich objawów, jak kurcze łydek, zespół niespokojnych nóg podczas snu, bóle przy poruszaniu się. Uniesienie kończyn po położeniu się zdecydowanie zmniejsza nasilenie dolegliwości. Z czasem zaczynają się uwidaczniać coraz bardziej poszerzone naczynia żylne powierzchowne. Zasadnicze objawy przewlekłej niewydolności żylnej obejmują:

• poszerzenie żył kończyn dolnych,
  
• drobne żylaki kończyn dolnych układające się we wzór miotełki czy siateczki na powierzchni goleni,
  
• żylaki żyły odpiszczelowej i odstrzałkowej,
  
• obrzęk kończyn dolnych, który początkowo jest dość plastyczny, natomiast z czasem staje się twardy, niepodatny na ucisk,
  
• przebarwienia na łydkach,
  
• owrzodzenie żylne,
  
• obrzęk limfatyczny,
  
• stwardnienie tłuszczowo-skórne.
  

Jaki lekarz zajmuje się leczeniem przewlekłej niewydolności żylnej? W pierwszej kolejności należy skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. W dalszej kolejności konieczne są wizyty w poradni naczyniowej i u chirurga naczyniowego.

Rozpoznania dokonuje się na podstawie badania ultrasonograficznego z dopplerem kończyn dolnych. Nie jest to badanie inwazyjne, nie wymaga żadnego przygotowania i nie ma co do niego żadnych przeciwwskazań.

Skala Villalty objawów zespołu pozakrzepowego

Skala Villalty ocenia objawy podmiotowe i przedmiotowe, przyznając za nie punkty od 0 do 3. Jeśli danego objawu nie ma, chory otrzymuje za niego 0 punktów. Jeśli objaw ten jest łagodny – 1 punkt, umiarkowany – 2 punkty, ciężki – 3 punkty. Objawy te są następujące:

• ból podudzi,
  
• kurcze mięśni,
  
• świąd,
  
• uczucie ciężkości nóg,
  
• mrowienia, drętwienia i inne niewłaściwe wrażenia czuciowe w nogach,
  
• stwardnienie skóry,
  
• ciemne przebarwienia,
  
• obrzęk przedgoleniowy,
  
• zaczerwienienie,
  
• poszerzenie żył,
  
• ból przy ucisku,
  
• owrzodzenie żylne.
  

Skąd się biorą żylaki i co zrobić, aby ich uniknąć? Dowiesz się tego z naszego filmu:

Punktacja przedstawia się następująco:

0–4 punkty – zespół pozakrzepowy nieobecny,

5–9 punktów – zespół pozakrzepowy łagodny,

10–14 punktów – zespół pozakrzepowy umiarkowany,

powyżej 14 punktów – zespół pozakrzepowy ciężki,

obecność owrzodzenia żylnego – zespół pozakrzepowy ciężki.

Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej

Leczenie przewlekłej niewydolności żylnej obejmuje domowe sposoby, jednak często konieczne są leki i leczenie zabiegowe. Naturalne, domowe sposoby leczenia niewydolności żylnej to unikanie długotrwałego stania i siedzenia z „nogą na nodze”. Konieczne jest wdrożenie regularnej aktywności fizycznej, a przynajmniej codziennych kilkunastominutowych spacerów. Podczas odpoczynku należy trzymać nogi powyżej poziomu serca, równo oparte o podłoże, bez punktowego ucisku. Ważną formą profilaktyki postępu niewydolności żylnej jest stosowanie opasek, pończoch czy podkolanówek uciskowych, które dobierane powinny być indywidualnie przez osoby wykwalifikowane. Leki wykorzystywane w leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej to pozyskiwane z roślinnych surowców lub syntetycznie pochodne flawonowe benzopirenu. Stosuje się także saponiny, wyciągi z pestek winogron, z owoców cytrusowych, które mogą poprawić zarówno jakość, jak i długość życia i złagodzić dolegliwości. Powstałe w ciężkim stadium owrzodzenia, niejednokrotnie wymagają chirurgicznego opracowania ran.