Od dawna wiadomo, że bakterie w jelicie grubym są odpowiedzialne za prawidłową odporność organizmu. Oczywiście dotyczy to nie wszystkich bakterii, a jedynie tych, które wchodzą w skład fizjologicznej flory jelitowej i nie wywołują różnego rodzaju chorób. W niektórych stanach patologicznych, związanych nawet z ingerencją lekarską (np. długotrwała antybiotykoterapia), dochodzi do wyjałowienia jelit, co prowadzi do znacznego zwiększenia podatności na infekcje. Lekarstwem na to może być przeszczep kału.

Zobaczcie więcej o przeszczepie kału:

Przeszczep kału - kontrowersje

Ta dość kontrowersyjna metoda nie jest akceptowana przez wszystkich lekarzy. W zasadzie nie chodzi o przeszczep samego kału tylko flory jelitowej. Polega on na pobraniu próbki kału od osoby zdrowej i wprowadzeniu jej do organizmu osoby chorej. Pionierami tej techniki byli Chińczycy, a jej początki sięgają aż IV wieku. Mimo że wykonanie zabiegu wydaje się proste, jest to procedura medyczna i niedopuszczalne jest jej samodzielne przeprowadzanie w warunkach domowych (istnieje ryzyko, że poza przeszczepem flory bakteryjnej jelit zostaną przeniesione groźne choroby).

Wskazania do wykonania przeszczepu kału

Głównym wskazaniem do wykonania transplantacji kału jest konieczność odtworzenia prawidłowego składu flory bakteryjnej jelit, co ma przenieść się na zwiększenie odporności. W związku z tym do przeszczepu może zostać zakwalifikowany pacjent po intensywnej lub długotrwałej antybiotykoterapii, której skutkiem, poza zwalczeniem patogenów chorobotwórczych, było wyjałowienie jelita także z tych korzystnych bakterii. Po takiej antybiotykoterapii najgroźniejszym skutkiem jest zagnieżdżenie się w jelitach opornych na antybiotyki bakterii, najczęściej z rodzaju Clostridium difficile, które powodują rozwój rzekomobłoniastego zapalenia jelit – groźnej choroby, która może doprowadzić nawet do zgonu. Wskazaniem do zabiegu może być również leczenie onkologiczne. Chemioterapeutyki są ukierunkowane na niszczenie komórek nowotworowych, ale są to tak silne leki, że w efekcie powodują śmierć również bakterii jelitowych. Wciąż trwają badania nad skutecznością przeszczepu kału w innych schorzeniach. Doniesienia wskazują, że transplantacja kału może być przydatną terapią w leczeniu otyłości i zespołu metabolicznego. Ponadto niektóre badania wskazują na jej skuteczność w przypadku stwardnienia rozsianego i choroby Parkinsona, jednak ich wyniki nie są jeszcze na tyle udokumentowane, by metoda ta stosowana była rutynowo w przypadkach tych chorób.

Co jeść, aby wzmocnić odporność organizmu? Zobaczcie na filmie:

Kto może zostać dawcą do zabiegu przeszczepu kału?

Choć procedura nie wydaje się skomplikowana, zabieg nie polega jedynie na pobraniu próbki od przypadkowej osoby i przeszczepieniu jej choremu. Wyselekcjonowanie dawcy jest nieco bardziej skomplikowane, wymaga on również pewnego przygotowania. Z reguły wybierana jest osoba spokrewniona z pacjentem. Warunkiem jest jej dobry stan zdrowia, zwłaszcza w aspekcie braku dolegliwości dotyczących układu pokarmowego (bóle brzucha, zgaga, biegunki). Ponadto istotne jest, aby przez sześć miesięcy przed przeszczepem nie przyjmowała ona antybiotyków – ani w postaci doustnej, ani pozajelitowej. Potencjalny dawca musi wykonać badania laboratoryjne krwi. Konieczne jest także zbadanie próbki stolca na obecność wirusów i pasożytów (aby nie doszło do przypadkowego zakażenia biorcy jakąś chorobą). Jeżeli wszystkie warunki są spełnione, można pobrać próbkę kału. Powinno się zachować jak największą jałowość, aby stolca przypadkowo nie nadkazić. Po pobraniu kał przechodzi odpowiednią obróbkę. Podczas niej mieszany jest z solą fizjologiczną, filtrowany i mrożony.

Jak przebiega procedura przeszczepu kału?

Istnieje kilka sposobów przeprowadzenia procedury przeszczepienia kału. Najczęściej polega ona na wprowadzeniu do organizmu chorego specjalnie przygotowanego roztworu o objętości 20–30 ml. W niektórych krajach są przygotowywane preparaty w kapsułkach, które biorca połyka. Kapsułki mają specjalne właściwości i nie ulegają rozpuszczeniu w kwaśnym środowisku żołądka. W niezmienionej postaci przechodzą do jelit, w których bakterie są uwalniane. Przed wprowadzeniem przeszczepu bezpośrednio do odbytnicy jelita biorcy muszą zostać wypłukane. Transplantacji dokonuje się w trakcie kolonoskopii – endoskop wprowadza się przez odbyt i podaje wlewkę.

Transplantacja kału jest coraz szerzej wykorzystywaną metodą leczniczą. Zabiegi przeprowadzane są na całym świecie. Przeszczep kału w Polsce również jest wykonywany, chociaż jeszcze nie na tak szeroką skalę. Wiąże się to zapewne z pewną kontrowersyjnością metody oraz zbyt skąpymi wynikami badań, które potwierdzałyby znaczną skuteczność takiej transplantacji.

Bibliografia:

1. Huebner E.S., Surawicz C.M.: Treatment of recurrent Clostridium difficile diarrhea. Gastroenterol Hepatol 2006, 2 (3).

2. Borody T.J., Khoruts A.: Fecal microbiota transplantation and emerging applications. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2011, 9 (2).