Poranny ból głowy w skroniach czy w okolicy czołowej, często połączony z innymi objawami, np. nudnościami, może odebrać energię na cały dzień, uniemożliwiając normalną aktywność. Jeśli problem powtarza się przez dłuższy czas, znacząco obniża komfort życia. Dlatego warto zadbać o odpowiednią profilaktykę, a jeśli okaże się nieskuteczna, skonsultować się z lekarzem. Codziennego porannego bólu głowy nie wolno lekceważyć przede wszystkim dlatego, że często stanowi symptom poważnej choroby ogólnoustrojowej.

Ból głowy rano a higiena snu

Jedną z częstych przyczyn porannego bólu głowy jest nieprawidłowa higiena snu. Wpływa na nią wiele czynników. Dolegliwości może powodować:

• spanie w niefizjologicznej pozycji w związku z niewłaściwym doborem poduszki czy zbyt miękkim materacem. Powoduje to napięcie mięśni w okolicy głowy i szyjnego odcinka kręgosłupa;
• spanie w nieprzewietrzonym pomieszczeniu prowadzące do niedotlenienia organizmu, w tym mózgu;
• spanie w hałasie, przy zbyt dużej ilości światła, co obniża jakość snu i związanego z nim wypoczynku.

Nie bez znaczenia jest także aktywność przed snem. Wiele czynników ma wpływ na ból głowy po przebudzeniu. Należy do nich odwodnienie, które może nastąpić na skutek spożycia zbyt dużej ilości alkoholu lub wypicia zbyt małej ilości płynów w ciągu dnia. Stan ten zmniejsza objętość krwi docierającej do mózgu, co jest powodem bólu głowy rano. Niewskazane jest także jedzenie tuż przed snem (i nieprawidłowa dieta w ogólności). Organizm wówczas gorzej wypoczywa, ponieważ zaangażowany jest w proces trawienia. Innym złym nawykiem jest wieczorne i nocne oglądanie telewizji czy praca przy komputerze. Emitowane przez monitory światło powoduje, że nie wytwarza się odpowiednia ilość melatoniny regulującej sen.

Poranny ból głowy a zaburzenia snu

Źle przespana noc zakończona bólem głowy po przebudzeniu może być także wynikiem parasomnii, czyli nieprawidłowych zachowań występujących w czasie snu. Należą do nich:

• somnambulizm, zwany potocznie lunatyzmem,
• bruksizm, czyli zgrzytanie zębami przez sen,
• lęki nocne (przerażenie pojawiające się w stanie częściowej nieświadomości),
• koszmary senne.

Sen zakłócać mogą także takie dolegliwości somatyczne, jak obturacyjny bezdech senny (przyczyna chrapania i niedotlenienia mózgu) czy zespół niespokojnych nóg (w związku z napięciem mięśni mózg jest utrzymywany w czasie snu w stanie aktywności).

Codzienny poranny ból głowy a stres

Poranny ból głowy często ma podłoże psychiczne. Różnego typu czynniki stresogenne powodują szereg reakcji wegetatywnych, które mogą obniżać jakość snu. Przemęczenie pracą, osobiste problemy i lęki są przyczyną napięcia mięśni, zmian w gospodarce hormonalnej, zaburzeń krążenia. Gdy stan ten utrzymuje się długotrwale, skutkuje przewlekłym bólem głowy, który może nasilać się po źle przespanej nocy. Codzienny poranny ból głowy nierzadko występuje także w przebiegu nerwic i depresji.

Ból głowy rano po przebudzeniu a choroby

Poranny ból głowy może być symptomem licznych schorzeń somatycznych. Towarzyszy takim problemom zdrowotnym jak:

• zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (zwłaszcza odcinka szyjnego),
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• choroby zębów i przyzębia,
• infekcje dróg oddechowych,
• zapalenie zatok przynosowych,
• jaskra.

W przypadku powyższych chorób ból głowy po przebudzeniu często jest jednym z pierwszych objawów. Gdy dolegliwość ta ma niejasną przyczynę, nie wolno jej bagatelizować. Poranny ból głowy bywa po prostu epizodem migreny, ale może świadczyć także o rozwoju zapalenia opon mózgowych czy guza mózgu. Dlatego pilnej konsultacji lekarskiej wymagają w szczególności bóle, którym towarzyszą inne objawy – zawroty głowy, nudności czy zaburzenia widzenia.

Jak radzić sobie z porannym bólem głowy?

Jeśli poranny ból głowy pojawia się sporadycznie, najłatwiej jest pokonać go środkami przeciwbólowymi z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych dostępnych bez recepty. W przypadku codziennych dolegliwości należy podjąć diagnostykę – regularnie mierzyć ciśnienie tętnicze, zbadać wzrok, wykonać RTG kręgosłupa itd. Odpowiednie badania powinien zlecić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej i na podstawie ich wyników ustalić przyczynę porannych bólów głowy, a następnie skierować pacjenta do specjalisty, który podejmie leczenie choroby podstawowej.

Bólom głowy o poranku często można zapobiec dzięki prawidłowej higienie snu oraz zdrowemu trybowi życia. Ten drugi obejmuje m.in. właściwie zbilansowaną dietę, aktywność fizyczną, która redukuje napięcie i dotlenia cały organizm, regularny rytm dnia uwzględniający czas na odpoczynek i około 8 godzin snu.

Zobacz film: Migrena to nie jest zwykły ból głowy

Bibliografia:

1. A. Prusiński, Bóle głowy, Warszawa 1999.

2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2018, Liszki 2018.