W przypadku wszelkich zmian w obrębie odbytu nie poświęca się aż tak dużej uwagi profilaktycznym badaniom, często na skutek odczuwanego wówczas dyskomfortu bądź wstydu. Tymczasem konieczne jest wczesne rozpoznanie obecności polipów, aby zapobiec ich niebezpiecznym następstwom, np. rakowi odbytu.

Czym są polipy odbytu?

Polipy pojawiają się w końcowym odcinku jelita grubego, czyli w odbytnicy, gdzie zachodzi ostateczna obróbka przetrawionych resztek pokarmu i wydalenie ich na zewnątrz w postaci kału. Jelito pokryte jest śliskim nabłonkiem, więc ma gładką powierzchnię. Każda zmiana w formie uwypuklenia nabłonka gruczołowego jest więc określana jako polip odbytu.

Podatność na tego typu dolegliwości zwiększa się wraz z wiekiem – zazwyczaj dotyka jeszcze ludzi młodych, ale już po 30. roku życia. W wielu przypadkach zmiana ma podłoże genetyczne, dlatego zaleca się dbanie o profilaktykę i badania kontrolne osobom, u których w rodzinie zdiagnozowano nowotwór odbytu, którego przyczyną był właśnie polip.

Polipy można podzielić na:

• gruczolakowe – mają zdolność przekształcania się w zmiany złośliwe (proces ten trwa zazwyczaj ponad 10 lat),
  
• hiperplastyczne – rzadko rozwijają się w odbycie i nie mają tak dużych zdolności przekształcania się w formy złośliwe, chociaż również wymagają usunięcia, jeżeli osiągną duże rozmiary,
  
• hamartomatyczne – uwarunkowane genetycznie,
  
• rzekome – powstają na skutek rozwijającego się wrzodziejącego zapalenia jelit.
  

Polipy odbytu a hemoroidy

Polipy odbytu to uwypuklenia tkanki gruczołowej w obrębie światła jelita grubego, a choroba hemoroidalna to krwawiące sploty żylne odbytu. Ta pierwsza przypadłość nie powoduje bólu, podczas gdy jest on jednym z objawów hemoroidów. Oprócz tego towarzyszy mu pieczenie, swędzenie, a w niektórych przypadkach także krwawienie. Ponieważ polip zazwyczaj nie powoduje dolegliwości, w większości przypadków wykrywany jest przez przypadek. Guzki hemoroidalne w bardziej zaawansowanym stadium choroby hemoroidalnej są dodatkowo wyczuwalne pod palcami, a często po prostu wypadają na zewnątrz. Podobieństwo między dwoma schorzeniami wynika tylko z tego, że oba wymagają usunięcia.

Zobacz także: Hemoroidy (żylaki odbytu) – objawy, leczenie i zapobieganie

Jakie objawu dają polipy odbytu?

Objawy polipów odbytu występują w zasadzie jedynie wówczas, kiedy zmiana jest duża, czyli jej wielkość przekracza 1 cm i często zaczyna przekształcać się w formę złośliwą. Rzadko kiedy, nawet w przypadku dużych polipów o charakterze łagodnym, pojawia się ból, a jeżeli już do niego dochodzi, oznacza powikłanie, np. w postaci szczeliny odbytu, kiedy polip wypada poza kanał jelita. Przy rozrastających się zmianach mogą wystąpić:

• zaparcia,
  
• biegunki,
  
• zmiany rytmu wypróżnień,
  
• uczucie parcia na stolec,
  
• bóle brzucha,
  
• stolce, w których widoczne są śluz bądź krew.
  

W niektórych przypadkach polipy odbytu powodują niedokrwistość, która jest często diagnozowana u osób w średnim wieku.

Wszelkie zaobserwowane symptomy ze strony układu wydalniczego, które nie są wywołane określoną przyczyną, wymagają konsultacji lekarskiej. Zawsze należy pamiętać, że mogą oznaczać nie tylko zmiany łagodne, ale również rozwijające się nowotwory złośliwe.

Polipy odbytu – usuwanie

Uwypuklenia błony odbytu widoczne są w badaniu endoskopowym, podczas którego można usunąć polipy odbytu, nawet jeśli mają wielkość kilku milimetrów. Wycięte zmiany muszą zostać poddane badaniu histopatologicznemu, które określi, czy mają charakter łagodny czy już przekształciły się w zmianę złośliwą, a jeżeli tak, czy została ona usunięta wraz z polipem czy wymaga podjęcia dalszego leczenia. Jeżeli wynik badania będzie dodatni, a ponadto okaże się, że część zmian o charakterze złośliwym nadal pozostała na ścianach jelita, konieczny może się okazać zabieg ich usunięcia, a także wycięcia części tkanek je otaczających (części jelita) oraz okolicznych węzłów chłonnych. Usuwa się wszelkie zmiany, których wielkość nie przekracza 3 cm. Jeżeli wynik badania jest negatywny, osoba, która się mu poddała, zostaje uznana za wyleczoną.

Rak jelita grubego, który jest wcześnie wykryty, daje dobre rokowania. Objawem alarmującym jest krew w kale, która często pojawia się podczas przemiany komórek w nowotwór złośliwy.

Polip odbytu u dziecka

Znacznie rzadziej zdarza się, że polip odbytu zdiagnozowany jest u dziecka. Podobnie jak w przypadku dorosłych często nie daje on żadnych charakterystycznych objawów, więc dokładna diagnoza wymaga przeprowadzenia kolonoskopii. W przypadku dzieci wykonuje się ją w znieczuleniu ogólnym, aby maksymalnie zmniejszyć ryzyko dyskomfortu i bólu. U dorosłych zabieg wykonywany w trakcie jednej wizyty i nie wymaga hospitalizacji, ale w przypadku dzieci konieczna jest jednodniowa obserwacja w warunkach szpitalnych.