Osteotomia jest uważana za rewolucyjną metodę leczenia m.in. zwyrodnienia stawów kolanowych. Dzięki jej zastosowaniu poszkodowane osoby mogą uniknąć konieczności założenia endoprotezy, przy jednoczesnym szybkim powrocie do aktywności fizycznej.

Na czym polega osteotomia?

Polska jest jednym z niewielu krajów na świecie, gdzie wykonuje się tego typu zabiegi. Sama osteotomia jest procesem przecięcia kości, przez co można uzyskać poprawę jej kształtu, a także skrócenie lub wydłużenie, poprawę mechaniki stawu oraz korektę osi kończyny. Polega na niewielkim nacięciu skóry, które pozwala na bezpieczne odsłonięcie kości np. piszczelowej. Wykonuje się je pod dokładnym, wcześniej określonym, kątem. Do zespolenia stosuje się tytanowy implant stabilizujący (tzw. biopłytkę), który jest całkowicie kompatybilny z tkanką.

Niestety nie każdy przypadek kwalifikowany jest do zabiegu. Osteotomię wykonuje się m.in. w przypadku bólu w stawie rzepkowo-udowym, szpotawego ustawienia kończyn dolnych (zaburzenie osi kończyn, tzw. koślawość) czy zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawu kolanowego. Do zabiegu najczęściej kwalifikują się osoby aktywne fizycznie między 30 a 50 rokiem życia. Natomiast nie wykonuje się go u ludzi, którzy ukończyli 60 lat lub cierpią na rozległe stany zwyrodnieniowe obejmujące stawy. Nie można go przeprowadzić przy zbyt dużych uszkodzeniach chrząstki stawowej oraz w przypadku zdiagnozowanych chorób reumatoidalnych. Przeciwwskazaniami są także: cukrzyca, osteoporoza, nadwaga, nikotynizm, a także ciąża.

Osteotomia kolana

Zmiany zwyrodnieniowe i przeciążeniowe bardzo często przytrafiają się osobom, które przez długi czas uprawiają aktywność fizyczną, nawet rekreacyjną. W przypadku osteotomii kolana konieczne jest wcześniejsze określenie kondycji stawu za pomocą artroskopii. Badanie umożliwia dokładną ocenę bez przymusu przeprowadzania rozległej i skomplikowanej operacji.

Osteotomia kolana oznacza przecięcie kości wraz z korekcją osi kończyny, które wykonuje się pod kontrolą monitora rentgena. W okolicy stawu kolanowego można wykonywać chirurgiczny zabieg przecięcia i korekty kości udowej (przy koślawych kończynach) oraz kości piszczelowej (szpotawe kolana). Stabilizuje się je metalowymi implantami pozwalającymi na zrośnięcie się odłamów. W efekcie siły zostają prawidłowo rozłożone na chrząstkę stawu, aby odciążyć te elementy, które już zostały uszkodzone. W przypadku koślawości czy przy szpotawych kolanach osteotomia umożliwia zmianę osi kończyny, w zależności od wady.

Po wykonaniu operacji wskazane jest poruszanie się za pomocą kul i zakładanie ortezy stawu kolanowego, ale rehabilitacja rozpoczyna się niemal od razu po zabiegu. Kule można odstawić po około 6 tygodniach, a powrót do pełnej aktywności zwykle możliwy jest po kilku miesiącach.

W przypadku osteotomii kolana mogą wystąpić powikłania w postaci obrzęków, które wymagają wykonania drenażu limfatycznego.

Osteotomia żuchwy

Osteotomię żuchwy stosuje się w przypadku korekty wad zgryzu. Najczęściej ma ona na celu poprawę kształtu kości, jej długości, a także usprawnienia mechaniki w obrębie stawu szczękowo-żuchwowego. Daje dobre efekty przy nadmiernym cofnięciu lub wysunięciu się żuchwy oraz kiedy zachodzi konieczność korekty głębokich wad zgryzu.

Wykonuje się ją przez jamę ustną, zwykle bez naruszenia zewnętrznej powłoki skóry twarzy. W niektórych przypadkach konieczne jest wypełnienie przerwy kostnej fragmentami kości, które zostają przeszczepione z talerza biodrowego lub bródki, np. jeśli żuchwa jest bardzo mocno wysunięta względem szczęki dolnej.

Powikłaniem po zabiegu jest w niektórych przypadkach utrata czucia w obrębie nerwu zębodołowego dolnego, który jednak regeneruje się po około 3 do 6 miesięcy. Czas rehabilitacji można skrócić, stosując leki zawierające witaminę B, które poleci bądź przepisze lekarz. W przypadku wykorzystania implantu czy śrub zespalających może dojść do miejscowego bólu.

Osteotomia nosa

Osteotomia stosowana jest w plastyce nosa, kiedy korekta wymaga modyfikacji elementów kostnych. Tkanka kostna stanowi około 1/3 wszystkich tkanek, które tworzą sklepienie nosa, a zabiegi korekty koncentrują się właśnie w obrębie tego fragmentu, ponieważ jest on mało podatny na inne odkształcenia.

Osteotomia polega w tym przypadku na łamaniu elementów kostnych, a także na usunięciu nadmiaru tkanek, jeśli zachodzi taka konieczność. Ostatnim elementem jest uformowanie pożądanego kształtu. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym, a wskazany jest głównie osobom ze zbyt szeroką nasadą lub szeroką podstawą nosa. Obecnie wykonuje się go bardzo często w celu uzyskania pożądanego efektu estetycznego.