Odruch Galanta to jeden z fizjologicznych odruchów neurologicznych okresu noworodkowego i wczesnego niemowlęctwa. Zbyt długie utrzymywanie się tego odruchu bądź jego brak świadczą o nieprawidłowościach w zakresie ośrodkowego układu nerwowego (OUN).
Neurologiczne odruchy fizjologiczne
W badaniu neurologicznym noworodka bardzo ważną rolę odgrywa stwierdzenie odruchów fizjologicznych, które powinny zanikać w późniejszym życiu. Zarówno brak odruchu wtedy, kiedy powinien on być obecny, jak i utrzymywanie się odruchu w okresie, kiedy powinien zaniknąć, świadczą o patologii. Do fizjologicznych odruchów noworodka zalicza się:
- odruch Galanta – drażnienie dziecka po bocznej stronie tułowia prowadzi do zgięcia tułowia dziecka w stronę drażnioną. Odruch ten mija do 4. miesiąca życia;
- odruch Babkina – jednoczesny ucisk na wewnętrzną stronę dłoni powoduje otwarcie ust. Zanika około 2. miesiąca życia;
- odruch szukania – drażnienie kącika ust powoduje zwrócenie się głowy dziecka w kierunku bodźca i wysunięcie języka. Wyraźny jest u dzieci urodzonych po 34. tygodniu ciąży, zanika po 3. miesiącu;
- odruch ssania – podobnie jak poprzedni, wykształcony jest prawidłowo dopiero u noworodków urodzonych po 34. tygodniu ciąży i zanika około 3. miesiąca. Polega na tym, że dziecka zaczyna ssać palec, który wsuwa mu się do ust;
- chód automatyczny – noworodek podtrzymywany pod pachami w pozycji pionowej i opierający się stopami o podłoże wykonuje kroki. Zanika po 2. miesiącu;
- odruch toniczny szyjny symetryczny – przygięcie głowy dziecka do klatki piersiowej, a następnie odgięcie po 30 sekundach powoduje zgięcie ramion i wyprostowanie nóg. Dalej następuje zgięcie nóg, a wyprost rąk. Utrzymuje się do 4. lub nawet 6. miesiąca życia;
- odruch asymetryczny toniczny szyjny – obrócenie głowy w bok powoduje wyprostowanie ręki, w którą zwrócona jest twarz dziecka. Wygląda ono jak przygotowane do szermierki. Odruch zanika około 6. miesiąca życia;
- odruch Moro – to nie tyle odruch, co reakcja obronna organizmu. Powstaje na gwałtowny hałas czy wstrząs. Początkowo noworodek odwodzi i prostuje kończyny, następnie zgina je i przywodzi do tułowia. Zanika około 5.–6. miesiąca życia.
Badanie neurologiczne noworodka
Badanie neurologiczne noworodka obejmuje wywiad z matką dziecka, obserwację i badanie przedmiotowe. W przeciwieństwie do innych grup wiekowych, w postawieniu odpowiedniego rozpoznania kluczową rolę odgrywa nie tyle zasadnicze badanie neurologiczne, co obserwacja noworodka. Ocenia się przede wszystkim stan świadomości dziecka. Obejmuje to ruchy kończyn, płacz i otwieranie oczu. Mierzy się dziecku obwód głowy, bada nerwy czaszkowe, czucie, funkcje ruchowe, odruchy fizjologiczne, a także układ autonomiczny (czynność jelit, oddech i rytm serca). Obserwacja dziecka obejmuje również poszukiwanie wad wrodzonych widocznych gołym okiem, wszelkich zniekształceń.
Napięcie mięśniowe u noworodka
Napięcie mięśniowe u noworodka oceniane jest już bezpośrednio po porodzie, ponieważ jest to jeden z elementów podstawowej punktacji Apgar po urodzeniu dziecka. Jest to skala 10-punktowa. O dobrym stanie dziecka świadczy co najmniej 8 przyznanych punktów. Jak za każdą z 5 cech, za napięcie mięśniowe przyznaje się 0–2 punkty. Żadnego punktu nie dostaje dziecko wiotkie. Przy jedynie lekko obniżonym napięciu mięśniowym przyznaje się 1 punkt. Stan prawidłowy zasługuje na 2 punkty. Badanie napięcia mięśniowego u dziecka to również ważny element późniejszych kontroli. U noworodków urodzonych przedwcześnie napięcie mięśniowe jest zazwyczaj obniżone. Dlatego też stanowi jeden z parametrów dojrzałości dziecka. Donoszony noworodek powinien przyjmować postawę „na żabkę”, czyli z przygiętymi kończynami górnymi i dolnymi. Jednym z testów pozwalających na ocenę napięcia jest podciągnięcie dziecka za ręce. Powinno ono utrzymać położenie głowy w osi tułowia lub głowa tylko nieznacznie powinna opadać w tył. Zbyt duże napięcie mięśniowe wyczuwa się poprzez stwierdzenie oporu podczas biernego poruszania kończynami.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o układzie nerwowym