Obrzęk mózgu towarzyszy zazwyczaj innym zespołom chorobowym. Dochodzi do niego, kiedy mózg powiększa się na skutek zaburzenia rozmieszczenia wody. Wymaga natychmiastowej, specjalistycznej interwencji lekarskiej. 

 Przyczyny obrzęku mózgu

Niektóre choroby i urazy mogą doprowadzić do gromadzenia się w mózgu lub w jego części płynu zewnątrzkomórkowego i wewnątrzkomórkowego. Mamy wtedy do czynienia, odpowiednio, z obrzękiem naczyniopochodnym lub cytotoksycznym. Pierwszy z nich jest związany ze zwiększoną przepuszczalnością śródbłonka naczyń i zaburzeniem układu krew-mózg, regulującego właściwe zarządzanie wodą. Może powstać w wyniku udaru, stłuczenia lub guza mózgu. Do obrzęku cytotoksycznego dochodzi w momencie akumulowania się wody w komórkach mózgu i jest to zazwyczaj związane z zatruciem, niedokrwieniem lub niedotlenieniem tkanek. Zaczynają one akumulować niektóre jony wewnątrz komórek. W medycynie rozróżniamy również trzeci typ obrzęku mózgu – obrzęk śródmiąższowy, spowodowany przepływem płynu mózgowo-rdzeniowego do istoty białej.

Obrzęk mózgu może wywoływać szereg czynników, w tym: zapalenie mózgu, zmiany nowotworowe tego organu, urazy głowy, padaczka, udar mózgu, choroba wysokościowa i krwotok podpajęczynówkowy. Rzadziej przyczyną obrzęku staje się także silne nadciśnienie tętnicze. Warto zadbać o tę dolegliwość, poddać się odpowiedniemu leczeniu, odstawić używki i prowadzić zdrowy styl życia. Temu powikłaniu sprzyjają także różnego typu choroby ogólne, w tym hipoglikemia, posocznica, przełom tarczycowy, niewydolność krążenia, gestoza czy białaczka.

Zobaczcie, jak wygląda leczenie guzów mózgu:

Obrzęk mózgu – objawy

W przypadku obrzęku mózgu największym problemem diagnostycznym jest nieliniowość występowania objawów. Mogą nasilać się w różnym stopniu albo przez dłuższy czas nie występować w ogóle. Jeżeli zachodzi podejrzenie zaburzeń, należy jednak bezzwłocznie zgłosić się do szpitala . Zmiany są spowodowane wzrostem ciśnienia śródczaszkowego. Wczesne wykrycie znacznie poprawia rokowania obrzęku mózgu. Do najczęściej spotykanych objawów zaliczamy:

• ból głowy,
  
• nudności,
  
• wymioty,
  
• ataksję – niezborność ruchów,
  
• sztywny kark,
  
• drgawki,
  
• zaburzenia pamięci, problemy z koncentracją,
  
• zaburzenia mowy,
  
• pogorszenie widzenia,
  
• senność,
  
• ataki padaczki.
  

Rozwinięty obrzęk mózgu może doprowadzić do bardzo poważnych konsekwencji – w tym do śpiączki, a nawet śmierci. Zawsze należy więc traktować go jako stan bezpośredniego zagrożenia życia. Kolejnym czynnikiem związanym z zaburzeniami jest wzrastające ciśnienie śródczaszkowe. Jeżeli nie uda mu się zapobiec, na przykład poprzez podanie stosownych lekarstw lub wykonanie zabiegu chirurgicznego, może ono doprowadzić do wgłobienia (wklinowania) mózgu. W jego wyniku najważniejszy organ w naszym organizmie przemieszcza się ze swojego naturalnego przedziału anatomicznego. W zależności od kierunku wgłobienia, może dojść do ucisku różnych fragmentów mózgu, odpowiedzialnych za najważniejsze funkcje życiowe. wklinowanie może wiązać się z uszkodzeniem ośrodka oddechowego i nagłą śmiercią pacjenta.

Diagnostyka obrzęku mózgu

Aby właściwie rozpoznać zaburzenia, należy je potwierdzić za pomocą badań obrazowych mózgu. Szczególnie przydatny okazuje się rezonans magnetyczny (MRI) głowy lub tomografia komputerowa (TK). Sygnałem alarmowym jest m.in. zwężenie układu komórek, spłaszczenie zakrętów w mózgu i ogólne powiększenie rozmiaru organu.

Jak zbudowany jest nasz mózg? Zobaczcie na filmie:

Obrzęk mózgu – leczenie

Leczenie obrzęku mózgu jest związane nie tylko z przeciwdziałaniem samemu obrzękowi, ale także z czynnikami, które go wywołały. W przeciwnym razie może dojść do kolejnego zaburzenia gospodarki wodnej w organie. Chorym podaje się środki przeciwobrzękowe – na przykład glikokortykosteroidy, stosuje się również drenaż ułożeniowy (górna część ciała pacjenta powinna znajdować się pod kątem 35 stopni). Jeżeli te metody nie przynoszą efektów, można przeprowadzić kraniotomię odbarczającą. W czasie tej operacji otwiera się czaszkę i zyskuje dostęp do mózgowia, dzięki czemu udaje się obniżyć ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Zabieg ten wykorzystuje się wyłącznie w bardzo ciężkich urazach.

Obrzęk mózgu po wypadku

Bardzo często do obrzęku mózgu doprowadzają silne urazy okolic głowy, w wyniku których dochodzi do krwotoku podpajęczynówkowego. Krew przedostaje się wtedy do przestrzeni między pajęczynówką a oponą miękką mózgu. Niestety, rokowania obrzęku mózgu tego typu nie są optymistyczne – nawet błyskawiczne podjęcie leczenia nie może gwarantować powrotu do pełnej sprawności. Powikłania obrzęku mózgu są zależne od wielu czynników – przede wszystkim od jego rozległości i umiejscowienia. Zwykle niezbędna jest żmudna i długotrwała rekonwalescencja, która pomaga choremu w odzyskaniu sił i umożliwia samodzielne funkcjonowanie.