Krtań to element dróg oddechowych rozpoczynający się fałdem nagłośni. Objawy obrzęku krtani to przede wszystkim duszność, stridor wdechowy, a w przypadku całkowitego zamknięcia światła dróg oddechowych – utrata świadomości. Leczenie objawowe polega na stosowaniu leków przeciwobrzękowych, takich jak glikokortykosteroidy i adrenalina. Ponadto wdraża się leczenie przyczynowe.

Obrzęk krtani – przyczyny

Obrzęk krtani może mieć różne przyczyny. Najczęściej przyczyną obrzęku krtani jest stan zapalny, a konkretnie ostre zapalenie krtani, zapalenie nagłośni, podgłośniowe zapalenie krtani, a także zmiany zapalne tkanek sąsiadujących, jak np. ropnie migdałków. Przyczyny obrzęku krtani mogą być również niezapalne. Należą do nich przede wszystkim:

• alergia,
  
• zewnętrzne urazy szyi,
  
• poparzenie gardła,
  
• dostanie się ciała obcego do krtani,
  
• obrzęk naczynioruchowy,
  
• zespół nerczycowy.
  

Wśród alergenów odpowiedzialnych za pojawienie się obrzęku krtani wymienia się głównie jad pszczół, niektóre wysoko alergizujące pokarmy (np. orzechy, owoce morza), a także niektóre leki. Natomiast obrzęk naczynioruchowy (inaczej obrzęk Quinckego) wynika z zaburzeń immunologicznych i ma postać wrodzoną bądź nabytą. Może pojawić się nie tylko w reakcji na czynnik alergizujący, lecz również na inne czynniki, np. wysiłek fizyczny lub stres. Poza obrzękiem krtani dochodzi przede wszystkim do obrzęku skóry, tkanki podskórnej, warg, powiek i innych okolic twarzy kończyn czy tułowia.

Objawy obrzęku krtani

Wystąpienie objawów oraz ich stopień nasilenia zależy od poziomu, na którym rozwinął się obrzęk, a także jego rozległości. Obrzęk krtani może generować duszność, pojawienie się suchego kaszlu, chrypki, wrażenia obecności ciała obcego w drogach oddechowych, trudności w połykaniu, ból gardła (szczególnie przy zapalnym podłożu obrzęku i współistnieniu obrzęku gardła i krtani). Konieczna jest wtedy konsultacja z lekarzem, a w przypadku duszności – pilne wezwanie zespołu ratownictwa medycznego. Bardzo niebezpieczne są nagłe reakcje alergiczne objawiające się obrzękiem krtani, gdyż narasta on nagle. Ratunkiem dla chorego może być jedynie natychmiastowe podanie adrenaliny.

Obrzęk krtani – leczenie

Jak powszechnie wiadomo, lepiej jest zapobiegać niż leczyć, w związku z tym osoby z tendencją do reakcji alergicznych powinny unikać kontaktu z alergenem mogącym doprowadzić do tak niebezpiecznego stanu. Dotyczy to zarówno jedzenia, jak i alergenów wziewnych, jadów owadów czy leków. W przypadkach, gdy w przeszłości miał miejsce obrzęk krtani na tle alergicznym, zaleca się w miarę możliwości wykonanie odczulania, by zapobiec podobnym niebezpiecznym incydentom w przyszłości. Leczenie obrzęku krtani na podłożu ostrej reakcji alergicznej wymaga podania choremu adrenaliny. W przypadku obrzęku krtani na tle infekcji bakteryjnej podaje się antybiotyki, a w przypadku reakcji na chorobę układową stosuje się leczenie przyczynowe. Czasami obrzęk jest na tyle nasilony, że konieczne bywa wykonanie tracheotomii. Leki przeciwobrzękowe na krtań to przede wszystkim glikokortykosteroidy i leki przeciwhistaminowe.

Obrzęk krtani w przebiegu krupu

Krup to jednostka chorobowa o podłożu zapalnym, która najczęściej dotyka dzieci. Przyczyną są najczęściej wirusy paragrypy i grypy, wirus RS lub adenowirus. Krup to inaczej podgłośniowe zapalenie krtani, które ma zazwyczaj stosunkowo łagodny przebieg. W wyniku miejscowego zakażenia wirusami błony śluzowej w okolicy podgłośniowej krtani dochodzi do znacznego obrzęku i zwężenia światła dróg oddechowych. Objawem tego jest wdechowa duszność i świst wdechowy.

Leczenie obrzęku krtani w krupie jest zależne od nasilenia objawów. Wirusy nie wymagają stosowania antybiotyków, nie ma też przyczynowej terapii. W przypadku nasilonej duszności włącza się do leczenia glikokortykosteroidy wziewnie lub ogólnoustrojowo, a nawet adrenalinę.

Jak wygląda pierwsza pomoc w przypadku podgłośniowego zapalenia krtani u dziecka:

Obrzęk krtani a obrzęk gardła

Chociaż są to sąsiadujące struktury, to nie zawsze obrzęk gardła grozi obrzękiem krtani. Obrzmienie gardła jest bardzo częstym stanem zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Nie powoduje ono jednak zamknięcia światła dróg oddechowych, jak w przypadku obrzęku krtani. Rozpulchnione gardło daje wrażenie „kluchy” w gardle, pojawiają się problemy z przełykaniem i nasilony ból, jednak nie dotyczy on krtani. Obrzęk gardła cechuje przekrwienie i rozpulchnienie błony śluzowej gardła, powiększenie migdałków, a czasem również naloty na migdałkach. Stan taki może wywołać np. mononukleoza zakaźna lub cytomegalowirus.