Objawy zatrucia pokarmowego, takie jak biegunka i wymioty, pozwalają na szybkie pozbycie się z organizmu bakterii, wirusów czy toksyn. Dzięki temu organizm sam się oczyszcza i, za wyjątkiem ekstremalnych sytuacji, nie trzeba stosować dodatkowego leczenia.
Najczęstsze objawy zatrucia pokarmowego
W naszej strefie klimatycznej do zatrucia pokarmowego dochodzi najczęściej na skutek zjedzenia nieświeżej lub nieumytej żywności. Może się ono pojawić także w wyniku wypicia wody z kranu zainfekowanej bakteriami. Zatrucia ostre, które są dużo rzadsze, na ogół wynikają ze spożycia substancji toksycznych, np. leków lub narkotyków.
Najczęstsze objawy zatrucia pokarmowego u dzieci i dorosłych to:
- bóle brzucha – mogą być bardzo silne i kurczowe,
- wymioty – najczęściej pojawiają się jako pierwsze,
- biegunka – czasem wodnista, a nawet krwista, może utrzymać się przez ponad tydzień,
- objawy grypopodobne – bóle stawów i mięśni, gorączka, ogólne rozbicie,
- brak apetytu, rzadziej wodowstręt.
Objawy te są charakterystyczne dla każdego rodzaju zatrucia pokarmowego niezależnie od tego, czy zostało ono wywołane przez bakterie, wirusy czy toksyny.
Objawy zatrucia pokarmowego wywołane toksynami
Objawy intoksykacji zależne są od tego, na jaką toksynę został narażony organizm. W przypadku jadu kiełbasianego są to między innymi niedowłady, porażenia mięśni, zmiany głosu, zaburzenia widzenia. Toksyny sinic z kolei wywołują objawy neurologiczne i zapalenie dróg oddechowych. [1]
Objawy zatrucia pokarmowego – kiedy zgłosić się do lekarza?
Ponieważ są to jedne z najczęstszych dolegliwości dotykających ogół społeczeństwa, to w większości wypadków objawy zatrucia pokarmowego nie są na tyle poważne, aby konieczna była interwencja lekarza. Należy się do niego zgłosić, gdy są one wyjątkowo uporczywe lub utrzymują się powyżej 3 dni. Istnieją jednak sytuacje, w których powinno się jak najszybciej zwrócić o pomoc. Na pogotowie należy udać się, jeżeli objawom zatrucia pokarmowego towarzyszą:
- objawy neurologiczne,
- zaburzenia akcji serca,
- wysoka gorączka,
- trudne do wytrzymania bóle,
- krwista biegunka,
- krwiste wymioty,
- objawy odwodnienia. [2]
Zatrucie pokarmowe u dziecka – objawy odwodnienia
Do lekarza należy się udać zawsze, gdy dochodzi do zatrucia pokarmowego u dzieci, ze względu na to, że występuje u nich większe ryzyko odwodnienia. O tym, że do niego doszło mogą świadczyć:
- przyspieszona akcja serca i przyspieszony oddech,
- wysuszone usta,
- wysuszona skóra,
- zaburzenia świadomości,
- znaczne osłabienie,
- wzmożone pragnienie,
- zapadające się ciemiączko.
Jeśli występuje podejrzenie, że doszło do odwodnienia, należy jak najszybciej udać się pogotowie, aby dziecku zostały podane kroplówki nawadniające organizm. Podczas zatrucia pokarmowego, któremu towarzyszą umiarkowane objawy, odwodnieniu można zapobiec poprzez podawanie dużej ilości płynów oraz preparatów nawadniających, dostępnych w aptece bez recepty.
Najczęstsze przyczyny zatrucia pokarmowego
Najczęstszymi przyczynami zatrucia pokarmowego są zakażenia bakteryjne wywołane:
- salomnellą (nieumyte warzywa, surowe jajka i mięso);
-
gronkowcem (różnego rodzaju kremy);
-
listerią (nieumyte warzywa);
-
jadem kiełbasianym (puszkowane jedzenie).
Drogą pokarmową może dojść też do zatrucia wirusami:
- rotawirusami;
- enterowirusami;
- WZW typu A i E (żywność lub woda skażona fekaliami).
Po jakim czasie od jedzenia pojawiają się objawy zatrucia pokarmowego?
Objawy zatrucia pokarmowego mogą pojawić się w ciągu paru minut od przyjęcia czynnika chorobotwórczego, a czasem dopiero po paru tygodniach lub miesiącach. Najszybciej dają się odczuć zakażenia toksynami, takimi jak leki. Jeśli chodzi o patogeny zawarte w jedzeniu, to pierwsze dają o sobie znać:
- gronkowiec złocisty – objawy pojawiają się po ok. 6 godzinach;
- shigella – objawy pojawiają się do 24 godzin od zjedzenia nieumytego, surowego jedzenia lub owoców morza;
- listeria – objawy pojawiają się po 9–48 godzinach;
- jad kiełbiasiany – objawy pojawiają się po 12–72.
Salmonella, rotawirusy i escherichia coli rozwijają się od 1 dnia do kilku dni, natomiast większość pasożytów, na przykład lamblie czy ameby, w przeciągu tygodni. [3]
Ile czasu utrzymują się objawy zatrucia pokarmowego?
Długość trwania objawów zatrucia pokarmowego jest zależna od przyczyn, które je wywołały. Najczęściej utrzymują się do tygodnia. Jeżeli nie zmniejszają się po upływie 3 dni, należy zwrócić się do lekarza. Nawet jeśli objawy ustąpiły, to układ pokarmowy wciąż może być podrażniony i przez kilka dni należy stosować delikatną dietę i przyjmować probiotyki.
Bibliografia:
- Zawadzka-Gralec A., Zielińska-Duda H., Czerwionka-Szaflarska M. i in., Ostre zatrucie pokarmowe u dzieci i młodzieży, “Pediatria Polska”, 83 (4),2008,s. 373–379.
- http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/food-poisoning/symptoms-causes/dxc-20337613
- Ibidem.