Rak języka należy do grupy nowotworów głowy i szyi. Około 90% tych nowotworów to rak nabłonkowy wywodzący się z błony śluzowej. Choroby z tej grupy zwykle dają przerzuty do pobliskich węzłów chłonnych, rzadko rozprzestrzeniają się po całym organizmie. Do nowotworów głowy i szyi oprócz raka języka zalicza się: nowotwory jamy ustnej, gardła, ślinianek, krtani, ucha, zatok, nosa oraz tarczycy.

Zwiastuny raka języka: zmiany w jamie ustnej, z których może rozwinąć się rak

Sporadycznie pojawiające się afty czy niewielkie urazy nie powodują raka języka. Natomiast ciągłe urażanie tkanek jamy ustnej i choroby związane z rogowaceniem nabłonka mogą być przyczyną nowotworu, tym bardziej u osób nadużywających alkoholu i palaczy.

Dwa zjawiska najczęściej rozwijające się do raka języka to leukoplakia oraz erytroplakia (rogowacenie czerwone Queyrata). Leukoplakia powstaje zwykle w jamie ustnej alkoholików, palaczy, u osób żujących tytoń oraz w przypadkach, gdy w jamie ustnej przez długi czas dochodzi do uszkodzeń nabłonka np. w wyniku źle dopasowanej protezy zębowej, ostrych krawędzi zębów czy noszenia aparatu ortodontycznego. Ma postać białej plamy lub białego uwypuklenia śluzówki i nie da się jej usunąć mechanicznie. Nie swędzi ani nie boli. W erytroplakii błona śluzowa miejscowo wygląda jak aksamit i są na niej nadżerki bądź wrzody. Ma postać czerwonych plam z tendencją do uszkadzania i krwawienia. W wyniku tego w jamie ustnej pojawiają się patologiczne zmiany.

Jeśli zmiany w jamie ustnej utrzymują się ponad 3 tygodnie, mogą być powodem do niepokoju.

Rak języka może rozwinąć się też z nieleczonego liszaja płaskiego. W jamie ustnej zmiany mają postać mlecznobiałych grudek układających się w siateczki i obejmują najczęściej policzki, język, dziąsła i wargi. Grudki te mogą zmieniać się w pęcherze i pękać, tworząc rany.

Ryzyko wystąpienia nowotworu języka zwiększa też włóknienie podśluzówkowe – zanikowe zapalnie jamy ustnej, które objawia się owrzodzeniem śluzówki i jej zblednięciem.

Zobacz także: Zapalenie jamy ustnej – przyczyny, objawy, leczenie u dzieci i dorosłych

Rak języka: objawy nowotworu języka

Nowotwór języka może powodować różne objawy w zależności od tego, w której części się rozwija. Rak nasady języka skutkuje:

• odynofagią – to bolesne połykanie,
  
• dysfagią – trudności w połykaniu, pokarm z trudem przemieszcza się z jamy ustnej do dalszych części układu pokarmowego,
  
• otalgią – to ból ucha niepowiązany z chorobą narządu słuchu.
  

Rak na ruchomej części języka może powodować ból, a nowotworowe zmiany nabłonka – krwawienie.

Wspólne objawy raka języka niezależnie od jego umiejscowienia, silniejsze lub słabsze w zależności od rozwoju choroby, to:

• cuchnący oddech,
  
• ślinotok,
  
• szczękościsk,
  
• chrypka,
  
• zmniejszenie ruchomości lub unieruchomienie języka,
  
• zachłystywanie się,
  
• problemy z mową z powodu uszkodzenia tkanki języka,
  
• brak apetytu spowodowany bólem i trudnościami w przełykaniu, a w związku z tym utrata wagi.
  

Bardzo często w zaawansowanym stadium rak języka objawy daje także ogólnoustrojowe. W miarę rozwoju choroby mogą pojawić się przerzuty. Gdy rak języka daje przerzuty, objawem jest przeważnie wyczuwalny guz ulokowany na węzłach chłonnych. Stan zapalny widoczny jest też w badaniach krwi.

Oprócz nasady języka i jego ruchomej części nowotwór może zająć też dolną część języka. Rak pod językiem zwykle jest przerzutem z bocznej części tego organu do mięśni rylcowo-językowego oraz gnykowo-językowego. Rozwijając się, może naciekać żuchwę. Objawem nowotworu języka w tej części narządu jest ograniczenie jego ruchomości lub unieruchomienie.

Kto częściej choruje na raka? Dowiesz się tego z filmu:

Przyczyny raka języka i grupy ryzyka zachorowania

Na nowotwory języka narażone są szczególnie osoby, które:

• nadużywają alkoholu,
  
• palą lub żują tytoń,
  
• nie dbają należycie o higienę jamy ustnej,
  
• narażone są na ciągłe powstawanie urazów w jamie ustnej.
  

Rak na języku może pojawić się również przy chorobach jamy ustnej powodujących uszkodzenie nabłonka. Jego przyczyny to też:

zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 6, 16 lub 18 – brodawczak ludzki w zależności od typu wirusa może powodować zmiany łagodne lub złośliwe, w przypadku raka języka są to zmiany charakterystyczne dla nowotworów złośliwych, niedobór żelaza oraz witaminy B2.

Rak języka najczęściej dotyka mężczyzn starszych, w przedziale wiekowym od 60 do 70 lat, ale niewiele rzadziej występuje u mężczyzn w średnim wieku. U kobiet w Europie częstość występowania jest mniejsza. W krajach Azji południowo-wschodniej zachorowalność na raka języka wśród kobiet i mężczyzn jest taka sama.

Leczenie raka języka: metody leczenia, przerzuty, rokowania

Leczenie raka języka może opierać się wyłącznie na metodzie chirurgicznej, ale częściej konieczne jest zastosowanie również chemio- i radioterapii. Wykryty w początkowym stadium daje szansę na wyleczenie nawet bez stosowania innych technik niż chirurgiczna. W miarę postępu choroby wskazania do włączenia radioterapii lub chemioterapii rosną.

Rokowania w raku języka zależą w dużej mierze od zaawansowania choroby i odpowiedzi chorego na leczenie. Ze względu na późną wykrywalność rokowania w raku płaskonabłonkowym języka są niepewne. Przeżywalność zależna jest od stadium.