Nalot na języku w nomenklaturze medycznej określa się jako obłożony język. Może pojawić się w przebiegu wielu chorób. Szczególnie charakterystyczne są zmiany na powierzchni języka przy chorobach organów trawienia: żołądka, wątroby i jelit. Większość ludzi ma na języku białoszary nalot, który jest oznaką zaburzenia funkcji trawienia.

Nalot na języku

Nalot na języku może być biały, brązowy, żółty, zielony, czarny lub szary. Niejednokrotnie świadczy o chorobach ogólnych, choć nie zawsze. Może powstać w wyniku odkładania się resztek pokarmowych, wytrącenia białek śliny, elementów złuszczającego się nabłonka. Spożycie kawy lub mocnej herbaty i palenie tytoniu nasila powstawanie nalotu na języku. Mimo że nie jest wówczas powodem do niepokoju, jest siedliskiem bakterii w jamie ustnej.

Biały nalot na języku – zakażenie grzybicze

Sposób odżywiania większości ludzi prowadzi do kwasicy, co stwarza w organizmie korzystne warunki dla rozwoju chorobotwórczych pasożytów, takich jak grzyby, a zwłaszcza drożdże. Z zakażeniem grzybiczym wiąże się powstanie białoszarego nalotu na języku, które ma zazwyczaj konsystencję zsiadłego mleka. W zaawansowanej postaci rozprzestrzenia się na podniebienie, gardło i przełyk. Towarzyszy mu ból w jamie ustnej, szczypanie, pieczenie języka, owrzodzenie, nadżerki i pęknięcia w kącikach ust.

Jak usunąć biały nalot na języku wywołany przez grzyby? Podstawę stanowi zmiana sposobu odżywiania. Należy wprowadzić tzw. dietę przeciwgrzybiczą – spożywać więcej artykułów dających zasadowy odczyn krwi, czyli warzyw, owoców i świeżo przygotowanych soków. Specjalista zaleci stosowanie leków przeciwgrzybiczych.

Co oznacza biały nalot na języku?

Biały nalot na środkowej trzeciej części języka i bladość płatków nosowych stanowią objawy nieżytu żołądka, duru brzusznego i stanów zapalnych układu pokarmowego. Inne przyczyny białego zabarwienia języka to niedostateczna ilość przyjmowanych płynów, nieprawidłowa higiena języka i nadmierne stosowanie płynów do płukania jamy ustnej, które zawierają nadtlenek wodoru. Ponadto za biały nalot na języku i ból gardła odpowiada angina. Jest on wówczas chropowaty. Pojawia się także w przebiegu anemii, przy niedoborach witamin i nieprawidłowym funkcjonowaniu układu krążenia.

Biały nalot na języku może świadczyć o leukoplakii, czyli rogowaceniu białym. Jest najczęściej spotykanym stanem przedrakowym w jamie ustnej. Definicja leukoplakii podana przez WHO z 1978 r. opisuje tę jednostkę chorobową jako białą plamę lub tarczkę na błonie śluzowej, której nie można usunąć przez pocieranie ani zakwalifikować na podstawie badania klinicznego do jakiejkolwiek innej jednostki chorobowej.

Biały nalot na języku u dziecka

Biały nalot na języku u niemowlaka to tzw. pleśniawki. Zmiany te mogą zająć także dziąsła, podniebienie i błonę śluzową policzków. Jest to bardzo powszechny problem u małych dzieci. Pleśniawki przybierają postać małych, białych kropek w ustach dziecka. Wywołane są zakażeniem grzybami Candida albicans. Bywają mylone przez niektórych rodziców ze zwykłym nalotem pojawiającym się po spożyciu mleka.

Podczas trwania tej dolegliwości dziecko staje się rozdrażnione, płaczliwe, apatyczne i marudne, ma mniejszy apetyt, trudności z pobieraniem, gryzieniem i przełykaniem pokarmu i z zasypianiem, gorzej przybiera na wadze. Pleśniawki wiążą się także z bólem i dużym dyskomfortem. U niektórych dzieci mogą pojawić się wymioty i chrypka.

Żółty nalot na języku – przyczyny

Do głównych przyczyn żółtego nalotu na języku zalicza się schorzenia wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, liszaja płaskiego oraz chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy. Pojawia się u palaczy tytoniu, osób pijących duże ilości kawy i czarnej herbaty oraz spożywających żółte przyprawy, a zwłaszcza kurkumę.

Szary nalot na języku

Szary nalot na języku może świadczyć o chorobach jelita grubego. Nierzadko towarzyszy mu także nieprzyjemny zapach z ust i czarny nalot na zębach. Informuje o niedoborze żelaza w organizmie i rozwijającej się anemii. Białoszare zabarwienie języka stanowi objaw kiły i zapalenia spowodowanego przez wirus opryszczki.

Malinowy nalot na języku – przyczyny

Za przyczynę malinowego nalotu na języku uważa się szkarlatynę. Mówi się wówczas wręcz o żywo czerwonym zabarwieniu. Od 4. dnia nalot znika, obnażając silnie zaczerwienioną powierzchnię z powiększonymi brodawkami. Taki kolor języka pojawia się także podczas stanu zapalnego jamy ustnej czy chorób z niedoboru witamin, a zwłaszcza z grupy B. Nierzadko objawem towarzyszącym jest silne pieczenie i swędzenie języka.

Jak zlikwidować nalot na języku?

Nalot na języku likwiduje się zwłaszcza poprzez codzienną higienizację jamy ustnej z zastosowaniem prawidłowej techniki szczotkowania zębów, oczyszczanie grzbietu i nasady języka i stosowanie specjalistycznych płukanek o działaniu antyseptycznym. Język należy czyścić tak samo często jak zęby. Czyszczenie języka jest dość łatwe – palcem wskazującym zeskrobuje się biały nalot (od nasady do podstawy języka), póki nie pojawi się różowe zabarwienie języka. Następnie lekko smaruje się go olejem.

Jak działa układ pokarmowy? Dowiesz się tego z naszego filmu

Bibliografia:

1. Lewandowski B., Niedziela W., de Sternberg Stojałowski S. i wsp., Przykry zapach z ust (halitosis) – problem nie tylko stomatologiczny, „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie”, 2013, 2, s. 219–225.

2. Tombak M., Czy można żyć 150 lat?, Łódź, Serwis Galaktyka, 2003.

3. Petkowicz B., Skiba M., Tomaszewski T., Wysokińska−Miszczuk J., Leukoplakia błony śluzowej jamy ustnej w aspekcie klinicznym i epidemiologicznym – analiza przypadków, „Dental and Medical Problems”, 2004, 41(4), s. 635–641.

4. Pilarska M., Stany zapalne gardła, ”Apteka Media”, 2014, 12, s. 39–41.