Mdłości stanowią główną dolegliwość przyszłych mam, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży. Mogą być wynikiem stanów patologicznych i występować w przebiegu choroby lokomocyjnej czy infekcji wirusowej. Bywają skutkiem ubocznym leków (zwłaszcza chemioterapii nowotworowej) czy skutkiem przedawkowania używek.
Co to są mdłości?
Mdłości to nieprzyjemne, bezbolesne, subiektywne odczucie silnej potrzeby zwymiotowania. Często poprzedzają wymioty. Mogą im towarzyszyć: ból brzucha, ślinotok, bladość, tachykardia – częstoskurcz (przyspieszenie akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę) lub nadmierna potliwość.
Poranne mdłości w ciąży
Do porannych mdłości, które są typowym objawem ciąży, prowadzą zmiany hormonalne spowodowane rosnącym stężeniem gonadotropiny kosmówkowej (hCG), która osiąga maksimum w 10–12 tygodniu ciąży. Ponadto wysoki poziom progesteronu rozleniwia i zaburza pracę żołądka, drażni wyścielającą go błonę śluzową, co stanowi bezpośrednią przyczynę mdłości.
Oprócz zmian hormonalnych zachodzących w ciele ciężarnej mdłości mogą być też determinowane czynnikami o podłożu psychologicznym. Powodowane są brakiem gotowości do pełnienia roli matki, lękiem odczuwanym w związku z przebiegiem ciąży i porodem.
Mdłości w ciąży występują częściej u młodych ciężarnych, pierworódek, kobiet, które miały wcześniej problemy z odżywianiem i w ciąży bliźniaczej.
Przyczyny mdłości
Przyczyny mdłości są różnorodne. Najczęściej pojawiają się:
- mdłości po jedzeniu – konsekwencja zatrucia produktami spożywczymi, przejedzenia, alergii;
- mdłości po lekach – powikłanie po radioterapii, chemioterapii, podaniu opioidów, NLPZ, psychotropów, antybiotyków;
- mdłości z głodu – nieregularne spożywanie posiłków lub niejedzenie śniadań;
- mdłości po kawie, którym często towarzyszą: uczucie pełności, wzdęcia, biegunka, ból brzucha;
- mdłości po papierosie – wynikają z połykania nadmiernej ilości powietrza podczas palenia; papierosy osłabiają i zaburzają pracę dolnego zwieracza przełyku oraz pobudzają wytwarzanie kwasów żołądkowych, sprzyjając tym samym zarzucaniu kwaśnej treści żołądkowej do przełyku; obniżają wydzielanie śliny;
- mdłości przy chorobach zakaźnych, jak grypa, tyfus, dyfteryt;
- mdłości jako powikłanie okresu pooperacyjnego;
- choroby endokrynologiczne i metaboliczne, jak mocznica, kwasica ketonowa, cukrzyca, choroby tarczycy i przytarczyc, choroba Addisona (pierwotna niedoczynność kory nadnerczy);
- choroby układu pokarmowego, jak zakażenie żołądkowo-jelitowe, ostry brzuch z powodu zapalenia wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego czy trzustki, niedrożność jelita, przewlekły nieżyt żołądka, nadżerka dwunastnicy, zakażenia Helicobacter pylori, zapalenie lub owrzodzenie błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego;
- choroby OUN, jak uraz głowy, krwotok śródczaszkowy, infekcje, zapalenie błędnika, migrena, choroba lokomocyjna, zaburzenia psychogenne, jak strach, wstręt, silnie nieprzyjemne lub szokujące przeżycie, stres, przemęczenie;
- choroby układu sercowo-naczyniowego, jak choroba niedokrwienna serca, zawał serca, udar mózgu, niskie ciśnienie tętnicze krwi.
Co stosować na mdłości?
Podkreśla się pozytywny wpływ akupresury na niwelowanie mdłości, zwłaszcza stymulację punktu Neiguan, który umieszczony jest od wewnętrznej strony nadgarstka. Należy go mocno uciskać kciukiem drugiej ręki przez 2 minuty. Zastosowanie znajdują tu specjalne opaski i plastry akupresurowe.
Pomocne na mdłości okazać się mogą krople żołądkowe i miętowe. Dolegliwości zmniejszają się po pobudzeniu ukrwienia przez wymioty. Działanie łagodzące ma suplementacja witaminą B6.
W przypadku choroby lokomocyjnej stosuje się leki przeciwhistaminowe o działaniu przeciwwymiotnym i zmniejszające perystaltykę jelit – dimenhydrynat i prometazyna, a także środki zawierające hioscynę o działaniu uspokajającym i rozkurczającym mięśnie gładkie przewodu pokarmowego oraz wyciszającą terapię homeopatyczną zmniejszającą nudności i zawroty głowy.
Domowe sposoby na mdłości
W zmniejszeniu mdłości pomocne są domowe rozwiązania, np. ssanie plasterka cytryny lub picie pół szklanki zimnej wody z 3 łyżkami soku z cytryny lub octu jabłkowego. Doskonałym rozwiązaniem na mdłości są migdały, mielony kminek i kiełki pszenicy. Szerokie zastosowanie w neutralizowaniu mdłości wykazuje imbir, który posiada także wiele innych właściwości prozdrowotnych[1] . Plasterek świeżego korzenia imbiru zalewa się szklanką wrzątku i parzy pod przykryciem przez 10 minut. To doskonała herbata na mdłości, którą do smaku można posłodzić miodem lub sokiem malinowym. Starty imbir można zastosować, przyrządzając posiłki, zwłaszcza sałatki.
Należy odpowiednio nawadniać organizm, wypijając codziennie około 2,5 l płynów. Najlepiej pić wodę niegazowaną, herbatki owocowe, napary ziołowe z melisy, rumianku, wodę ryżową i kokosową. Złagodzenie dolegliwości przyniesie mięta pieprzowa w postaci herbaty, czystego ekstraktu lub cukierków.
Najlepiej zrezygnować z mocnej kawy i herbaty, słodkich i gazowanych napojów, nadmiernej ilości alkoholu oraz tłustych, mocno przyprawionych, ciężkostrawnych, smażonych potraw, a także unikać drażniących zapachów. Stan osoby odczuwającej mdłości poprawia się po przyjęciu pozycji leżącej i przyłożeniu do brzucha termoforu z gorącą wodą czy zaczerpnięciu świeżego powietrza.
Bibliografia:
Yamada T., Podręcznik gastroenterologii, Lublin, Wydawnictwo Czelej, 2006.
Ehmke Vel Emczyńska E., Bebelska K., Czerwonogrodzka-Senczyna A., Znaczenie poradnictwa dietetycznego w prewencji powikłań ciąży, „Nowiny Lekarskie”, 2012; 81(3): 273–280.
Mokrowiecka A., Małecka-Panas E., Nudności i wymioty, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2010; 6(4): 268-274.
Grys A., Łowicki Z., Parus A., Właściwości lecznicze imbiru, „Postępy Fitoterapii”, 2010; 1: 42-45.
Leppert W., Leczenie objawów ze strony przewodu pokarmowego u chorych w medycynie paliatywnej, „Nowiny Lekarskie”, 2011; 80(1): 47–57.
Albrecht P., Wymioty u dorosłych i dzieci: diagnostyka i leczenie, „Puls Medycyny”, 2007; 12(155):
http://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2017/Nr%202/Bromatologia%202_2017%20art%2004%20s%20115-121.pdf