Ścięgno jest podatne na uszkodzenia, dlatego kontuzje z jego udziałem przytrafiają się każdemu, nie tylko sportowcom. Wystarczy brak rozgrzewki bądź niewłaściwe przygotowanie się do aktywności, co w konsekwencji doprowadzi do naciągnięcia lub zerwania ścięgna. Dlatego też należy być ostrożnym i nie dopuszczać do jego przeciążeń.
Ścięgno – budowa
Ścięgno to włókniste pasmo zbudowane z tkanki łącznej o białawo-srebrzystym kolorze. Jest wytrzymałe i złożone z pęczków włókien, między zktórymi znajdują się fibrocyty ułożone w szeregi Ranviera. Jest to przedłużenie mięśnia, dzięki któremu siła skurczu mięśniowego przenoszona jest na kości. W organizmie człowieka występują różne rodzaje ścięgien, m.in.: walcowate, szerokie i płaskie, spłaszczone itp. Najczęściej ich kształt jest dopasowany do anatomii mięśnia. Z kolei jego długość i grubość dostosowane są do ruchu w danym stawie, a także kurczliwości mięśnia.
Zerwane, naderwane i naciągnięte ścięgno – urazy ścięgna
Urazy ścięgna, takie jak naciągnięcie, naderwanie i zerwanie, to uszkodzenia, które zwykle powodują ostry atak bólu. Do tej bolesnej kontuzji dochodzi na skutek przeciążenia. Naciągnięte ścięgno jest wynikiem mikrouszkodzenia włókien. W momencie urazu włókna przesuwają się względem siebie za mocno, przez co tracą spójność. Dlatego też w wyniku naciągnięcia ścięgna powstaje stan zapalny. Do tego typu kontuzji może dojść w każdym ścięgnie, najczęściej jednak dotyka ścięgna Achillesa, nadgarstka, ręki i palca. Z kolei podczas naderwania ścięgna dochodzi do rozerwania części włókien łączących mięsień z kością. Oprócz bólu pojawiają się wtedy często objawy takie jak: opuchlizna, zasinienie i krwiak. Mogłoby się wydawać, że naderwanie ścięgna to nic poważnego, ponieważ nie wymaga interwencji chirurgicznej. Nic bardziej mylnego, gdyż będzie ono bardziej podatne na urazy w przyszłości, co wymaga szczególnej ostrożności.
Zerwanie ścięgna jest całkowitym przerwaniem włókien ścięgnistych łączących mięsień z kością. Jego przyczyną jest zazwyczaj mocne przeciążenie lub uderzenie w napięte ścięgno (np. kopnięcie). Inną przyczyną mogą być różne schorzenia, np. choroba zwyrodnieniowa. Zerwanie ścięgna objawia się: bólem nasilającym się podczas ruchu, obrzękiem oraz unieruchomieniem w miejscu kontuzji, czasami nawet słyszalnym trzaskiem w momencie urazu,. Mogą także wystąpić uszkodzenia wokół stawów, więzadeł i chrząstki stawowej.
Zapalenie ścięgna
Kolejną przyczyną bólu ścięgna może być jego zapalenie. Ostry stan zapalny także pojawia się w wyniku przeciążenia wynikającego z nadmiernego wysiłku. Najczęściej powstaje, gdy jego regularne powtarzanie występuje wraz z czynnikami takimi jak np. uciskające obuwie lub nieprawidłowa postawa ciała. Zapalenie ścięgna objawia się bólem nasilającym się przy jego używaniu, a także ograniczeniem jego mobilności.
Zerwane lub naciągnięte ścięgno – co dalej?
Naderwane, naciągnięte lub zerwane ścięgno wymaga leczenia. W przypadku naciągnięcia i naderwania przed zastosowaniem konkretnej terapii sprawdza się, czy ścięgno nie zostało zerwane. Diagnostyka opiera się na wykonaniu badania ultrasonograficznego USG. Jeśli ścięgno jest naciągnięte lub naderwane, unieruchamia się je, aby chronić je przed ewentualnymi dalszymi urazami. Na czas leczenia należy je odciążyć, czyli wykonywać mniej ruchów (na ile to możliwe) – można np. chodzić, wspierając się laską. W terapii warto zastosować także zimne okłady, które minimalizują ból. Stosuje się także środki farmakologiczne działające przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Czasami wykorzystuje się również opatrunek gipsowy (przez 6 tygodni) lub ortezę. W przypadku zerwania ścięgna konieczne jest zazwyczaj leczenie operacyjne umożliwiające jego rekonstrukcję. Po tego typu urazach stosuje się także rehabilitację. Najczęściej są to ćwiczenia czynno-bierne i fizykoterapia, które trwają ok. 6 tygodni.
Leczenie zapalenia ścięgna
Zapalenie ścięgna wymaga głównie leczenia objawowego. Jeśli pojawia się ból, specjalista stosuje terapię, która umożliwia jego minimalizację. Warto podkreślić, że leczenie stanu zapalnego odbywa się stopniowo. Z reguły wykorzystuje się kremy, maści i środki doustne. Należy również unikać obciążania ścięgna – czasami trzeba je czasowo unieruchomić. W łagodzeniu bólu pomocne będą również zimne i gorące okłady. Należy mieć świadomość, że, jeśli zapalenie ścięgna jest przewlekłe, prowadzi to do jego stopniowego niszczenia.