Obturacja płuc stanowi istotne obciążenie dla systemu ochrony zdrowia, gdyż jest to choroba o dużym znaczeniu epidemiologicznym, zdrowotnym i społecznym. Światowa Organizacja Zdrowia donosi, iż do roku 2020 POChP będzie piątą przyczyną inwalidztwa i trzecią przyczyną zgonów na świecie. Przebiegające z obturacją zapalenia dolnych dróg oddechowych u najmłodszych także nie należą do rzadkości.
Co to jest obturacja?
Obturacja to termin medyczny, który określa zwężenie struktury anatomicznej posiadającej światło. Najczęściej mówi się o obturacji oskrzeli lub naczyń krwionośnych.
Obturacja płuc – POCHP
Do obturacji płuc dochodzi w przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, czyli POCHP, która jest poważnym problemem medycznym i społecznym. POCHP charakteryzuje się niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza w drogach oddechowych z równoczesnym występowaniem zmian pozapłucnych.
Schorzenie to nieuchronnie prowadzi do inwalidztwa oddechowego i uważane jest za czwartą co do częstości przyczynę zgonów. W Polsce z POChP zmaga się blisko 1/4 populacji w wieku powyżej 40 lat. Dotyka ona częściej mężczyzn. Wyróżnia się cztery stopnie jej zaawansowania: łagodną, umiarkowaną, ciężka i bardzo ciężką.
Co to jest POChP? Dowiesz się tego z naszego filmu
Przyczyny i objawy obturacji płuc
Przyczyną postępujących zaburzeń wentylacyjnych w POChP jest przewlekły proces zapalny, za który mogą odpowiadać czynniki takie jak: zanieczyszczenia powietrza, palenie papierosów, pyły przemysłowe i substancje chemiczne związane z aktywnością zawodową (10–20% wszystkich przypadków POChP), uwarunkowania genetyczne, zaburzenia rozwoju płuc, częste infekcje, stres oksydacyjny i niski status społeczno-ekonomiczny.
Obturacja płuc związana jest z rozwojem rozedmy i zwłóknieniem drobnych dróg oddechowych, co prowadzi do upośledzenia wymiany gazowej. Choroba obturacyjna płuc wywołuje: duszność, świszczący oddech, uporczywy kaszel, uczucie ciasnoty w klatce piersiowej, odkrztuszanie, osłabienie, krwioplucie, męczliwość, upośledzenie tolerancji wysiłku, przyspieszenie oddechu (tachypnoe) i wzmożone produkowanie śluzu. Ma miejsce spadek masy ciała i brak łaknienia. Dochodzi do niszczenia pęcherzyków płucnych, rozwoju nadciśnienia płucnego i zmniejszenia pojemności wdechowej. W konsekwencji może nastąpić przerost prawej komory serca i rozwój serca płucnego. POCHP predysponuje do osteoporozy, anemii i zaburzeń endokrynologicznych lub ze strony układu nerwowego.
Proces diagnostyczno-terapeutyczny POCHP
Leczenie obturacji płuc ma charakter wyłącznie objawowy, gdyż jest to choroba nieuleczalna. Wśród metod terapeutycznych wymienia się m.in.: farmakoterapię (zwłaszcza leki rozszerzające oskrzela podawane drogą wziewną i przeciwkaszlowe), tlenoterapię, wentylację mechaniczną inwazyjną i nieinwazyjną, leczenie chirurgiczne (zabiegi zmniejszające objętość płuc oraz przeszczepianie jednego lub obu płuc), rehabilitację i edukację chorego.
Rozpoznanie obturacji stawia się w oparciu o spirometrię, która mierzy objętość i pojemność płuc oraz przepływ powietrza znajdującego się w płucach i oskrzelach w różnych fazach cyklu oddechowego. Pomocne w diagnozie zmian obturacyjnych są: RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa, hematokryt, gazometria, ECHO, próba wysiłkowa i EKG.
Zobacz nasz film i dowiedz się wszystkiego o układzie oddechowym
Obturacja oskrzeli u dzieci
Obturacja oskrzeli u dzieci nie należy do rzadkości. Szacuje się, że około 50–60% dzieci w wieku przedszkolnym demonstruje co najmniej jeden incydent obturacji, czyli upośledzonej drożności oskrzeli przy zachowanych objętościach płucnych. Zdaniem niektórych specjalistów nawracające obturacyjne stany zapalne oskrzeli należy traktować jako wczesną fazę astmy.
Obturacji u małych dzieci sprzyja niedojrzałość w budowie i czynności układu oddechowego (wąskie drogi oddechowe, mała liczba elementów sprężystych, duża skłonność śluzówki do obrzęku, znaczna podatność nabłonka dróg oddechowych na uszkodzenia podczas infekcji), co dotyczy zwłaszcza niemowląt. Za najczęstszą przyczynę obturacji oskrzeli uważa się zakażenia wirusowe. Rozwija się ona także w wyniku wad rozwojowych w obrębie układu oddechowego i krążenia. Może być konsekwencją wiotkości oskrzeli, guzów klatki piersiowej lub patologii rzęsek. Współwystępuje z mukowiscydozą, zaburzeniami odporności, dysplazją oskrzelowo-płucną czy zespołami aspiracji. Bywa także efektem działania czynników alergicznych.
Obturacja oskrzeli u dzieci daje objawy takie jak nadmierny skurcz oskrzeli, nasilony obrzęk dróg oddechowych i znaczne gromadzenie wydzieliny śluzowej. Często towarzyszy temu podwyższona temperatura ciała, uporczywy kaszel, świszczący oddech i duszność.
Leczenie obturacji oskrzeli opiera się zwłaszcza na nawadnianiu organizmu i farmakoterapii z wykorzystaniem leków przeciwkaszlowych i ułatwiających odkrztuszanie (mukolityków) oraz środków rozkurczających oskrzela i łagodzących stan zapalny. Można przeprowadzać inhalacje. Należy dbać o nawilżenie powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko.
Obturacja oka
Obturacja oka to sposób leczenia niedowidzenia polegający na zasłanianiu specjalnym plastrem oka lepiej widzącego w celu wymuszenia wzmożonej pracy na oku niedowidzącym. Z obturatora na oko można skorzystać także w przypadku zeza, leniwego oka czy podwójnego widzenia. Wykazuje skuteczność wyłącznie w przypadku dzieci. Najczęściej zastosowanie mają silikonowe obturatory kosztujące około 10 zł.
Jak zbudowane jest oko? Odpowiedź znajdziesz w filmie
Bibliografia:
1. Batura-Gabryel H., Zmiany ogólnoustrojowe u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, „Pneumonologia i Alergologia Polska”, 2009, 77, s. 180–185.
2. Sawicka A., Marcinowska-Suchowierska E., Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) w wieku podeszłym, „Postępy Nauk Medycznych”, 2011, XXIV(5), s. 435–439.
3. Jasik A., Marcinowska-Suchowierska E., Przewlekła obturacyjna choroba płuc, „Postępy Nauk Medycznych”,2009, 5, s. 340–344.
4. Bręborowicz A., Obturacyjne zapalenia oskrzeli a astma oskrzelowa u dzieci, „Alergia Astma Immunologia”, 1998, 3(4), s. 205–212.