Mononukleozą nie jest łatwo się zarazić, ponieważ przenoszą ją tylko ludzie, w których ślinie znajduje się wirus EBV. Do zarażenia dochodzi więc na skutek bliskiego kontaktu (pocałunki) lub współdzielenia z osobą chorobą sztućców czy picia z jednej butelki. Sytuację komplikuje długi okres wylęgania choroby (nawet do 50 dni) oraz zarażania – nawet do pół roku.

Zobacz także: Kiedy organizm atakuje mózg i zaczynają się urojenia. Obłęd czy mononukleoza? Co może być przyczyną szaleństwa?

Co to jest mononukleoza zakaźna i jakie ma objawy?

Pierwsze objawy mononukleozy przypominają grypę, rozwijają się stopniowo i trwają do dwóch tygodni. Następnie, gdy wirus Epsteina-Barr wniknie do komórek nabłonka, pojawia się bardzo silny ból gardła i zapalenie migdałków – objawy przypominające anginę. Towarzyszy im wysoka gorączka. Stan ten trwa około jednego do dwóch tygodni, a w niektórych przypadkach nawet dłużej.

Charakterystycznym objawem mononukleozy jest znaczne powiększenie węzłów chłonnych. Czasem może dojść do powiększania węzłów na głowie, przez co tworzą się typowe dla tej choroby “rogi”.

W drugim i trzecim tygodniu choroby u większości chorych występuje powiększenie śledziony. Jego objawy to najczęściej ból brzucha lub pleców oraz nudności. Lekarz może wykryć powiększenie śledziony u dziecka w badaniu fizykalnym.

Mononukleoza może być też przyczyną powiększenia wątroby, które następuje na skutek przejściowego stanu zapalnego wywołanego obecnością wirusa.

Mononukleoza u dorosłych może dawać inne objawy – często jest ich mniej i można dostrzec tylko powiększone węzły chłonne w okolicy szyjnej. Większe jest też ryzyko wystąpienia żółtaczki.

Mononukleoza – jak przebiega proces diagnostyczny?

Jeśli wystąpiło ryzyko zarażenia mononukleozą lub lekarz podejrzewa chorobę na podstawie występujących objawów, to zleca się wykonanie badań z krwi. Najczęściej stosowany test na mononukleozę to badania serologiczne, w których określa się obecność przeciwciał przeciwko wirusowi EBV (pozwalają one również oszacować, kiedy doszło do zachorowania). Istnieją również badania wykrywające DNA tego wirusa, które stosuje się, jeśli pacjent ma upośledzoną odporność.

Pomocne jest również wykonanie morfologii, ponieważ, jeśli występuje mononukleoza, często pojawiają się w rozmazie krwi limfocyty atypowe, czyli reaktywne.

Mononukleoza – leczenie

Ponieważ mononukleoza to choroba wirusowa, leczenie ma na ogół charakter objawowy. W razie potrzeby podaje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, czasem leki zmniejszające obrzęk gardła i dróg oddechowych. W przypadku bardzo ostrego przebiegu choroby można zastosować leczenie przeciwwirusowe.

Zalecany jest odpoczynek i unikanie wysiłku, na skutek którego mogłoby dojść do pęknięcia śledziony. Z tego samego powodu, w przypadku bardzo dużego powiększenia śledziony, konieczna jest hospitalizacja.

Z filmu dowiecie się więcej o mononukleozie:

Jakie powikłania powoduje mononukleoza?

Powikłania w przebiegu mononukleozy zdarzają się rzadko, jednak mogą być bardzo groźne. Należą do nich: wtórne zakażenia bakteryjne (w ich przebiegu można stosować tylko niektóre antybiotyki), opuchnięcia i nacieki w drogach oddechowych oraz zmiany hematologiczne:

• pęknięcie śledziony,
  
• zapalenie opon mózgowych, mózgu i rdzenia kręgowego,
  
• zespół Guillaina i Barrégo
  
• zapalenie serca,
  
• niektóre nowotwory,
  
• małopłytkowość.

Pękniecie śledziony objawia się bólami brzucha i osłabieniem. Choć zdarza się bardzo rzadko, stanowi zagrożenie dla życia. W celu jego jednoznacznego zdiagnozowania należy wykonać laparoskopię zwiadowczą.

Mononukleoza w ciąży i u dzieci — dla kogo jest wyjątkowo groźna?

Mononukleoza u dzieci ma najczęściej dobre rokowania. Należy poczekać aż choroba minie, jednocześnie chroniąc dziecko przed nadmiernym wysiłkiem.

Mononukleoza w ciąży może być groźna dla płodu, dlatego należy ją leczyć. Konieczna jest jednak wcześniejsza rzetelna diagnoza, ponieważ zbędne leczenie również może narażać zdrowie nienarodzonego dziecka.

Choroba ta jest szczególnie groźna dla osób cierpiących na nowotwory lub ze stale obniżoną odpornością, kiedy organizm nie ma możliwości bronić się przed wirusem EBV. Zdarza się, że lekarze decydują się na zmniejszenie dawek leków immunosupresyjnych, aby wesprzeć odporność pacjenta.

Czy mononukleoza jest wyleczalna?

Mononukleoza jest chorobą, która ustępuje samoistnie, po czym nabiera się na nią trwałej odporności. Wirus EBV pozostaje jednak do końca życia w zaatakowanym przez niego organizmie. Może to prowadzić do zespołu przewlekłego zmęczenia, zmian nowotworowych oraz chorób tarczycy. W takich przypadkach zalecane jest podawanie leków przeciwwirusowych oraz odpowiednich ziół i suplementów.