Ból głowy jest często zgłaszanym problemem przez ciężarne. Może być kilka przyczyn tej dolegliwości: zmęczenie, niewyspanie, stres, głód, niedostateczna ilość płynów, a także zmiany hormonalne – znaczny wzrost estrogenów i progesteronu. Jednym z najsilniejszych i najbardziej dokuczliwych bólów głowy w ciąży jest migrena. Łagodzenie jej objawów powinno opierać się na domowych sposobach, ponieważ środki farmakologiczne mogą zaszkodzić dziecku.
Przyczyny bólu migrenowego w ciąży
Migrena jest jednym ze schorzeń neurologicznych, które charakteryzuje się występowaniem napadów bardzo silnego bólu głowy, trwającego od 4 do 72 godzin. Szacuje się, że dotyczy ono 8% populacji Polski, z czego zdecydowaną większość, bo aż 75%, stanowią kobiety. Migrena może pojawić się w każdym wieku, jednak gwałtowny wzrost przypadków odnotowuje się u osób po okresie dojrzewania.
Niekiedy bóle migrenowe w ciąży pojawiają się u kobiet, które wcześniej ich nie doznawały. Przyczyną migreny są wówczas nadwrażliwe reakcje neuronaczyniowe, predyspozycje genetyczne i zmiany w przepływie krwi do mózgu, a także wahania poziomu hormonów (zwłaszcza w I trymestrze). Napad migreny w ciąży może być spowodowany także:
- stresem,
- napięciem emocjonalnym,
- nieodpowiednią dietą,
- spożywaniem małej ilości wody,
- zmęczeniem,
- nadmiernym wysiłkiem fizycznym,
- ostrym światłem,
- hałasem,
- dymem tytoniowym.
U większości kobiet migrena w ciąży jest słabsza. Odpowiedzialne za to są hormony ciążowe, szczególnie wysoki poziom estrogenów. Największą poprawę odnotowują ciężarne w II i III trymestrze. Na złagodzenie migrenowego bólu głowy w ciąży wpływają również beta-endorfiny, które wykazują pewne działanie analgetyczne (przeciwbólowe). Niektóre cierpiące na to schorzenie kobiety po zapłodnieniu ani razu nie doznały napadu. Zdarza się to zwłaszcza u tych pań, u których migrena związana była z menstruacją.
Zobacz film: Migrena
Objawy migreny w ciąży
Migrenowe bóle głowy w ciąży są bardzo silne, pulsujące i zwykle zlokalizowane tylko z jednej strony. Poszczególne napady mogą różnić się stopniem nasilenia oraz długością trwania. Zwykle jednak są dłuższe niż 4 godziny i kończą się przed upływem 72 godzin. Objawy migreny u ciężarnej nasilają się pod wpływem wysiłku fizycznego i emocji. Bardzo często zdarza się, że ból utrudnia lub uniemożliwia codzienne funkcjonowanie.
Najczęściej bóle migrenowe w ciąży przebiegają razem z nudnościami, zawrotami głowy i wymiotami. Kobieta jest rozdrażniona, nadwrażliwa na dźwięki, światło i zapachy, ma problemy z koncentracją oraz napięty kark. Niektóre ciężarne podczas napadu migreny w ciąży skarżą się też na wzmożoną potliwość.
Specyficznym rodzajem schorzenia jest migrena z aurą. W ciąży objawia się ona dolegliwościami neurologicznymi. Występują one bezpośrednio przed napadem bólu migrenowego. Najczęściej są to zaburzenia widzenia (zamazanie obrazu, migające plamy), zaburzenia mowy, osłabienie jednej połowy ciała, drętwienie kończyn lub części twarzy. Objawy te są całkowicie odwracalne.
Migrena w ciąży – jak sobie radzić z bólem?
Migrena w ciąży jest szczególnie uciążliwa ze względu na to, że ciężarna nie może zażywać większości leków przeciwbólowych. Zalecane jest korzystanie z niefarmakologicznych sposobów na migrenowy ból głowy. Jeżeli jednak nie są one skuteczne lub napady często nawracają, należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Wówczas może on zadecydować o podaniu paracetamolu. Nie jest wskazane zażywanie żadnych środków farmaceutycznych na własną rękę.
Skuteczne, domowe sposoby na migrenę w ciąży to:
- zimny okład na czoło, skronie i kark,
- ćwiczenia oddechowe i relaksacja,
- odpoczynek w cichym, ciemnym i wywietrzonym pokoju przez minimum 30 minut,
- masowanie skroni i karku czubkami palców,
- ciepła kąpiel,
- wypicie naparu z melisy,
- drzemka.
Należy podjąć także działania, dzięki którym migrenowy ból w ciąży nie będzie występować. Ciężarna powinna dużo odpoczywać, wysypiać się i zdrowo odżywiać (zwiększyć podaż magnezu). Zalecana jest codzienna umiarkowana aktywność fizyczna na świeżym powietrzu. Warto także nauczyć się technik relaksacyjnych i uprawiać jogę.
Migrena a ciąża
Migrenowy ból w ciąży nie stanowi zagrożenia dla ciężarnej ani dla rozwijającego się płodu. Należy jednak zgłaszać fakt jego wystąpienia lekarzowi, ponieważ częste, nawracające lub długotrwałe napady mogą nieznacznie zwiększyć ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego lub rzucawki – podniesionego ciśnienia tętniczego, prowadzącego do ataku drgawkowego. Dotyczy to zwłaszcza kobiet po 30. roku życia.
Bibliografia:
1. W. M. Kanadys, Idiopatyczne bóle głowy u kobiet w ciąży i karmiących piersią: patogeneza, epidemiologia i postępowanie terapeutyczne, [w:] „Perinatologia, neonatologia i ginekologia”, 2014, tom 7, zeszyt 2, s. 88–101.