Za twórców masażu segmentarnego uważa się O. Glasera i W. A. Dalicho. Metoda ta powstała w latach 50. XX w. Jest to zabieg leczniczy, którego celem jest łagodzenie odruchowych zmian chorobowych poprzez wzajemne oddziaływanie na siebie tkanki skórnej, łącznej, mięśniowej i okostnej. Masaż segmentarny znajduje szczególne zastosowanie w leczeniu chorób narządów wewnętrznych. Stanowi uzupełnienie masażu klasycznego.

Czym jest masaż segmentarny?

Masaż segmentarny to zespół rękoczynów, czyli chwytów i technik, stosowanych w celu świadomego odruchowego oddziaływania na wszystkie tkanki i ich zmiany chorobowe.

W metodzie tej nie stosuje się tłustych środków poślizgowych, gdyż uniemożliwiają one poprawne wykonywanie chwytów. Czas trwania masażu segmentarnego determinowany jest schorzeniem, obszarem zmian odruchowych poszczególnych tkanek i reaktywnością chorego. Średni czas zabiegu nie przekracza 30 minut.

Dawkowanie masażu segmentarnego uzależnione jest od: siły zastosowanego bodźca, czasu trwania, indywidualnej reaktywności organizmu, obszaru objętego masowaniem, wieku i płci chorego, liczby zabiegów i stosowanych technik.

Masaż segmentarny – techniki

Masaż segmentarny stosuje techniki typowe dla masażu klasycznego. Wykorzystuje się w nim m.in. głaskanie, wałkowanie, ugniatanie, rozcieranie i wibrację. Zastosowanie mają ponadto specjalne chwyty masażu segmentarnego, takie jak: śrubowanie, rolowanie, piłowanie, pociąganie, posuwanie, sprężynowanie klatki piersiowej, wstrząsanie miednicy, chwyt międzykolczysty, chwyt podłopatkowy, chwyt przyśrubowania prawostronnego, chwyt przyśrubowania lewostronnego i chwyt okołołopatkowy. Wymienia się także chwyt biodrowy, międzykolcowy, międzyżebrowy, nadkolcowy, na dolny kąt łopatki, mięsień nadgrzebieniowy i podgrzebieniowy, mięśnie biodrowe, czworoboczne, karku, pośladkowe, na mostek, pęcherz, spojenie łonowe, więzadło pachwinowe czy wyrostki kolczyste.

Zastosowanie masażu segmentarnego

Masaż segmentarny stosuje się m.in.:

• w obrębie chorób skóry – odmrożenie, zaburzenia odżywcze skóry, choroby naczyń krwionośnych i limfatycznych;
  
• w zakresie chorób kości, stawów i części miękkich – zmiany pourazowe stawów, kości czy mięśni, zmiany po zapaleniu stawów, więzadeł, ścięgien oraz mięśni, zaburzenia odżywcze kości, zmiany zwyrodnieniowe stawów, zaburzenia funkcji tkanki łącznej, zmiany chorobowe okostnej, przykurcze stawów, reumatoidalne zapalenie stawów;
  
• w obrębie chorób układu mięśniowego – rozluźnienie napięcia mięśni oddechowych w przebiegu chorób dróg oddechowych, likwidacja skurczów błony mięśniowej naczyń krwionośnych, pobudzenie czynności mięśni gładkich narządów wewnętrznych;
  
• w zakresie chorób układu krążenia – niedociśnienie tętnicze, niewydolność krążenia, stany po przebytych zapaleniach żył, choroby obwodowych naczyń krwionośnych, stwardnienie tętnic obwodowych, choroba Raynauda, przewlekłe stany zapalne mięśnia sercowego, choroba Buergera, zespół płucno-sercowy, czynnościowe zaburzenia pracy serca, początkowa faza sklerotyzacji naczyń wieńcowych, samorodna sinica kończyn, stwardnienie tętnic w cukrzycy, guzkowate zapalenie żył, żylaki;
  
• w zakresie chorób układu nerwowego – nerwobóle, zespół wypadnięcia krążka międzykręgowego, stany po urazach i zapaleniach nerwów obwodowych, zaburzenia gruczołów wydzielania wewnętrznego, zaburzenia autonomicznego układu nerwowego, bóle głowy pochodzenia neurogennego;
  
• w obrębie chorób narządów wewnętrznych – czynnościowe zaburzenia narządów wewnętrznych, zaburzenia napięć ścian narządów wewnętrznych, przewlekłe choroby narządów wewnętrznych, stany po bakteryjnych zapaleniach narządów wewnętrznych.
  

Masaż segmentarny grzbietu

Masaż segmentarny grzbietu przeprowadza się w pozycji leżącej na brzuchu. Kończyny górne ułożone są wzdłuż ciała, a głowa na boku. Na początku ma miejsce masaż kręgosłupa. Następnie przechodzi się do masażu grzbietu w pasmach podłużnych (z dołu do góry) oraz poprzecznych (od linii pachowej środkowej do kręgosłupa). Ostatnim elementem jest masaż okolicy łopatkowej. Zastosowanie mają zarówno typowe techniki masażu klasycznego (głaskanie i rozcieranie), jak i masażu segmentarnego (m.in. piłowanie, śrubowanie, rolowanie, posuwanie i uciskanie). Na zakończenie przeprowadza się wibracje grzbietu całą dłonią.

Masaż segmentarny w rwie kulszowej

Masaż segmentarny wykorzystywany jest zwłaszcza w jednostkach chorobowych takich jak rwa kulszowa. Zabieg wykonuje się 3 razy w tygodniu. Czas trwania jednego to 30 minut. Łagodniejsza postać choroby wymaga przeprowadzenia 6–7 masaży, zaś przypadki ciężkie – nawet 20 zabiegów.

Na początek wykonuje się diagnostykę zmian odruchowych. Masaż przeprowadza się u chorego w:

• pozycji leżącej na brzuchu – masaż kręgosłupa, grzbietu po obu stronach, kości krzyżowej, pośladka po stronie chorej;
  
• pozycji siedzącej – masaż grzebienia biodrowego po stronie chorej, mięśnia biodrowego po stronie chorej, wstrząsanie miednicy;
  
• pozycji leżącej na plecach – masaż uda, stawu kolanowego i dołu podkolanowego, podudzia, stawu skokowego i stopy.
  

Wskazaniami do masażu segmentarnego w rwie kulszowej są: zmiany zniekształcające i gośćcowe kręgosłupa, choroby miednicy, przepukliny i wypadnięcie jądra miażdżystego. Przeciwwskazania do masażu segmentarnego w rwie kulszowej stanowią: stany ostre i podostre rwy kulszowej, choroby nowotworowe i wysoka temperatura ciała.

Bibliografia:

1. Magiera L., Kasperczyk T., Segmentarny masaż leczniczy, Kraków, Bio-styl, 2006.

2. Zborowski A., Masaż segmentarny, Kraków, Wydawnictwo AZ, 2000.

3. Magiera L., Leksykon masażu i terminów komplementarnych, Kraków, Bio-styl, 2008.