Antygen rakowo-płodowy (CEA) to wskaźnik pomocny w diagnostyce niektórych chorób nowotworowych. Jest to marker, którego górna granica normy różni się u osób niepalących i palących. Marker nowotworowy CEA wzrasta głównie w raku jelita grubego, a niekiedy również w przypadku chorób nowotworowych płuc czy trzustki. Nie stawia się diagnozy na podstawie wyłącznie markera płodowego CEA. Może być on wskaźnikiem służącym monitorowaniu leczenia.

Marker nowotworowy CEA – co to jest?

Marker nowotworowy CEA to antygen rakowo-płodowy, glikoproteina, która jest produkowana na etapie życia płodowego. Synteza markera CEA zostaje zahamowana tuż po urodzeniu. W śladowych ilościach może być wydzielana w ciągu życia przez wątrobę, trzustkę i jelita. Kiedy dochodzi do rozwoju choroby nowotworowej, nagle uaktywniają się geny odpowiedzialne za proces syntezy markera CEA. Dochodzi wtedy do wzrostu jego stężenia we krwi.

Normy dla antygenu rakowo-płodowego

Antygen rakowo-płodowy ma tylko górną granicę normy. U palących norma nie powinna przekraczać 5 ng/ml, a u niepalących – 2,5 ng/ml.

Kiedy wykonywać badanie markera nowotworowego CEA?

Badania na obecność markerów nowotworowych mogą stanowić formę badania przesiewowego w kierunku danych jednostek chorobowych. Analizę poziomu markera CEA wykonuje się, jeśli podejrzewa się chorobę nowotworową, np. jelita grubego czy odbytnicy.

Nawet jeśli marker wyjdzie dodatni, nie jest to jedyny element diagnostyki chorób nowotworowych przewodu pokarmowego, choć jest on głównym nieinwazyjnym wskaźnikiem. Ponadto warto wykonywać badanie markera nowotworowego CEA w celu oceny skuteczności terapii przeciwnowotworowej. Spadek stężenia markera rakowo-płodowego oznacza dobrą reakcję na leczenie. Ponadto po leczeniu może służyć jako badanie wykorzystywane w diagnostyce wznowy nowotworu czy odległych przerzutów. Nie ma żadnych przeciwwskazań do oznaczenia antygenu rakowo-płodowego, ponieważ badanie wykonuje się z niewielkiej ilości krwi.

Podwyższony poziom markera CEA we krwi

Nieznaczne podwyższenie stężenie markera nowotworowego CEA może występować w stanach klinicznych, niezwiązanych z chorobą nowotworową:

• marskość wątroby,

• zapalenia wątroby,

• zapalenie trzustki,

• wrzodziejące zapalenie jelita grubego,

• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,

• ciąża.

Ponadto marker nowotworowy CEA może sugerować raka jelita grubego i odbytnicy. Jego poziom wzrasta wraz z zaawansowaniem choroby. Rzadziej CEA wzrasta w raku żołądka, trzustki, piersi, nowotworów narządu rodnego, stercza, pęcherza moczowego, płuc. Niekiedy pojawia się w wyniku wznowy choroby i przerzutów.