Rak kosmówki (choriocarcinoma) jest groźnym nowotworem rozwijającym się w płciowych narządach wewnętrznych kobiet. Kosmówczak ma tendencję do pojawiania się u kobiet ze schorzeniem o nazwie „zaśniad groniasty”, będącej niezłośliwą postacią ciążowej choroby trofoblastycznej.

Przyczyny raka kosmówki

Rak kosmówki zaliczany jest do nowotworów lokalizujących się najczęściej w macicy lub jajnikach po przebyciu zaśniadu groniastego. Wywodzi się z trofoblastu, czyli tkanki, która w warunkach fizjologicznych tworzy łożysko u kobiet w ciąży. Pewien odsetek przypadków odnotowano u kobiet po poronieniu oraz aborcji. Część raków kosmówki pojawia się w wypadku ciąży pozamacicznej. Dużo rzadziej po porodzie.

Czynnikiem ryzyka jest wiek kobiety. Najczęściej chorobę diagnozuje się u bardzo młodych kobiet poniżej 20 roku życia oraz u tych powyżej 40 roku życia.

Patologia raka kosmówki

Cechą charakterystyczną dla tego rodzaju nowotworu jest identyfikacja w rozmazie syncytiotrofoblastów (wielojądrowych komórek łożyska) i cytotrofoblastów (wewnętrznej warstwy trofoblastu, czyli błony kosmówki). Ponieważ syncytiotrofoblasty odpowiedzialne są za wytworzenia ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (beta-HCG), ich poziom u tych kobiet jest znacznie podwyższony. Warto zaznaczyć, że beta-HCG jest jednym z wyznaczników ciąży, dlatego zdarza się, że jest ona mylona z rakiem kosmówki. Syncytiotrofoblasty to duże, wielojądrowe komórki z cytoplazmą eozynofilową (kwasochłonną), natomiast cytotrofoblasty są wielościenne i jednojądrowe (jest to jądro hiperchromatyczne) zanurzone w jasnej cytoplazmie.

Objawy raka kosmówki

Nowotwór kosmówki ze względu na wysoką złośliwość może dawać objawy dopiero po przerzutach do różnych organów. Pojawiają się one szybciej niż symptomy z dróg rodnych. Najczęstsze objawy raka kosmówki to: uciążliwe bóle w klatce piersiowej, krwawienia z dróg rodnych, np. brunatne upławy (mające miejsce poza krwawieniem miesięcznym), duszności, zaburzenia mowy i świadomości, drgawki oraz nudności i wymioty (przy przerzutach do ośrodkowego układu nerwowego). Typowym symptomem jest również powiększona macica.

Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o kobiecym układzie rozrodczym:

Diagnoza i leczenie raka kosmówki

Rozpoznanie kosmówczaka opiera się zarówno na ocenie stężenia gonadotropiny kosmówkowej z krwi, jak i na badaniu ultrasonograficznym (USG) przezpochwowym. Lekarz zleca także histopatologię, która polega na pobraniu wycinka materiału biologicznego oraz jego ocenie pod mikroskopem.

W leczeniu raka kosmówki najczęściej stosuje się cytostatyki. Są to środki farmakologiczne używane w chemioterapii. Ten rodzaj nowotworu jest wrażliwy na taką formę leczenia, ponieważ w przypadku odmiany ciążowej obecne są również antygeny ojcowskie. Wówczas wskaźnik wyleczenia raka kosmówki u ciężarnych wynosi nawet 95%. U kobiet z niskiej grupy ryzyka wykorzystuje się metoreksat (antagonistę kwasu foliowego, antymetabolit) w postaci pojedynczego leczenia. Cytostatyki zaleca się jedynie pacjentkom pochodzącym z grupy niskiego ryzyka oraz tym, u których zmiany zlokalizowane są wyłącznie w obrębie macicy. Co z pozostałymi przypadkami? W przypadku kobiet z grupy pośredniego lub wysokiego ryzyka, u których rokowanie jest znacznie gorsze, zaleca się terapię z użyciem kilku cytostatyków. Leczenie skojarzone może polegać na podawaniu cyklofosfamidu, aktynomycyny oraz etopozydu. Kiedy doszło do rozległych przerzutów na inne narządy, wdraża się radioterapię.

U pacjentek z zaawansowaną chorobą często konieczne jest wykonanie histerektomii, czyli chirurgiczne usunięcie macicy. Taki zabieg zalecany jest szczególnie tym kobietom, u których dochodzi do rozległych krwawień lub infekcji.

Rak kosmówki jąder

Rak kosmówki należy do rzadkich nowotworów u mężczyzn i dotyczy wówczas jąder. Zazwyczaj pojawia się między 20 a 30 rokiem życia. Na ogół rozpoznaje się go już na bardzo zaawansowanym etapie rozwoju. Jest odporny na chemioterapię i dlatego ma znacznie gorsze rokowanie niż rak kosmówki u kobiet. Guz często rozsiewa się na węzły chłonne i inne organy wewnętrzne, w tym wątrobę, płuca, śledzionę, przewód pokarmowy i mózg. Przerzuty mogą pojawiać się nawet bez zajmowania węzłów chłonnych. Rak kosmówki jąder jest trudny do rozpoznania w badaniu palpacyjnym.

Bibliografia:

1. Gerson RF, Lee EY, Gorman E. Primary extrauterine ovarian choriocarcinoma mistaken for ectopic pregnancy: sonographic imaging findings. AJR Am J Roentgenol. 2007, 189 (5): 280–283.