Komosa ryżowa stosowana jest często w zastępstwie ryżu i kasz. Jest pożywna, smaczna i zdrowa. Posłuży jako doskonały dodatek na przykład do warzywnego gulaszu. Warto wiedzieć, że quinoa nie zalicza się do zbóż - wytwarza nasiona zawierające skrobię, jednak nie jest zbożem.

Komosa ryżowa – charakterystyka

Quinoa jest rośliną jednoroczną, uprawianą w Ameryce Południowej od ponad 3–5 tysięcy lat (rozbieżność zależna od różnych źródeł). Jest spokrewniona z polską komosą białą. Na obszarach górskich w kraju Inków stosowana była w zastępstwie kukurydzy. Znaczenie komosy ryżowej zmalało, gdy po podboju państwa przez Hiszpanów zaczęto uprawiać jęczmień i pszenicę. Obecnie uprawy komosy ryżowej są rozszerzane i wprowadzane na terenach europejskich – poza Stanami Zjednoczonymi znajdują się głównie w Kanadzie, Indiach i Wielkiej Brytanii.

Komosa ryżowa – wartości odżywcze

W 100 g ugotowanej komosy ryżowej znajduje się 120 kcal. Roślina ta jest źródłem zdrowych kwasów tłuszczowych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zawiera pełnowartościowe białko, witaminy i składniki mineralne, a także błonnik, który reguluje przemianę materii.

Wśród istotnych składników budulcowych quinoy znajdują się saponiny. Sprawiają, że roślina ma właściwości antyalergiczne, może także zwalczać wirusy i stymulować system immunologiczny do poprawnej pracy. Wykazuje także działanie przeciwzapalne i przeciwgrzybiczne. Zapobiegają również działaniu wolnych rodników na skórę, dzięki czemu nie ulega ona tak szybko procesowi starzenia.

Quinoa jest bogatym źródłem flawonoidów, głównie kwercetyny i kampferolu, dzięki czemu wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Zawiera także niemałą dawkę magnezu (aż 64 mg w 100 g ziarna) oraz – w przeciwieństwie do zwyczajnych zbóż – flawonoidy.

Komosa ryżowa a celiakia

Komosa ryżowa nie zawiera glutenu, co sprawia, że wydaje się rośliną idealną do spożywania przez osoby zmagające się z chorobą trzewną – celiakią (czyli zaburzeniami związanymi z tolerancją glutenu). Na podstawie wyników niektórych badań podejrzewa się jednak, że komosa zaostrza przebieg tej choroby poprzez stymulowanie odpowiedzi immunologicznej wrodzonej oraz nabytej.

Sprawdzili to uczeni z londyńskiego Kings College - m.in. Victora F. Zevallosa. Przeprowadzili badania, dzięki którym mity na temat komosy dotyczące zaostrzania przebiegu choroby zostały obalone. 

W eksperymencie naukowców wzięło udział 19 osób stosujących na co dzień dietę bezglutenową. Przez 6 tygodni osoby te spożywały dodatkowo 50 g komosy ryżowej, a następnie zostały przebadane. Na podstawie wyników wykazano, że ta ilość jest bezpieczna dla zdrowia tych osób.

Quinoa a cukrzyca

W składzie komosy ryżowej znajduje się znaczna ilość węglowodanów złożonych. Wśród 21,3 g węglowodanów w 100 g produktu zaledwie 0,87 g to cukry proste. Quinoa ma niski indeks glikemiczny – po ugotowaniu jego wartość wynosi 35. Dzięki sporej zawartości błonnika (2,8 g / 100 g) roślina pomaga obniżyć poziom glukozy we krwi. Z tych powodów jest to doskonałe pożywienie dla osób zmagających się z cukrzycą.

Komosa ryżowa – czy można ją jeść przy miażdżycy?

Ziarna komosy ryżowej są doskonałym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych. Obniżają one poziom cholesterolu LDL (ang. low-density lipoprotein) we krwi, a także zmniejszają ryzyko wystąpienia miażdżycy i innych dolegliwości związanych z zaburzeniami działania układu krążenia.

Kwas linolenowy zawarty w ziarnach komosy to rodzaj znanego szerzej kwasu omega-3. Przyczynia się on do zmniejszenia stanów zapalnych w organizmie, a oprócz profilaktyki przeciwmiażdzycowej zapobiega chorobom serca i zapaleniom stawów. Kwas linolowy, jako niesyntezowany przez organizm, również jest niezwykle ważny w poprawnym funkcjonowaniu układu krążenia. W codziennej diecie powinien pokrywać 30% zapotrzebowania na tłuszcz. Kwas ten zapobiega powstawaniu blaszki miażdżycowej. Z kolei kwas oleinowy (z grupy kwasów omega-9) wspiera osoby z zaburzeniami funkcjonowania wątroby. Zapobiega też powstawaniu kamieni żółciowych.

Quinoa dla zdrowia

Komosa ryżowa zawiera pełnowartościowe białka, które nie są naturalnie syntezowane w organizmie. To dobra alternatywa dla białek zwierzęcych i może być zamiennie stosowana w diecie. 

Quinoa zalecana jest głównie tym, którzy muszą ograniczyć mięso ze względów zdrowotnych.

Naukowcy z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego przeprowadzili badania, z których wynika, że wyciągi z nasion, kiełków i liści komosy ryżowej hamują powstawanie komórek rakowych prostaty. Badania zostały jednak wykonane na szczurach, a w przypadku ludzi takiego działania nie udowodniono.