Medycyna kliniczna obejmuje zarówno profilaktykę zdrowotną, jak i planowanie rehabilitacji układu ruchu. Zajmuje się wprowadzaniem, monitorowaniem oraz ewaluacją działań leczniczych podejmowanych w ramach usprawniania kondycji fizycznej pacjenta. Wykorzystywana jest w przebiegu chorób upośledzających zdolności motoryczno-wydolnościowe.
Czym jest kliniczna medycyna sportowa?
Sportowa medycyna kliniczna to interdyscyplinarna dziedzina wiedzy lekarskiej, której istotą jest sprawowanie opieki medycznej nad człowiekiem zarówno w okresie choroby, jak i w przeciągu całego życia. W zakresie medycyny sportowej znajdują się wszelkie działania profilaktyki i zachowania optymalnej kondycji zdrowotnej pacjenta oraz terapeutyczne postępowanie w przypadku pogorszenia stanu zdrowia, urazów i rozwijania się chorób o charakterze ostrym i przewlekłym, obejmujących głównie układ ruchu.
Medycyna sportowa zajmuje się całością procesów zachodzących w organizmie człowieka pod wpływem aktywności fizycznej oraz z powodu jej braku i dotyczy zarówno profesjonalnych zawodników, jak i amatorów rekreacji oraz wszystkich osób czynnych fizycznie, a także tych, którym wskazany jest wysiłek i modyfikacja dotychczasowego trybu życia. Medycyna tego typu wykorzystuje wiedzę i osiągnięcia z zakresu innych gałęzi lecznictwa, m.in. ortopedii i traumatologii narządu ruchu, chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej czy kardiologii i fizjoterapii, a także nauk, takich jak biologia, fizjologia, antropologia, psychologia, higiena żywienia czy metodyka ćwiczeń ruchowych i treningów sportowych.
Polecamy: Masaż sportowy: na czym polega, jakie są techniki i efekty?
Zakres działań klinicznej medycyny sportowej
Sportowy zespół medyczny to grupa specjalistów współpracujących ze sobą w działaniach leczniczych na rzecz danego pacjenta. W jego skład wchodzą m.in. lekarz rodzinny, lekarz ze specjalizacją medycyny sportowej, fizjoterapeuta, masażysta, pielęgniarka, dietetyk, terapeuta zajęciowy, trener personalny i inni specjaliści w zależności od potrzeb danej grupy pacjentów. Zespół swym działaniem obejmuje głównie:
- kwalifikację pacjenta do uprawiania danej dyscypliny sportowej poprzez wykluczenie przeciwwskazań do tego typu wysiłku fizycznego, zlecanie odpowiednich badań diagnostycznych i ocenę układu krążeniowo-oddechowego oraz mięśniowo-nerwowego;
- utrzymanie i poprawę wyników sportowych oraz usprawnienie kondycji zdrowotnej poprzez optymalizację metod żywienia i walkę z używkami oraz niedozwolonymi środkami wspomagającymi zdolności wysiłkowe organizmu, tzw. dopingiem;
- monitorowanie i poradnictwo w zakresie stosowanych metod treningowych i metodyki uprawiania sportu, ogólną opiekę lekarską nad drużynami sportowymi, indywidualnymi sportowcami oraz osobami amatorsko uprawiających rekreację ruchową;
- profilaktykę kontuzji i urazów, diagnostykę, leczenie oraz rehabilitację chorób narządów ruchu, a także odnowę biologiczną.
Polecamy: Akupunktura - tradycyjny i bezpieczny sposób leczenia chorób
Zobacz film: Kolano biegacza - przyczyny i jak sobie z nim radzić?
Inne zadania medycyny sportowej
Do zadań klinicznej medycyny sportowej należą porady psychologiczne, kierowanie na specjalistyczne konsultacje lekarskie, a także przeprowadzanie wstępnych, okolicznościowych i okresowych badań lekarskich.
Specjalizacja kliniczna lekarza w tym kierunku uprawnia również do wydania orzeczenia lekarskiego co do bezpieczeństwa uprawiania danej dyscypliny lub aktywności ruchowej w formie karty lub książeczki zdrowia sportowca. Zawodnicy, którzy nie zgadzają się z decyzją zespołu medycyny sportowej, mają prawo odwołania się od orzeczenia i wystąpienia z wnioskiem o ponowne przeprowadzenie badania. Zakres obowiązujących podstawowych badań z zakresu klinicznej medycyny sportowej określają m.in.:
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie trybu orzekania o zdolności do uprawiania danego sportu przez dzieci i młodzież do ukończenia 21 roku życia oraz przez zawodników pomiędzy 21 a 23 rokiem życia (Dz.U. z 2011 r. Nr 88, poz. 500 z dnia 28 kwietnia 2011 r.);
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń o stanie zdrowia oraz zakresie wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania orzeczenia lekarskiego (Dz.U. z 2011 r. Nr 88, poz. 502).
Model medycyny sportowej
Kliniczna medycyna sportowa wyróżnia się specyficznym szablonem postępowania leczniczego, w odróżnieniu od modelu medycyny tradycyjnej. Klasyczna droga terapeutyczna wskazuje lekarza pierwszego kontaktu jako osobę do samodzielnego leczenia lub kierującą do lekarza specjalisty. Z kolei w przebiegu klinicznej medycyny sportowej pacjent może zgłosić się po poradę lub na terapię bezpośrednio do fizjoterapeuty, masażysty czy trenera. W przypadku kiedy podopieczny nie reaguje odpowiednio na proponowane metody usprawniania, terapeuta może odesłać go do innego członka zespołu medycyny sportowej.
Bibliografia:
- P. Brukner, K. Khan, Kliniczna medycyna sportowa, wyd. 3, DB Publishing, Warszawa 2012.