Pogłębiona kifoza piersiowa (tzw. plecy okrągłe) wymaga rehabilitacji. Równie częstym zaburzeniem postawy tego typu jest kifoza szyjna, czyli odwrócona lub skrócona lordoza na poziomie górnego odcinka kręgosłupa. Ćwiczenia korekcyjne na patologiczne łuki wymagają od pacjenta pełnego zaangażowania i systematyczności, choć mogą być prowadzone w formie zabawowej i z przyborami.
Ćwiczenia na kifozę
Ćwiczenia na kifozę (czyli plecy okrągłe) powinny być ukierunkowane przede wszystkim na rozciąganie przedniej strony klatki piersiowej oraz zwiększenie zakresu ruchu obręczy barkowej. Istotą rehabilitacji ruchowej deformacji jest dobranie odpowiednich pozycji wyjściowych oraz stabilizacja odcinka lędźwiowego w celu spłycenia kifozy, cofnięcia barków i głowy, zbliżenia łopatek względem siebie oraz zwiększenia przodopochylenia miednicy. Charakterystyczne dla ćwiczenia kifozy jest prowadzenie ruchu w niepełnym skurczu, ale pełnym rozciągnięciu z jednoczesnym równomiernym oddechem. Niezbędnym aspektem treningu pleców okrągłych jest również wzmacnianie mięśni grzbietu w odcinku piersiowym i szyjnym kręgosłupa, które z kolei prowadzone są w pełnym skurczu i niepełnym rozciągnięciu.
Ćwiczenia na kifozę to głównie wymachy ramion w różnych konfiguracjach, stretching tułowia, treningi w niskich pozycjach (np. klęk podparty), zwisy, nauka prawidłowej postawy oraz gimnastyka ogólnousprawniająca z całkowitym odciążeniem kręgosłupa w wodzie. Kifozę można także rehabilitować na siłowni za pomocą oporowych akcesoriów, jak hantle czy gryfy oraz korzystać ze stabilizacji na ławeczkach, czy urozmaicać program o urządzenia do kalisteniki. Zaniechanie leczenia kifozy piersiowej i szyjnej sprzyja przewlekłym przeciążeniom struktur kręgosłupa, zmniejszeniu pojemności płuc, zaburzeniom funkcji amortyzujących oraz przedwczesnym zmianom zwyrodnieniowym kręgosłupa.
Kifoza – ćwiczenia korekcyjne
Ćwiczenia na kifozę w warunkach domowych czy w sali rehabilitacyjnej warto wykonywać przed lustrem w celu poprawnego ustawienia głowy, ściągania łopatek, wysunięcia klatki piersiowej i pochylenia do przodu miednicy w trakcie każdego ćwiczenia. Samodzielna kontrola sylwetki sprzyja kształtowaniu świadomości własnej wady postawy oraz rozwijaniu poczucia prawidłowego wyglądu profilu kręgosłupa. Pomiędzy seriami ukierunkowanych ćwiczeń rehabilitację kifozy warto uzupełnić o ćwiczenia oddechowe wzmacniające mięśnie oddechowe i poprawiające ruchomość klatki piersiowej, a także naukę prawidłowego oddychania. Szczególnie polecany jest tor piersiowy. W programie ćwiczeń korekcyjnych na kifozę piersiową poleca się m.in.:
- siad skrzyżny z rękoma trzymającymi laskę gimnastyczną na krańcach – wznos laski nad głowę, opuszczenie za głowę na wysokość barków, wznosy ramion nad głowę, powrót do pozycji wyjściowej;
- leżenie przodem z rękami nad głową, nogami złączonymi i głową opartą czołem o matę – naprzemienny wznos ramion;
- siad klęczny z rękoma nad głową – skłon w przód z wyciągnięciem jak najdalej ramion, głowa nisko;
- leżenie przodem z dłońmi opartymi płasko na wysokości klatki piersiowej – uniesienie tułowia na prostych ramionach z wychyleniem głowy w tył (tzw. pozycja foki).
Kifoza – ćwiczenia na siłowni
Kifoza piersiowa czy szyjna nie stanowi przeciwwskazania do treningów na siłowni. Należy jednak uwzględnić tego typu wadę w programie ćwiczeń i dostosować zakres aktywności do kondycji kręgosłupa. Treningi na siłowni zakładają skupienie uwagi na ćwiczeniach otwierających klatkę piersiową, podobnie jak w przypadku klasycznej kinezyterapii. Wzmacnianie mięśni piersiowych nasila efekt kifozy. Szczególnie poleca się rozpiętki oraz butterfly i pracę na tylne aktony mięśni naramiennych, czyli rozbudowę grzbietu. Poza tym warto wprowadzić ćwiczenia elongacyjne, czyli zwisy oraz wyciąganie w leżeniu przodem i tyłem. Należy pamiętać, że w przypadku ćwiczeń na kifozę na siłowni bezwzględnie zakazane są skoki, bieganie i duże obciążenie w wysokich pozycjach. Trzeba także zwrócić uwagę na odpowiednie dostosowanie urządzeń do możliwości ćwiczącego, np. zbyt nisko ustawiona kierownica roweru sprzyja pozycji przygarbionej. W celu uniknięcia powikłań zdrowotnych każde ćwiczenie należy wykonywać zgodnie z własną metodologią, np. wyciskanie na ergometrze wioślarskim wymaga dbałości o technikę w każdej z czterech faz ruchu. Nieodpowiednia jakość ćwiczenia męczy organizm, grozi kontuzją i sprzyja postępowi skrzywienia kręgosłupa.
Kifoza szyjna i piersiowa – uzupełnienie ćwiczeń
Ćwiczenia na kifozę można uzupełnić masażem klasycznym mobilizującym mięśnie rozciągnięte oraz rozluźniającym przykurczony gorset. Nie należy pomijać opracowania mięśni międzyżebrowych. W zaawansowanych przypadkach zaleca się terapię manualną zablokowanych stawów barkowych. Ponadto warto pamiętać o zapewnieniu optymalnych warunków środowiskowych na co dzień, m.in. stworzeniu odpowiedniego stanowiska do pracy i nauki, a także konieczności prawidłowego wypoczynku. Ważna jest też zbilansowana dieta.
Zobacz film: Kręgosłup
Bibliografia:
1. S. Owczarek, Atlas ćwiczeń korekcyjnych, Warszawa 1998.
2. S. Sastre-Fernandez, Metoda leczenia skolioz, kifoz i lordoz, Zgorzelec 2008.