Gastroskopia (panendoskopia) jest endoskopowym badaniem górnego odcinka przewodu pokarmowego – przełyku, żołądka i części dwunastnicy. Polega ona na wprowadzeniu przez jamę ustną giętkiego endoskopu ze źródłem światła i kamerą. Dzięki temu lekarz może dokładnie ocenić stan błony śluzowej, a w razie potrzeby pobrać jej wycinki do badania histopatologicznego. Wskazaniem do gastroskopii jest podejrzenie chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego lub ocena skuteczności zastosowanego leczenia u osób z już rozpoznanym schorzeniem. Uważa się ją za jedną z najskuteczniejszych metod diagnostycznych. Badanie jest bezbolesne, jednak może sprawiać dyskomfort. Aby uniknąć powikłań, należy ściśle stosować się do zaleceń lekarza, szczególnie dotyczących tego, kiedy można jeść po gastroskopii.
Zobacz także: Badania, których unikamy, a one mogą uratować nam życie
Kiedy można jeść po gastroskopii?
Aby zminimalizować nieprzyjemne odczucia podczas badania, przed gastroskopią stosuje się miejscowe znieczulenie gardła. Używanym w tym celu środkiem jest lidokaina w aerozolu. Z tego powodu na pewien czas zostaje zniesione prawidłowe czucie oraz odruchy. Mogą pojawić się także problemy z przełykaniem.
Działające znieczulenie błony śluzowej gardła może być przyczyną zachłyśnięcia pokarmem lub napojem, dlatego ważna jest wiedza dotycząca tego, kiedy jeść po gastroskopii. Pacjentom zaleca się, aby pierwszy posiłek przyjęli 2 godziny po badaniu. Po tym czasie lidokaina całkowicie przestanie działać.
Do gastroskopii można zastosować także krótkotrwałe znieczulenie ogólne (jeżeli istnieją medyczne wskazania), podczas którego pacjent zasypia na kilkanaście minut. Po badaniu powinien pozostać przez 2 godziny na obserwacji w placówce medycznej. W tym czasie należy powstrzymać się od spożywania posiłków.
Może się także zdarzyć, że po badaniu gardło będzie podrażnione, a brzuch wzdęty. W takiej sytuacji pacjenci często skarżą się na brak apetytu. Nie należy wówczas spożywać posiłków na siłę, ale odczekać z jedzeniem po gastroskopii do czasu, aż wróci lepsze samopoczucie.
Co jeść po gastroskopii?
Po gastroskopii gardło oraz błona śluzowa żołądka mogą być podrażnione. Jest to normalna konsekwencja wprowadzenia endoskopu do światła przewodu pokarmowego. U wielu pacjentów przez pewien czas występuje uczucie pełności w jamie brzusznej, pojawiają się wzdęcia, odbijanie, a także ból brzucha i gardła. Wiedza na temat tego, co jeść po gastroskopii, zapobiega nasileniu się tych objawów i przyspiesza ich złagodzenie.
Dieta po gastroskopii powinna składać się z posiłków lekkostrawnych, które nie zalegają długo w przewodzie pokarmowym. Pierwsze potrawy mogą mieć płynną lub półpłynną konsystencję – zalecane są szczególnie tym osobom, u których doszło do podrażnienia błony śluzowej gardła. Jedzenie po gastroskopii:
- nie powinno być tłuste i smażone, pikantne, zbyt kwaśne lub słone,
- nie może być gorące,
- powinno być podawane w małych porcjach, spożywane powoli i dokładnie przeżuwane,
- musi składać się z ugotowanych i przetartych warzyw oraz chudego mięsa.
Pacjent powinien uważać na produkty wzdymające, które mogą nasilić dyskomfort w jamie brzusznej. Niewskazane są rośliny strączkowe, kapusta, brokuły, kalafior oraz tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, mleko krowie i napoje gazowane. Dieta po gastroskopii wymaga także zrezygnowania z picia alkoholu, mocnej kawy i herbaty oraz z palenia tytoniu.
Zobacz film i dowiedz się, jak jest zbudowany układ pokarmowy:
Zalecenia po gastroskopii
Po badaniu pacjent powinien stosować się ściśle do zaleceń lekarza, co pozwoli na uniknięcie powikłań. Wskazówki dotyczą nie tylko tego, co i kiedy jeść po gastroskopii. Należy także znać objawy niepożądane i wiedzieć, kiedy szukać pomocy medycznej. Do szpitala trzeba zgłosić się, kiedy wystąpią:
- zaburzenia oddychania i rytmu serca,
- krwawienie z przewodu pokarmowego,
- silny ból brzucha,
- krwiste wymioty,
- smoliste stolce.
Pacjenci, u których zastosowano krótkotrwałe znieczulenie miejscowe, powinny zostać odebrane z placówki medycznej przez inną osobę. Nie mogą także prowadzić pojazdów mechanicznych ani obsługiwać maszyn.
Jakie powikłania mogą wystąpić po gastroskopii?
Po gastroskopii, jak po każdym zabiegu medycznym, mogą wystąpić powikłania. Obserwuje się je rzadko. Najczęściej są to:
- nudności, uczucie pełności w brzuchu, ból gardła, ból brzucha, zaburzenia smaku,
- krwawienie z przewodu pokarmowego,
- powikłania sercowo-naczyniowe (zasłabnięcie, spadek ciśnienia, zaburzenia rytmu serca),
- perforacja przewodu pokarmowego,
- duszność,
- zachłystowe zapalenie płuc,
- nadwrażliwość na środek znieczulający.
Bibliografia:
1. T. Marek, E. Nowakowska-Duława, Endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego (ezofagogastroduodenoskopia, panendoskopia), [w:] „Medycyna Praktyczna”, 2018, https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.26.2.1., [dostęp: 08.08.2019].