Katar u dziecka jest częstą przypadłością. Kolor i gęstość wydzieliny wydobywającej się z nosa może być różna i świadczyć o konkretnej chorobie. Podczas kataru dzieci narzekają na uczucie zatkania nosa, co związane jest ze znacznym ukrwieniem błony śluzowej. W przypadku długotrwale utrzymującego się kataru należy skorzystać z porady lekarskiej. W zwalczaniu dolegliwości pomocne są domowe rozwiązania.

Co wywołuje zielony katar u dziecka?

Leczenie zielonego kataru u dziecka opiera się przeważnie na farmakoterapii. Lekarze mogą zalecić antybiotyki, przy podejrzeniu infekcji bakteryjnej. Powinno się stosować preparaty donosowe najlepiej izotoniczny lub hipertoniczny roztwór soli morskiej. Preparaty o działaniu sympatykomimetycznym i obkurczające błonę śluzową nosa (stosuje się do 3 dni). Środki te zmniejszają przekrwienie i obrzęk nosa, oczyszczają drogi oddechowe i zapewniają nawilżenie błony śluzowej. Zazwyczaj mają postać sprayów. 

Przyczyny żółtego kataru u dziecka

Za śluzowo-ropny, żółty katar u dziecka odpowiadają zakażenia górnych dróg oddechowych wywołane przez bakterie. Może im towarzyszyć obrzęk małżowin nosowych, drapanie w gardle, kaszel, gorączka i uczucie ogólnego rozbicia. Taki katar u dziecka powinien być leczony antybiotykami. Ropna infekcja może rozprzestrzenić się na oskrzela i płuca, powodując ich zapalenie.

Co powoduje wodnisty katar u dziecka?

Bezbarwny i lejący katar u dziecka może świadczyć o reakcji alergicznej. Obficie występujący nierzadko jest objawem alergicznego nieżytu nosa, znanego też jako katar sienny. Jest to częsta choroba alergiczna, która dotyczy 10–25% populacji. Częściej występuje u chłopców. Szczyt zachorowania przypada na okres dojrzewania. Kiedy katar u dziecka trwa ponad 2 tygodnie, należy podejrzewać katar sienny.

Wywołany jest przez IgE-zależną reakcję zapalną błony śluzowej nosa na alergen. Typowe objawy stanowią zwłaszcza wodnisty katar u dziecka oraz kichanie, świąd i blokada nosa, a także objawy alergicznego nieżytu spojówek, jak łzawienie, przekrwienie i świąd oczu. Objawy mogą pojawiać się sezonowo lub utrzymywać całorocznie. Za sezonowy ANN odpowiadają najczęściej alergeny wziewne, takie jak pyłki roślin wiatropylnych. Z kolei całoroczny ANN jest wynikiem reakcji na roztocze kurzu domowego, naskórek i sierść zwierząt oraz pleśnie. O wiele rzadziej ANN wywołują alergeny pokarmowe, zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego - smog (dym tytoniowy, ozon, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, spaliny silnikowe) i leki (niesteroidowe leki przeciwzapalne).

Postępowanie terapeutyczne u chorych na ANN obejmuje unikanie ekspozycji na alergen, leczenie farmakologiczne i immunoterapię swoistą, oczyszczacze powietrza w domu.

Przyczyny białego kataru u dziecka

Biały katar u dziecka zazwyczaj wywołany jest przez infekcje wirusowe. Czynnikiem sprawczym mogą być zwłaszcza rhinowirusy, koronawirusy i adenowirusy. W przebiegu infekcji wirusowej katar pod wpływem dużej liczby leukocytów walczących z wirusem staje się gęsty. Bagatelizowanie go może sprawić, że przejdzie w przewlekły katar u dziecka. Chory ma często podwyższoną temperaturę oraz zaczerwieniony i opuchnięty nos. Jest niespokojny, nie ma apetytu i nie chce spać.

Cieknący katar u dziecka

Podczas stanu zapalnego w obrębie błony śluzowej nosa znajdujące się w niej naczynia krwionośne wypełniają się krwią, rozszerzają i stają się przepuszczalne. Na skutek tego gruczoły w jamie nosowej produkują zbyt dużą ilość śluzu. W konsekwencji pojawia się cieknący katar u dziecka.

Przewlekły katar u dziecka

Długotrwały, ropny katar u dziecka wywołujący sapkę może być spowodowany przez skrzywioną przegrodę nosową, wrodzone defekty w obrębie ujść zatok lub przerośnięty trzeci migdałek. Schorzenia te powodują nieprawidłowy przepływ powietrza przez nos, co sprzyja infekcjom. Bywa, że jedynym rozwiązaniem jest operacja – wyprostowanie skrzywionej przegrody, poszerzenie ujścia zatok lub usunięcie przerośniętego trzeciego migdałka.

Domowe sposoby na katar u dziecka

Na katar u dziecka doskonale sprawdzają się domowe sposoby. W celu złagodzenia tej przypadłości można zastosować inhalacje. Pomocne są zwłaszcza takie z dodatkiem soli kuchennej lub ziół o działaniu odkażającym i ściągającym, które udrożnią nos.

Oddychanie ułatwi nawilżanie powietrza i częste wietrzenie pomieszczeń, w których przebywa dziecko. Temperatura w pokoju nie powinna przekraczać 21°C. Na gorące kaloryfery warto położyć wilgotny ręcznik, podstawić miskę z wodą lub skorzystać z elektrycznego nawilżacza powietrza. Klatkę piersiową warto natrzeć maścią kamforową lub z miętowym i sosnowym olejkiem eterycznym. Na nos można stosować maść majerankową. Na katar u dziecka pomocna może być kuracja napotna oparta na ciepłych kąpielach i spożywaniu dużej ilości płynów.

Dziecku można podawać ziołowe napary do picia. Na katar sprawdzają się kwiat czarnego bzu, szałwia i tymianek. Znanym naturalnym lekiem na katar u dziecka są cebula i czosnek. Objawy łagodzi kwiat lipy i sok z malin.

Należy zadbać o odpowiednie ułożenie dziecka do snu. Powinno ono spać na plecach, z głową położoną wyżej w stosunku do reszty ciała, co ułatwia uwalnianie wydzieliny.

Warto jest stosować sól morską do nosa (izotoniczną lub hipertomiczną i oczyszczać nosek mechanicznie przy pomocy np. gruszki).

Bibliografia:

1. Brzoznowski W., Standardy diagnostyczne i terapeutyczne alergicznego nieżytu nosa, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 2009, 3(3), s. 173–180.

2. Grad A., Bartoszewicz L., Kalicki B., Jung A., Rozpoznanie i leczenie alergicznego nieżytu nosa, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2009, 5(3), s. 199-203.

3. Szamborski R., Katar – etiologia i skuteczne leczenie, „Farmacja Polska”, 2009, 65(10), s. 723-724.