Dawniej kataplazma w farmacji oznaczała rozprowadzony na opatrunku preparat, zawierający stałe lub ciekłe substancje lecznicze rozproszone w podłożu utrzymującym ciepło i ogrzewane przed przyłożeniem na skórę. Często kataplazma nazywana jest też maską ziołową, wykorzystywana jest nie tylko na skórę twarzy, ale także na włosy, pobudza bowiem ukrwienie skóry głowy, a tym samym poprawia ich wygląd.

Kataplazma w kosmetyce

Tradycyjnie kataplazma stosowana była w stanach zapalnych skóry, głównie w przypadku wydzielania się ropy. Używano jej także w kolce żółciowej i nerkowej. Obecnie w dobie szeroko dostępnych leków, które zawierają substancje czynne działające bezpośrednio na dane schorzenie, kataplazma znajduje głównie zastosowanie w kosmetyce. Ze względu na fakt, iż kult ciała i piękna rośnie w siłę, poszukiwane są coraz to nowsze sposoby na poprawę skóry, włosów, a także polepszenie samopoczucia związane z dbaniem o swoje ciało. Szukając coraz to nowych sposobów, wracamy do korzeni i tradycji. Zioła stosowane były od wieków jako środki lecznicze. Kataplazma ziołowa, określana także jako okład zmiękczający, zwyczajowo wykonywana była z woreczka wypełnionego otrębami, owsem, nasionami lnu, kaszami, piaskiem, solą lub rozgniecionymi ziemniakami. Obecnie używane są także różne substancje roślinne, wykazujące właściwości nawilżające. Maska ziołowa może dać bardzo korzystne efekty w postaci wygładzonej skóry o wyrównanym kolorycie. Obecnie zioła stosowane do wykonania kataplazmy wybierane są odpowiednio do typu cery, otóż cera skłonna do trądziku i niedoskonałości, czyli tłusta, wymaga innego zestawu roślin leczniczych niż skóra sucha. Natomiast kataplazma zastosowana na włosy poprawia ich wygląd, wygładza i odżywia.

Jak przygotować kataplazmę?

Kataplazmę można przygotować samodzielnie w domu, jest to dobry sposób na relaks przy niewielkich nakładach finansowych. Wszystkie zioła potrzebne do przygotowania kataplazmy ziołowej dostępne są w aptece czy w sklepie spożywczym. Poza tym kataplazma ziołowa może być też stosowana przy urazach skóry, siniakach i bólach po stłuczeniach. Aby ją wykonać, świeże zioła należy rozdrobnić i zmiażdżyć na papkę, czasem należy dodać wody. Gdy wykonujemy kataplazmę z suszonych ziół, należy je zalać wrzątkiem i podobnie jak w przypadku świeżych ziół zrobić z nich papkę. Następnie przygotowaną w ten sposób substancję rozkładamy na gazie bądź bawełnianym bandażu czy wkładamy do bawełnianego lub lnianego woreczka. Rośliny najczęściej używane do wytwarzania tego typu okładów zawierają oleje albo śluzy, które pozwalają na utrzymanie wilgoci.

Zobacz film i poznaj najlepsze przepisy na domowe maseczki: 

Kataplazma ziołowa – jakie zioła stosować?

Najczęściej wybierane substancje roślinne do wykonywania kataplazm ziołowych to:

• Nasiona lnu – stosowane zewnętrznie ze względu na śluzy znajdujące się w skórce wykazują działanie przeciwzapalne. Do wykonania okładów odpowiednie są zarówno nierozdrobnione, jak i rozdrobnione nasiona lnu.
• Żywokost – korzeń żywokostu zawiera śluzy, wykazuje działanie przeciwzapalne, obecnie nie jest stosowany wewnętrznie ze względu na zawartość alkaloidów pirolizydynowych, które są związkami toksycznymi. Nadal możliwe jest zastosowanie tej rośliny zewnętrznie do okładów i kataplazm.
• Rumianek – koszyczek rumianku pospolitego jest jedną z najczęściej stosowanych substancji roślinnych. Badania potwierdzają jego właściwości przeciwzapalne. Zawiera również śluzy. Stosowany jest zewnętrznie i wewnętrznie.

• Prawoślaz – liście prawoślazu ze względu na zawartość śluzów mają działanie osłaniające, łagodzące oraz powlekające. Służą do wykonywania okładów zmiękczających, ale również używane są w mieszankach ziołowych stosowanych w nieżytach dróg oddechowych.
• Rozmaryn – zawiera olejek eteryczny oraz flawonoidy. Wykazuje działanie przeciwzapalne, a olejek ma zastosowanie w bólach mięśniowych i reumatycznych jako substancja przeciwbólowa. Stosowany jest też w postaci maści w chorobach krążenia.
• Macierzanka – zawiera olejek eteryczny oraz liczne flawonoidy o działaniu antyoksydacyjnym. Wykazuje działanie wspomagające odbudowę skóry. Zalecana jest także do kąpieli ziołowych.
• Ziemniaki – stosowana jest bulwa ziemniaka; związki w niej zawarte wykazują właściwości przeciwzapalne. Okłady z gotowanych ziemniaków sprawdzają się w bólach mięśniowych.
• Szałwia – napary i wyciągi z liści szałwii mają działanie antyseptyczne i ściągające, które wynika z obecności olejku eterycznego, garbników oraz karnazolu o właściwościach antybiotycznych. Najczęściej szałwia znajduje zastosowanie w płukankach do jamy ustnej.

Należy pamiętać, że niektóre rośliny mogą powodować u predysponowanych osób uczulenie, co należy mieć na uwadze, wykonując maseczki ziołowe.