Pod terminem kardiomiopatia kryje się grupa schorzeń, która stopniowo uszkadza serce i zaburza jego pracę. Najczęściej wyróżnia się kardiomiopatie pierwotne i wtórne.
Zobacz także: Choroba wieńcowa serca – objawy, leczenie i przyczyny
Kardiomiopatia - skąd się bierze choroba?
Kardiomiopatia ma podłoże genetyczne lub środowiskowe. W pierwszym przypadku może mieć związek wadami serca, które ma pacjent. W drugim jej rozwój może być spowodowany czynnikami toksycznymi, takimi jak np. alkohol czy narkotyki. Schorzenie mogą wywołać również niektóre leki (np. te stosowane w leczeniu onkologicznym). Czasem jej rozwój to pokłosie zatrucia metalami ciężkimi lub innymi substancjami chemicznymi. Pojawiają się także u osób, które przeszły zawał, mają chorobę wieńcową, cukrzycę lub problemy z tarczycą. Do najczęściej występujących kardiomiopatii należą:
- jedno- lub wielogenowo - za chorobę odpowiada mutacja jednego konkretnego (jeśli winna jest jedna mutacja choroba może być dziedziczona przez dzieci chorego) lub kilku genów;
- rozstrzeniowe - mogą być nabyte lub uwarunkowane genetycznie, u pacjentów z tym rodzajem kardiomiopatii obserwuje się stopniowe poszerzenia jam serca, choć serce się rozrasta to mięsień nie staje się grubszy;
- przerostowe - ma podłoże genetyczne, za jej rozwój odpowiada jedna konkretna mutacja i może być dziedziczona przez dzieci pacjenta;
- kardiomiopatie z niescalenia (lub gąbczasta) - w tym przypadku serce pacjenta zmienia się tak bardzo, że zaczyna ono przypominać gąbkę;
- kardiomiopatia restrykcyjna - w tym przypadku mięsień sercowy kurczy się całkiem dobrze, ale nie potrafi odpocząć po skurczu, czyli nie rozszerza się tak, by jama serca ponownie napełniła się krwią.
- arytmogenna kardiomiopatia (dysplazja) prawej komory - osób tym rodzaje kardiomiopatii dochodzi do przebudowy i zastąpienia mięśniówki serca prawej komory tkanką tłuszczową i włóknistą. Mimo że choroba najczęściej dotyka prawą komorę, to w skrajnych przypadkach rozwija się również w lewej.
Każda z kardiomiopatii może prowadzić do rozwoju niewydolności serca. Warto zaznaczyć, że tempo progresji choroby nie jest do końca znane. Możemy z pewnym prawdopodobieństwem ocenić, że na przestrzeni określonego czasu prawdopodobnie dojdzie do niewydolności serca spowodowanej upośledzeniem kurczliwości serca w przebiegu kardiomiopatii, ale to rzecz bardzo indywidualna – mówi dr hab. n. med. Ewa Jędrzejczyk-Patej.
Kardiomiopatia - powikłania
Szczególnie niebezpieczna dla pacjentów z kardiomiopatią jest arytmia, zarówno komorowa, jak i nadkomorowa.
Najczęstszą arytmią nadkomorową jest migotanie przedsionków. Może ono być wynikiem progresji choroby, ale też samo w sobie powodować pogorszenie przebiegu kardiomiopatii oraz zaostrzenia niewydolności serca. Co niezwykle istotne, jest to arytmia zagrażająca udarem mózgu, a zatem każdy chory z kardiomiopatią, u którego rozwinie się migotanie przedsionków, wymaga pilnej kontroli u prowadzącego kardiologa celem oceny ryzyka udaru i włączenia odpowiedniego leczenia mającego na celu minimalizację tego ryzyka – mówi dr hab. n. med. Ewa Jędrzejczyk-Patej.
Nie mniej niebezpieczne są zagrażające życiu arytmie komorowe, takie jak częstoskurcze komorowe i migotanie komór. Arytmie te stanowią zagrożenie życia, stąd też każdy pacjent z kardiomiopatią jest oceniany pod kątem ryzyka wystąpienia groźnych arytmii komorowych.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o pracy serca:
Jak rozpoznać kardiomiopatię?
Warto zaznaczyć, że kardiomiopatia może się pojawić nie zależnie od wieku. U osób młodych jedynym objawem choroby jest właśnie arytmia. Czasem obserwuje się u nich częstoskurcze lub niewyjaśnione omdlenia.
Zobacz także: Wady serca u dzieci i u dorosłych – objawy, leczenie
U starszych pacjentów objawami mogą być klasyczne symptomy niewydolności serca: spadek tolerancji wysiłku (kiedyś pacjent bez problemu wchodził na piąte piętro, dziś meczy się już na trzecim), duszności - także takie, które budzą w nocy, obrzęki na nogach.
Bardzo często dopiero objawy niewydolności serca skłaniają pacjenta do wizyty u lekarza rodzinnego lub u kardiologa i dopiero wówczas choroba jest diagnozowana. Koniecznie należy wyjaśnić, co jest przyczyną niewydolności serca. Najczęściej jest to choroba niedokrwienna serca, dlatego diagnostykę niewydolności serca zawsze zaczyna się od wykluczenia tego schorzenia – mówi dr hab. n. med. Ewa Jędrzejczyk-Patej.
Kardiomiopatia - wygląda leczenie?
U pacjentów stosuje się m.in. procedury elektroterapii, na przykład kardiowertery-defibrylatory (ICD), wszczepiane pacjentom zagrożonym częstoskurczami komorowymi i migotaniem komór. To również terapia resynchronizująca serce (CRT), a także sztuczne komory serca i przeszczep serca.
Inne metody zabiegowego leczenia w kardiomiopatiach zależą od schorzeń wikłających przebieg choroby. W przypadku towarzyszących kardiomiopatiom arytmii można rozważyć wykonanie zabiegu ablacji. Jeśli mamy do czynienia z wadą zastawkową, pomocne będą metody leczenia kardiochirurgicznego lub, w przypadku niedomykalności zastawki mitralnej, zapinka MitraClip. W kardiomiopatii przerostowej z zawężaniem drogi odpływu można rozważyć leczenie kardiochirurgiczne lub ablację alkoholową, mające na celu redukcję grubości mięśniówki serca. Najważniejsza w terapii wszystkich rodzajów kardiomiopatii jest regularność w przyjmowaniu zaleconego leczenia, stała kontrola specjalistyczna oraz zdrowy styl życia. To kwestie podstawowe zwiększające szanse na długie lata życia z dobrze kontrolowaną chorobą – mówi dr hab. n. med. Ewa Jędrzejczyk-Patej.