Jemioła pospolita w starożytności uważana była za dar bogów i przypisywano jej magiczne właściwości. W mitologiach symbolizuje jedność życia i śmierci. Obecnie stanowi element tradycji świąt Bożego Narodzenia. Wieszana nad drzwiami, ma przynieść mieszkańcom danego domu szczęście w nadchodzącym roku. Roślina ta wykazuje liczne właściwości lecznicze, które opisywane były już przez uczenia Arystotelesa, Teofrasta, w III w. p.n.e. Ziele jemioły pospolitej znane jest przede wszystkim z obniżania ciśnienia tętniczego krwi, stąd też stosowane jest pomocniczo w leczeniu nadciśnienia tętniczego krwi.
Jemioła pospolita – występowanie i wygląd
Jemioła pospolita (z łac. Viscum album) to roślina półpasożytnicza rosnąca głównie na drzewach. Od żywiciela pobiera wodę i sole mineralne, a substancje odżywcze wytwarza samodzielnie. Wyrasta na drzewach zarówno liściastych, jak i iglastych. Przybiera postać kulistych kęp. Jej korzenie to ssawki, którymi wrasta w gałęzie drzewa. Liście i pędy są żółto-zielone. Liście mają kształt wydłużonej łzy. Jemioła ma przyjemnie pachnące kwiaty o wielkości około 2–3 mm. Kwitnie w lutym i marcu. Owoce jemioły nazywane są niby-jagodami. Mają postać białych kulek.
Jemioła występuje pospolicie na terenie Europy i Południowo-Zachodniej Azji. Roślina nie jest gatunkiem uprawianym, a pozyskuje się ją ze stanu dzikiego, choć możliwe jest jej wyhodowanie.
Surowiec lekarski jemioły pospolitej
Surowcem leczniczym jest ziele jemioły (z łac. Visci herba), które stanowią młode pędy i liście. Ziele zawiera takie substancje, jak m.in.: flawonoidy, aminy (np. cholina, histamina acetylocholina), kwasy organiczne (np. kawowy, betulinowy, ferulowy, ursolowy), trójterpeny, glikoproteiny, wiskotoksyna. Ziele jemioły można kupić w aptece, sklepach zielarskich czy dzięki sprzedaży internetowej. Za opakowanie 50 g płaci się około 3,50 zł. Ziele można też uzyskać samodzielnie dzięki zebraniu między grudniem a marcem liści i łodyg, które następnie suszy się w suszarniach w temperaturze nieprzekraczającej 25°C. Ziele zbierane jest zimą, ponieważ w tym czasie stężenie związków czynnych jest najwyższe.
Skutki uboczne zażywania jemioły pospolitej
Mimo iż jemioła pospolita wykazuje pozytywne działanie na ludzki organizm, to spożywana w nadmiarze, może wywoływać skutki uboczne, takie jak: wymioty, biegunki, bóle brzucha, nudności, kolki, drgawki, a nawet majaczenie.
Jemioła pospolita – właściwości lecznicze
Jemioła pospolita jest rośliną o licznych właściwościach leczniczych. Dobrze oddziałuje na układ krążenia. Znana jest z obniżania ciśnienia tętniczego krwi, w związku z tym zalecana jest w leczeniu choroby nadciśnieniowej. Właściwość ta występuje silniej w surowcu świeżym niż w suszonym. Jemioła stosowana podczas okresu przekwitania łagodzi uciążliwe uczucie kołatania serca. Dodatkowo poprawia obieg krwi i rozszerza naczynia krwionośne. Uspokaja pracę serca przy pobudzeniu nerwowym. Preparaty opracowane na bazie wyciągu z jemioły pospolitej używane są leczeniu chorób układu krążenia, w tym zwłaszcza miażdżycy oraz dusznicy bolesnej. Korzysta się z niej przy zbyt intensywnych krwawieniach miesiączkowych i krwotokach z nosa. Ziele jemioły wykorzystuje się również profilaktycznie do hamowania wylewów krwi do mózgu.
Jemioła pospolita wykazuje działanie lekko moczopędne i uspokajające. Wzmacnia układ odpornościowy, działanie gruczołów wydzielania wewnętrznego i pracę trzustki. Jemioła pospolita wpływa pozytywnie na proces przemiany materii. W 1921 r. filozof i naukowiec Rudolf Steiner wysunął hipotezę, że roślina ta może mieć właściwości antyrakowe. Stwierdzono, że w niektórych typach raka jemioła może powodować apoptozę, czyli zaprogramowaną śmierć komórki nowotworowej. Obecnie prowadzone są dokładne badania nad skutecznością jemioły w terapii chorób nowotworowych.
Kiedy warto sięgnąć po naturalne metody leczenia? Dowiesz się tego z filmu:
Spożywanie jemioły pospolitej
Z ziela jemioły sporządzać można herbatę lub nalewkę. Żeby uzyskać herbatę jemiołową, należy 1 łyżeczkę ziela zalać 1 szklanką wrzącej wody, odstawić pod przykryciem do zaparzenia na 10–15 minut, po czym przecedzić. Herbatę poleca się spożywać 1–2 razy dziennie.
Odwar z jemioły uzyskuje się dzięki gotowaniu 1 łyżeczki ziela w 1 szklance wody na małym ogniu przez około 10 minut. Na koniec miksturę przecedza się i spożywa 2–3 razy dziennie po pół szklanki. Z jemioły pospolitej uzyskać można także wyciąg zimny. W tym celu trzeba 1 łyżkę ziela zalać 1 szklanką zimnej wody i pozostawić na 4–8 godzin, a najlepiej na całą noc pod przykryciem.
W sprzedaży znajduje się wyciąg ze świeżego ziela jemioły. Za opakowanie 100 ml płaci się około 8 zł. Substancją czynną leku jest etanolowy wyciąg ze świeżego ziela jemioły. Ze względu na zawartość alkoholu wyciąg niewskazany jest dzieciom. Dorośli powinni spożywać 2,5 ml płynu rozcieńczonego w niewielkiej ilości wody. Najlepiej 3 razy dziennie przez 4 tygodnie.
Nalewkę jemiołową przygotowuje się na bazie wytrawnego wina. Należy 40 g ziela jemioły zalać 1 l czerwonego, wytrawnego wina, zmieszanego z 50 g spirytusu. Miksturę odstawia się na minimum 14 dni w szklanym, szczelnie zamkniętym naczyniu. Po tym czasie należy ją przefiltrować przez bibułę filtracyjną. Zalecana dzienna dawka nie powinna przekraczać 1 małego kieliszka. Do nalewki dodać można także 5 g liści ruty i 5 g liści melisy.
Ziele jemioły można dodawać do kąpieli. W tym celu 4 łyżki ziela zaparza się w 2 l wody i wlewa do wanny z gorącą wodą. Kąpiele nie powinny trwać dłużej jak 20 minut. Działają jako środek pobudzający krążenie, rozgrzewający zimne dłonie i stopy, oczyszczający skórę.
Bibliografia:
1. Senderski M.E., Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie,. Podkowa Leśna, M.E. Senderski, 2007.
2. Jasiewicz A., Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom III, Kraków, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1992.