W obliczu kłopotów z odpornością czy płodnością niezbędne bywa badanie poziomu testosteronu. W wyniku nieprawidłowego stężenia tego hormonu w organizmie mężczyzna może popaść w depresję. Istnieje także zależność między testosteronem a występowaniem chorób nowotworowych.

Co to jest testosteron?

Testosteron należy do grupy steroidów, a konkretnie do androgenów. Jest jednym z organicznych związków chemicznych. Stanowi podstawowy hormon płciowy u mężczyzn. Powstaje w jądrach, pod wpływem działania hormonu luteinizującego. Produkują go tam tzw. komórki śródmiąższowe Leydiga. W niewielkich stężeniach wytwarzany jest również przez korę nadnerczy, a u kobiet także przez jajniki oraz łożysko. Występuje we krwi w postaci wolnej w bardzo niewielkiej części – pozostała związana jest z białkiem transportowym SHBG syntetyzowanym w wątrobie i nie charakteryzuje się aktywnością biologiczną. Przemiana testosteronu w silniejszą postać 5-alfa-dihydrotestosteronu następuje w tkankach docelowych.

Testosteron – funkcje hormonu w organizmie

Testosteron spełnia szereg istotnych funkcji zarówno w organizmie mężczyzny, jak i kobiety:

• Kształtuje cechy płciowe już na etapie życia płodowego. Powoduje rozwijanie przewodów Wolffa w najądrza i nasieniowody, a także kanaliki plemnikotwórcze.
  
• Niedobór lub brak tego hormonu u płodu, a także wada receptorów w bezpośredni sposób przyczyniają się do powstania nieprawidłowości rozwojowych. Wśród nich wymienia się obojnactwo rzekome męskie – również zespół nadwrażliwości na androgeny, a także spodziectwo, czyli ulokowanie ujścia cewki moczowej na brzusznej stronie prącia. W zależności od tego, jak poważna jest wada, traktowana jest jako lekki defekt bądź istotny problem wpływający na psychikę i trudności z oddawaniem moczu oraz powodujący dysfunkcję seksualną.
  
• Przyczynia się do zachodzenia procesu spermatogenezy – powstawania i dojrzewania plemników. Proces ten zachodzi w jądrach. Dzięki niemu następuje rozwój komórek macierzystych w dojrzałe spermatozoidy.
  
• Pozwala na wykształcenie wtórnych cech płciowych. Należą do nich właściwości stanowczo różniące mężczyzn od kobiet, takie jak ton głosu, rodzaj owłosienia – także zarostu na twarzy, a ponadto budowa ciała.
  
• Zwiększa poziom cholesterolu we krwi i może podnosić jej ciśnienie.
  
• Pobudza syntezę białek i w bardzo niewielkim stopniu wpływa na przyrost masy mięśniowej.
  

Testosteron u kobiet

Testosteron u kobiet wpływa na prawidłowe funkcjonowanie jajników i poziom libido. Wzmacnia także wytrzymałość kości. Nadmiar tego hormonu u płci żeńskiej wiąże się z tzw. zespołem policystycznych jajników i objawia się nieregularnymi cyklami miesiączkowymi, niepłodnością, przybieraniem na wadze, depresją i nadmiernym owłosieniem.

Badanie testosteronu. Jaki jest właściwy poziom testosteronu?

Między 25 a 30 rokiem życia poziom testosteronu stale jest dosyć wysoki. Potem następuje jego obniżanie – stopniowo, w skali jednego procenta w ciągu roku. Poziom hormonu obniża się ponadto za sprawą palenia papierosów, nadużywania alkoholu, a także w wyniku chorób, takich jak cukrzyca, miażdżyca czy zapalenie jąder. Mają na niego również wpływ często towarzyszące człowiekowi stres i napięcie. Poprzez jedną z funkcji, jaką jest powiększenie gruczołu krokowego mężczyzn, testosteron przyczynia się do rozwoju raka prostaty. Dlatego niezbędne jest badanie jego poziomu, które odbywa się po pobraniu próbki krwi z żyły. Właściwy poziom tego hormonu występuje w przedziale od 2,2 do 9,8 ng/ml.

Niski poziom testosteronu – objawy. Jak zwiększyć poziom testosteronu?

Zbyt niski poziom testosteronu u mężczyzn przyczynia się do nabierania kobiecych kształtów – poszerzenia i zaokrąglenia bioder, zarysowania piersi, rzadszego owłosienia i zmniejszenia objętości jąder. Następuje wyraźny spadek libido, mogą pojawić się także zaburzenia erekcji. Symptomy takie jak chroniczne zmęczenie bez wyraźnie uzasadnionej przyczyny, spadek samooceny, stany apatyczne i okołodepresyjne oraz osłabienie mięśni również mogą oznaczać obniżenie poziomu testosteronu w organizmie.

Zwiększenie poziomu testosteronu może dokonać się za pomocą kilku prostych zabiegów wcielonych w codzienne życie. Jednym z takich sposobów są ćwiczenia fizyczne, które pozwolą zrzucić nadprogramowe kilogramy, wspomogą odbudowę mięśni, a dzięki temu skutecznie podniosą samoocenę i poprawią nastrój. Lepsza kondycja i wydolność organizmu podnosi także ochotę na seks. Niezbędny jest trening siłowy, taki jak podciąganie na drążku, martwy ciąg, podnoszenie ciężarów. Aby poziom testosteronu się zwiększył, należy odstawić słodycze i produkty pszeniczne (z zawartością glutenu), w tym także piwo. Ważne jest, aby wyeliminować czynniki stresowe i wysypiać się.

Kuracja testosteronem w formie leków wskazana jest wyłącznie w określonych przypadkach i po konsultacji z lekarzem.