Padaczka (epilepsja) jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego. Wymaga leczenia, ponieważ może zagrażać życiu. Najczęściej jej przyczyną są choroby genetyczne, wady rozwojowe mózgu, uszkodzenia w trakcie porodu oraz schorzenia zakaźne, na które chorowała matka dziecka, będąc w ciąży (toksoplazmoza, różyczka). U dzieci z padaczką dochodzi do gwałtownych wyładowań bioelektrycznych w komórkach nerwowych. Ich skutkiem są specyficzne symptomy o różnym nasileniu i charakterze. Kiedy pojawią się objawy padaczki u niemowlaka, należy udać się do lekarza i rozpocząć szczegółową diagnostykę.

Jakie są objawy padaczki u niemowląt?

Objawy padaczki u niemowląt mają różne nasilenie i czas trwania (od kilku sekund do kilku minut). W zależności od rodzaju choroby mogą przybierać też odmienne formy. U dzieci przed pierwszym rokiem życia najczęściej rozpoznaje się zespoły: Westa, Dravet, Doose’a, Ohtahary oraz napady drgawkowe:

• toniczne – skurcz mięśni całego ciała;
• miokloniczne – pojedyncze ruchy kończyn;
• toniczno-kloniczne – skurcz mięśni, któremu towarzyszą drgawki i utrata przytomności;
• kloniczne – drgawki całego ciała;
• atoniczne – nagła utrata napięcia mięśniowego.

Objawy epilepsji u niemowląt w przebiegu zespołu Westa to napady zgięciowe. Dziecko nagle przyciąga głowę do klatki piersiowej, a ręce rozkłada na boki. Czynność ta powtarza się kilkanaście razy. Dochodzi także do zahamowania rozwoju psychoruchowego. Tego typu objawy padaczki u niemowląt najczęściej pojawiają się między 3 a 9 miesiącem życia.

W przypadku zespołu Dravet (ciężka padaczka miokloniczna) objawy padaczki u niemowląt to asymetryczne napady kloniczne lub toniczno-kloniczne, które z czasem przechodzą w miokloniczne. Towarzyszą im zaburzenia świadomości. Dolegliwości mogą być wywołane gorączką, infekcją, nawet zbyt ciepłą kąpielą. Pierwsze objawy padaczki u niemowląt pojawiają się przed 9 miesiącem życia.

Zespół Ohtahary, czyli wczesnoniemowlęca encefalopatia padaczkowa to choroba, która objawia się napadami nieświadomości, mimowolnymi ruchami mięśni (mioklonie), napadami tonicznymi lub toniczno-klonicznymi (z utratą przytomności). Z wiekiem może przeobrazić się w zespół Westa lub inny rodzaj epilepsji. Pierwsze objawy padaczki u niemowląt pojawiają się w pierwszych 3 miesiącach życia.

Zespół Doose’a cechują natomiast nietypowe napady nieświadomości, którym towarzyszą napady atoniczne lub zrywania miokloniczne. Pierwsze objawy ujawniają się po 7 miesiącu życia. Do tego momentu rozwój dziecka przebiega prawidłowo.

Co robić, kiedy pojawią się objawy padaczki u niemowląt?

Kiedy pojawią się objawy padaczki u niemowląt lub niewyjaśnione i niepokojące zachowania dziecka, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub pediatry. Konieczne jest wykonanie badań neurologicznych. Rodzice powinni zapamiętać, jak wyglądał napad padaczki, ponieważ ma to szczególne znaczenie diagnostyczne – pozwala określić typ choroby, a tym samym ustalić najbardziej skuteczny plan leczenia.

Podstawowym testem w diagnostyce padaczki jest badanie elektroencefalograficzne (EEG). Pozwala ono określić czynność bioelektryczną mózgu. Na skórze czaszki umieszcza się elektrody, które rejestrują zmiany potencjału elektrycznego i zapisują je jako fale. W trakcie badania niemowlę śpi. Jest ono nieinwazyjne i bezbolesne. Zapis EEG jest interpretowany przez lekarza neurologa.

W niektórych przypadkach może być konieczne wykonanie badań dodatkowych – testów laboratoryjnych krwi, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego, a także wideo-EEG, podczas którego poza czynnością mózgu rejestrowane jest zachowanie dziecka.

Pierwsza pomoc podczas ataku padaczki u niemowlaka

Pojawienie się objawów padaczki u niemowlaka dla większości rodziców może być stresującym wydarzeniem. Bez względu na to, czy jest to napad toniczno-kloniczny, czy zgięciowy, należy zachować spokój i pozostać z dzieckiem. Jeżeli atak ma miejsce po raz pierwszy, należy wezwać pogotowie ratunkowe (numer 112 lub 999).

Niemowlę trzeba zabezpieczyć tak, aby nie stała mu się krzywda podczas napadu drgawek. Szczególnie chroniona powinna być główka i kręgosłup, ponieważ są najbardziej podatne na urazy. Po ustaniu drgawek należy ocenić oddech dziecka, być przy nim i zapewnić mu poczucie bezpieczeństwa. Warto pamiętać, że w trakcie napadu padaczkowego nie można:

• wkładać dziecku niczego do ust;
• otwierać na siłę ust dziecka;
• poić;
• powstrzymywać drgawek.

Zobacz film: Jakie są objawy padaczki?

Bibliografia:

1. J. Majkowski i in., Sesja 6. Zespoły padaczkowe, [w:] „Polski Przegląd Neurologiczny”, 2010, t. 6, https://journals.viamedica.pl/polski_przeglad_neurologiczny/article/viewFile/19900/1560, [dostęp: 12.08.2019].