Gastroenterolog to lekarz, do którego powinno się zgłosić w przypadku pojawienia się dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Konsultacja wskazana jest przy niezamierzonym nagłym spadku masy ciała, bólu podczas przełykania, uczuciu przeszkody w gardle, zgadze czy odbijaniu się. Gastroenterolog leczy m.in. chorobę refluksową przełyku, chorobę wrzodową żołądka i nieswoiste zapalenie jelit.

Co to jest gastroenterologia?

Gastroenterologia to dziedzina medycyny, która zajmuje się funkcjonowaniem oraz zapobieganiem, rozpoznawaniem i leczeniem schorzeń gruczołów trawiennych, dróg żółciowych i innych elementów układu pokarmowego. Lekarz specjalizujący się z gastroenterologii to gastroenterolog.

Jakie choroby leczy gastroenterolog?

Co leczy gastroenterolog? Zajmuje się:

• schorzeniami przełyku – chorobą refluksową czy chorobami nowotworowymi np. rakiem płaskonabłonkowym lub gruczołowym przełyku. Gastroenterolodzy oferują pomoc osobom zmagającym się z przełykiem Barretta, achalazją, eozynofilowym zapaleniem, grzybicą oraz żylakami przełyku;
• schorzeniami żołądka – żylakami dna żołądka, chorobami nowotworowymi, chorobą wrzodową, zapaleniem błony śluzowej żołądka, gastropatią wrotną, metaplazją jelitową, antralnym poszerzeniem naczyniowym (tzw. żołądkiem arbuzowatym), chorobą Menetiera;
• schorzeniami jelita grubego – chorobami nowotworowymi, chorobą Leśniowskiego-Crohna, zapaleniem uchyłków jelita grubego, chorobą uchyłkową, zespołem jelita drażliwego, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, zespołem przerostu bakteryjnego;
• schorzeniami jelita cienkiego – nieswoistym zapaleniem jelit, chorobą Whipple’a, chorobami nowotworowymi, przewlekłym zapaleniem błony śluzowej i chorobą wrzodową dwunastnicy, celiakią.

Zobacz film: Jelita

Gastrolog (gastroenterolog) zajmuje się również:

• schorzeniami trzustki – ostrym lub przewlekłym zapaleniem, chorobami nowotworowymi czy torbielami;
• schorzeniami wątroby i dróg żółciowych – chorobami nowotworowymi, pierwotnym zapaleniem dróg żółciowych (PBC), pierwotnym stwardniającym zapaleniem dróg żółciowych (PSC), marskością lub stłuszczeniem wątroby, kamicą pęcherzyka żółciowego.

Jakie badania wykonuje gastroenterolog?

Jednym z najczęściej wykonywanych przez gastroenterologa badań jest gastroskopia. Polega ona na oglądaniu przełyku, żołądka oraz wejścia do dwunastnicy od wewnątrz. W tym celu używa się zakończonego kamerą giętkiego endoskopu. Urządzenie wprowadza się do organizmu badanego przez jamę ustną. Gastroskopia często wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym. Podczas badania istnieje możliwość pobrania wycinka do analizy histopatologicznej i wykonanie tzw. testu urazowego na obecność Helicobacter pylori. Gastroskopia jest bezbolesna, bezpieczna, trwa do kilkunastu minut i nie obciąża chorego. Jak wygląda przygotowanie do tego badania gastroenterologicznego? Konieczne jest wstrzymanie od posilania się oraz picia i żucia gumy odpowiednio na 8 i 2 godziny przed badaniem. Chory nie powinien przed gastroskopią przyjmować leków, ponieważ po rozpuszczeniu mogą utrudniać ocenę błony śluzowej. Wyjątek stanowią te bezwzględnie wskazane. Obraz badania zaburzać mogą też antybiotyki. Stąd konieczna jest co najmniej pięciodniowa przerwa między badaniem a zakończeniem antybiotykoterapii.

Gastroskopia – wskazania i przeciwwskazania do badania gastroenterologicznego

Gastroskopia wskazana jest w przypadku:

• dysfagii (trudności w połykaniu),
• objawów dyspeptycznych (wzdęcia, bóle brzucha, zgaga, odbijanie się),
• obecności lub podejrzenia krwawienia z przewodu pokarmowego,
•  podejrzenia choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy oraz choroby nowotworowej układu pokarmowego,
• podejrzenia uszkodzeń po zażywaniu leków w obrębie błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Przeciwwskazaniami do przeprowadzenia gastroskopii są zwłaszcza:

• ostra niewydolność wieńcowa,
• świeży zawał serca,
• ciężkie zaburzenia rytmu pracy serca,
• niewydolność krążeniowa i oddechowa,
• tętniak aorty i niedawno przeprowadzona operacja jamy brzusznej,
• obraz kliniczny tzw. ostrego brzucha,
• zażywanie antybiotyków.

Inne badania stosowane przez gastroenterologa?

Oprócz gastroskopii gastroenterolog zlecić może wykonanie:

• kolonoskopii (badanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego),
• rektoskopii (wziernikowanie odbytnicy),
• USG, tomografu komputerowego, rezonansu magnetycznego, RTG jamy brzusznej,
• próby wątrobowe tzw. testy czynnościowe wątroby (badanie biochemiczne krwi oceniające aktywność enzymów w komórkach wątrobowych),
• pH-metria (pomiar stężenia jonów wodorowych w dolnej części przełyku),
• badania laboratoryjne krwi,
• poziom enzymów trzustkowych,
• badania hormonalne,
• analiza markerów nowotworowych i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego,
• testy na obecność pasożytów i robaków.

Bibliografia:

1. J. Muszyński, Gastroenterologia, Akademia Medyczna w Warszawie, Warszawa 2000.

2. D. L. Longo, A. S. Fauci, HARRISON - Gastroenterologia i hepatologia. t. 1–2, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2012.

3. B. E. Sands, Gastroenterologia – przewodnik ekspertów Mount Sinai. Tom 1–2, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2018.