W przypadku pojawienia się objawów pęknięcia torbieli jajnika konieczne jest jak najszybsze udanie się do lekarza. Gdy dochodzi do znacznego pogorszenia stanu pacjentki, niezbędne jest wykonanie operacji chirurgicznej.

Czym jest spowodowane pęknięcie torbieli jajnika?

Pęknięcie torbieli jajnika to powikłanie występujące głównie u kobiet w wieku rozrodczym, gdyż to u nich najczęściej dochodzi do pojawiania się zmian. Ta komplikacja dotyczy zarówno tworów łagodnych, jak i złośliwych. W większości przypadków zmiany rozwijające się na jajnikach to torbiele czynnościowe oraz krwotoczne. Zwykle pojawiają się i znikają samoistnie lub pod wpływem odpowiedniego postępowania zachowawczego, nie stanowiąc zagrożenia dla pacjentki. W większości przypadków torbiele te, pękając, wchłaniają się bez pozostawienia śladu. Zdarza się jednak, iż wywołują objawy i powikłania.

Pęknięcie torbieli jajnika w większości przypadków jest samoistne i nie da się go przewidzieć. To powikłanie może pojawić się również w trakcie badania ginekologicznego, incydent jest zwykle wyzwalany przez ciężki wysiłek fizyczny lub stosunek płciowy. Na powikłanie są bardziej narażone pacjentki po urazach brzucha oraz stosujące terapię przeciwkrzepliwą, która zwiększa ryzyko krwawień.

Objawy pęknięcia torbieli jajnika

Pęknięcie torbieli objawia się w sposób nagły. Pacjentka odczuwa ostry ból w jamie brzusznej, zlokalizowany u jej podstawy. Zazwyczaj nie towarzyszą mu odchylenia w badaniach laboratoryjnych ani pogorszenie stanu ogólnego. Zdarza się jednak, że powstaje znaczny krwotok, który może doprowadzić do spadku ciśnienia tętniczego oraz przyspieszenia akcji serca – objawów sugerujących wstrząs, który jest zagrożeniem życia.

Inne objawy mogące pojawić się w przypadku pęknięcia torbieli na jajniku są niecharakterystyczne i należą do nich:

• nudności,
• wymioty,
• omdlenie,
• krwawienie z pochwy,
• osłabienie.

W badaniu przedmiotowym lekarz może w łagodnych przypadkach zauważyć jedynie tkliwość brzucha. Gdy krwawienie jest obfite, a bolesność podczas uciskania duża, pojawiają się objawy otrzewnowe oraz zmiany perystaltyki. U niektórych kobiet występuje gorączka.

Diagnostyka różnicowa pęknięcia torbieli jajnika

Każda pacjentka odczuwająca opisane objawy powinna zgłosić się niezwłocznie do lekarza, który zbada ją i zadecyduje o dalszym postępowaniu. Zignorowanie sygnałów choroby może doprowadzić do utraty przytomności oraz zgonu.

Lekarz, badając pacjentkę oraz zlecając jej dodatkowe procedury, musi wziąć pod uwagę inne schorzenia, które pod względem objawów mogą przypominać pęknięcie torbieli jajnika. W diagnostyce różnicowej uwzględnia się m.in.: kamienie pęcherza moczowego, zapalenie pęcherza, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie uchyłków, ciążę ektopową (pozamaciczną), zapalenie otrzewnej.

Badania wykonywane w celu weryfikacji chorób obejmują: badania laboratoryjne z krwi, badanie ogólne moczu, ultrasonografię brzucha (USG), tomografię komputerową (TK) oraz test ciążowy.

Leczenie pęknięcia torbieli na jajniku

Większość przypadków pęknięcia torbieli jajnika leczy się zachowawczo, bez konieczności podjęcia leczenia chirurgicznego. Jest to metoda z wyboru, gdy pacjentka dobrze się czuje, nie obserwuje się pogorszenia jej stanu ogólnego. Przy występowaniu silnego bólu stosuje się leki przeciwbólowe.

Pogarszający się stan chorej, narastający ból wraz z objawami otrzewnowymi, które ocenia lekarz, badając brzuch, oraz wątpliwości w badaniach diagnostycznych wymagają obserwacji w warunkach szpitalnych. W przypadku znaczącego krwawienia monitoruje się poziom parametrów krwi w celu zapobiegnięcia niedokrwistości.

Przedostanie się krwi do jamy otrzewnowej może wymagać wykonania w trybie natychmiastowym laparotomii, czyli operacji, w której konieczne jest otwarcie powłok brzusznych, lub laparoskopii – zabiegu wykonywanego przez małe nacięcia w skórze. Objawy torbieli jajnika, takie jak spadek ciśnienia tętniczego oraz uwidocznienie w badaniach obrazowych dużej ilości krwi w jamie otrzewnej, sugerują podjęcie interwencji chirurgicznej. W większości przypadków wystarczające jest zaopatrzenie krwawiącego miejsca za pomocą szwów, rzadziej wykonuje się bardziej radykalne zabiegi. Przed procedurą krew wysyłana jest na badania w celu ustalenia grupy krwi, której znajomość jest niezbędna w przypadku konieczności przetaczania.

U kobiet, które cierpią na nawracające epizody pęknięcia torbieli jajnika lub przebyły jeden poważny incydent, rozważa się wdrożenie leczenia hamującego owulację – antykoncepcję hormonalną.

zobacz film: Ginekologia

Bibliografia:

1. Olivier A. Detecting ovarian disorders in primary care. [w:] The Practicioner, 2014; 258 (1769): 15–19.

2. https://emedicine.medscape.com/article/253620-overview#a5

3. Howkins S. Successful Conservative Management of Ruptured Ovarian Cysts with Hemoperitoneum in Healthy Women [w:] PLoS One. 2014; 9(3).