Przepukliny to fragmenty lub całe narządy przemieszczone poza jamę, w której fizjologicznie powinny się znajdować. Jeśli są małe, mogą nie dawać objawów, nie stwarzają też dużego ryzyka uwięźnięcia, wobec czego nie zawsze wymagają zabiegu.
Przyczyny przepukliny
Na powstanie przepukliny nakłada się kilka czynników ryzyka. Udział każdego czynnika w przypadku różnego rodzaju przepukliny jest różny. Podstawowym elementem podwyższającym ryzyko powstania przepukliny brzusznej jest osłabienie ścian w obrębie jamy brzusznej. Ściany te nie są tak samo zbudowane i tak samo mocne we wszystkich miejscach. W niektórych miejscach warunki anatomiczne czynią je słabszymi.
Skąd się bierze przepuklina? Dowiesz się tego z naszego filmu
Przykładem jest przepuklina pachwinowa, która powstaje w obrębie kanału pachwinowego. W trakcie rozwoju mężczyzn jądra zstępują z wnętrza jamy brzusznej do worka mosznowego przez tzw. kanał pachwinowy. Kanał ten nie może ulec całkowitemu zamknięciu, ponieważ przebiegają przez niego ważne struktury, jak np. naczynia krwionośne zaopatrujące jądra, a także nasieniowody. W związku z istnieniem drożnych kanałów pachwinowych, po każdej stronie obecne są pierścienie pachwinowe, które są zdecydowanie słabsze niż inne obszary ścian jamy brzusznej. Tam najczęściej powstaje przepuklina.
Poza osłabieniem ścian jamy brzusznej do przepuklin predysponuje zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej, np. podczas dużego wysiłku fizycznego, przewlekłego kaszlu, nadmiernego parcia na stolec, kichania czy dźwigania dużych ciężarów. Wystąpienie jednego rodzaju przepukliny u chorego nie wyklucza pojawienia się kolejnej. Wręcz przeciwnie – może się okazać, że pacjent ma po prostu indywidualne predyspozycje i słabą wytrzymałość tkanek łącznych na rozciąganie.
Sporty, jak np. podnoszenie ciężarów u osób z dodatkową predyspozycją do powstania przepuklin, zwiększają ryzyko jej powstania. Intensywne ćwiczenia fizyczne wzmacniają mięśnie brzucha, natomiast w niewielkim tylko stopniu wpływają na powięzi, w związku z tym intensywne ćwiczenia mogą jedynie wzmagać ciśnienie wewnątrzbrzuszne i zwiększać ryzyko przepukliny.
Jak wygląda przepuklina?
Przepuklina wygląda jak worek, będący zgrubiałą tkanką otrzewnej wraz z jej zawartością. Dodatkowo w przepuklinie wyróżnia się kanał, przez który dana przepuklina przechodzi, i wrota. Jeśli przepuklina jest odprowadzalna, nie daje objawów, a narząd w worku przepuklinowym ulega cofaniu po zmniejszeniu napięcia w jamie brzusznej. Jeśli zawartości worka nie udaje się odprowadzić, mówi się o przepuklinie nieodprowadzalnej, jednak drożność jelit i naczyń krwionośnych jest zachowana, a co za tym idzie – przepuklina nie daje często żadnych objawów.
Powikłania przepukliny
Przepuklina może ulec uwięźnięciu bądź zadzierzgnięciu. W uwięźnięciu zaburzony jest np. pasaż uwięźniętego jelita. W przypadku zadzierzgnięcia dochodzi do niedokrwienia, niedrożności i martwicy fragmentu narządu. Stanowi to zagrożenie życia chorego.
Jak leczyć przepuklinę? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie
Jakie są rodzaje przepuklin?
Główna klasyfikacja wyróżnia przepukliny zewnętrzne, skierowane poza fizjologiczną jamę ciała, i wewnętrzne, skierowane do innych jam. Przepukliny wewnętrzne to np. przepukliny rozworu przełykowego, kiedy fragment żołądka ulega przemieszczeniu przez naturalny rozwór przełykowy do klatki piersiowej.
W zależności od lokalizacji wyróżnia się kilka rodzajów przepuklin:
- pępkową,
- pachwinową,
- w bliźnie pooperacyjnej,
- kresy białej,
- udową.
Przepukliny – diagnostyka i rozpoznanie
Rozpoznanie może być postawione już na podstawie badania fizykalnego. W diagnostyce wykorzystuje się następujące badania obrazowe:
- ultrasonografia (USG),
- badanie rentgenowskie z kontrastem (RTG).
Leczenie przepuklin
Przepukliny można skutecznie leczyć jedynie poprzez wykonanie zabiegu operacyjnego. Wykonuje się operacje laparoskopowe, endoskopowe i klasyczne. Udowodniono, że w przypadku operacji klasycznych istnieje mniejsze ryzyko nawrotów, jeśli wykorzysta się wszczepy z tworzyw sztucznych, w przeciwieństwie do generowania zwiększonego napięcia powłok bez użycia wszczepów. Decyzję o konieczności wykonania operacji podejmuje lekarz na podstawie wielkości, lokalizacji i trybu życia pacjenta. Przepukliny bezobjawowe, małe, niepowodujące bólu, mogą być obserwowane i nie wymagają pilnego zabiegu operacyjnego.
Zobacz film i dowiedz się jak wygląda operacja usunięcia przepukliny