W pewnym momencie podwzgórze zaczyna produkować hormon gonadoliberynę. Wywiera ona wpływ na przysadkę mózgową, która zaczyna wytwarzać gonadotropinę. Przysadka wysyła również pewne impulsy do jąder, które rozpoczynają produkcję własnego hormonu, testosteronu. Jest on odpowiedzialny podczas dojrzewania chłopców m.in. za tembr głosu, budowę ciała czy też zarost.

Dojrzewanie płciowe chłopców

Można wyróżnić 5 etapów dojrzewania płciowego u chłopców: dziecięcą, zwiastuny pokwitania, fazę przedpokwitaniową, fazę pokwitania właściwego oraz fazę młodzieńczą.

• Faza dziecięca (8–12 lat)

Na tym etapie nie są widoczne żadne oznaki dojrzewania płciowego u chłopców.

• Zwiastuny pokwitania (9–15 lat)

Kiedy zaczyna się dojrzewanie u chłopców? Pierwsze zwiastuny dojrzewania biologicznego pojawiają się około 11. roku życia. Powiększają się wówczas jądra i moszna, a u podstawy członka zaczyna być zauważalne pierwsze owłosienie – na tym etapie jest ono jednak bardzo delikatne.

• Faza przedpokwitaniowa (11–16 lat)

W fazie przedpokwitaniowej widoczny jest przede wszystkim szybki wzrost chłopców. W tym czasie może przybyć nawet kilkanaście centymetrów w ciągu jednego roku. Niewysoki chłopiec może nagle przerosnąć własnych rodziców. Rośnie też krtań, dochodzi do wydłużenia strun głosowych, co z kolei jest przyczyną mutacji. Wówczas charakterystyczny głos chłopca wyróżnia się tym, że niskie i głębokie tony płynnie przechodzą w wysokie, czasem piskliwe dźwięki. W tym czasie owłosienie łonowe staje się ciemniejsze i dłuższe, zwiększa się prącie, rozwijają się też jądra i moszna.

• Faza pokwitania właściwego (12–18 lat)

Właściwe dojrzewanie chłopców zazwyczaj ma miejsce w wieku 14 lat. Nastolatek cały czas intensywnie rośnie, poszerza się jego klatka piersiowa, cała budowa ciała nabiera powoli męskich kształtów. Członek wciąż się powiększa, owłosienie łonowe staje się jeszcze bardziej widoczne, pojawia się też owłosienie pod pachami. Do kolejnych objawów dojrzewania chłopców należy zaliczyć lekki zarost, który widoczny jest czasem nad górną wargą, na brodzie oraz na policzkach.

Dojrzewające jądra zaczynają produkować plemniki, towarzyszą temu zjawisku zmazy nocne, określane też mianem polucji. Oznacza to, że podczas snu pojawiają się niekontrolowane wytryski, którym nie towarzyszą żadne bodźce erotyczne. W ten sposób organizm przygotowuje się do przyszłego życia seksualnego. Brak wiedzy na temat dojrzewania chłopców może wiązać się z problemami, np. poczuciem winy, tymczasem jest to całkowicie normalne.

• Faza młodzieńcza (14–21 lat)

Kiedy kończy się dojrzewanie u chłopców? Między 14. a 21. rokiem życia, a najczęściej w wieku 17 lat. Głos w tym czasie staje się wyraźnie męski, następuje dalej rozrost mięśni oraz wzrost siły mięśniowej. Rysy twarzy stają się bardziej wyraziste, profil szyi również zmienia swój wygląd – pojawia się wówczas jabłko Adama. Owłosienie pachowe i łonowe wygląda jak u osoby dorosłej, u niektórych młodych mężczyzn pojawiają się również włosy na brzuchu i klatce piersiowej.

Przedwczesne dojrzewanie u chłopców

O zbyt wczesnym dojrzewaniu u chłopców można mówić, gdy pierwsze jego oznaki pojawiają się przed ukończeniem 9 lat. Widoczne jest wówczas powiększanie się członka oraz szybki wzrost ciała. W większości przypadku przedwczesne dojrzewanie chłopców ma związek z:

• wadami rozwojowymi centralnego systemu nerwowego (np. wodogłowiem, guzem nienowotworowym podwzgórza),
• nowotworami centralnego systemu nerwowego (np. gwiaździakami),
• zmianami, które powstały w wyniku zapalenia mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych.

Polecamy: Jakie właściwości ma testosteron? Badanie poziomu testosteronu

Czy hormony determinują życie kobiet? Jak wygląda PMS widziany oczami mężczyzn? Przekonajcie się na filmie:

Późne dojrzewanie chłopców

Jeśli pierwsze oznaki dojrzewania, które wiążą się bezpośrednio ze wzrostem objętości jąder, nie pojawiły się u chłopców do 14. roku życia, można mówić o opóźnionym dojrzewaniu płciowym. Zjawisko to dotyczy także sytuacji, gdy we właściwym czasie pojawiły się już pierwsze oznaki pokwitania, jednak od dłuższego czasu nie widać postępu. Jednocześnie u takich osób może występować owłosienie łonowe oraz pod pachami, jednak zależne jest ono od androgenów produkowanych w nadnerczach.

Polecamy: Skręt jądra u dziecka – objawy, przyczyny i leczenie. Wpływ na płodność

Istnieją dwa rodzaje opóźnionego dojrzewania płciowego.

• Hipogonadyzm hipergonadotropowy – przyczyną zaburzeń jest uszkodzenie gonad (jąder) i chociaż przysadka mózgowa oraz podwzgórze produkują w tym przypadku hormony (GnRH oraz FSH i LH), gonady nie są w stanie wytwarzać hormonów płciowych. Hipergonadyzm ma charakter trwały.
• Hipogonadyzm hipogonadotropowy – w tym przypadku przyczyną zaburzeń jest zahamowanie lub uszkodzenie czynności przysadki lub podwzgórza. Gonady są, co prawda, w stanie wydzielać własne hormony, jednak – ze względu na brak FSH i LH – nie mogą ich produkować. Zmiany te mogą mieć charakter czasowy.